Złoże Werblinia - przykład wielogenetycznego złoża i kopaliny ilastej

• Autorzy: Karger M. , Wyrwicki R.

Warianty tytułu

EN

Werblina deposit - an example of multi-genetic clay deposit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W okolicy Werblini (rys.l) udokumentowano w obrębie jednej kry dwa złoża eoceńskich mułków i występujących na nich czwartorzędowych regolitów (rys. 2). Skład granulometryczny średnio 2 m grubych regolitów jest bardzo podobny do składu mułków (tab. 1 i 3), natomiast skład chemiczny (tab. 2) - różny. W obu kopalinach głównym składnikiem jest detrytyczny kwarc. Różnią się składem pozostałych składników. Regolity zawierają głównie smektyt i kaolinit (rys.3), goethyt (do2%) i jarosyt (rys. 4) Mułki zawierają głównie chloryty i illit (rys. 5), 1 - 2% substancji organicznej (czarna barwa) i do 2% pirytu. Obie kopaliny różnią się też właściwościami ceramicznymi (rys. 7 i 8; tab. 5). Regolity różnią się od gliny zwałowej (za jaką były uważane) zarówno składem granulometrycznym (tab.4) jak i mineralnym (rys. 6). Eoceńskie mułki są pochodzenia morskiego, regolity - wietrzeniowego - w holocenie a złoża zostały uformowane siłami glacigenicznymi w czwartorzędzie - w plejstocenie.

EN

In the vicinity of Werblina (Drawing 1) two deposits of Eocene clay deposits and overlaying Quaternary regoliths (Drawing 2) were documented within one floe. Grain size analysis, of on average 2m thick regoliths, is very similar to those of clays (Tab. 1 and 3), while its chemical composition (Tab. 2) is different. In both rock types detritial quarts is a main component. However, the other components differ. Regoliths contain mostly steatite and kaolinite (Draw. 3), geothite (up to 2%), and jarosite (Draw. 4). Clays are composed of chlorites and Mites (Draw. 5), 1-2% of organic matter (black in color), and up to 2% of pirite. Both rocks differ also in its ceramic properties (Draw. 7 and 8). Rhegolites differ from boulder clay (however they were formerly treated as it) both in its grain size analyses (Tab. 4) as well as in its mineral compositions (Draw. 6). Eocene clays originated in sea, while rhegolites are Holocene-weathering products. However, glacier forces in Pleistocene formed both deposits.

Słowa kluczowe

PL

złoże Werblinia; złoże wielogenetyczne; glina zwałowa; regolity

EN

Werblinia deposit; multigenetic deposit; clay deposit; boulder clay; regoliths

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2004
• Tom: R. 46, nr 3/4
• Strony: 74--79
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Karger M.

• PIG, Oddz. Geologii Morza w Oliwie

autor

Wyrwicki R.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• [1] Bojakowski T., Zespoły mineralne procesów diagenezy i wietrzenia w iłach oligoceńskich okolic Szczecina. Kwart. Geol. T. 18, nr 4, 1974
• [2] Gurzęda E., Dokumentacja geologiczna w kat. C złoża surowców ilastych ceramiki budowlanej Starzyno - Werblinia. Arch. Przedsięb. Geol. POLGEOL w Warszawie, Zakł. w Gdańsku, 1994
• [3] Kubisz J., Studium minerałów grupy ałunitu-jarosytu. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN, Oddz. W Krakowie, nr 22, Warszawa, 1964
• [4] Marzec M., Wyrwicki R., Mułek oligoceński ze Satrzyna jako surowiec ceramiczny. Przegl. Geol. Nr 5 , 1977
• [5] Mazur L., Minerały siarczanowe z Dobrzynia nad Wisłą, Stud. Soc. Sc. Torunienisis, vol VI nr 5, Toruń, 1968
• [6] Samocka B., Karta rejestracyjna złoża surowca iłastego do produkcji wyrobów grubościennych Werblinia II. Arch. Gdańskie Przedsięb. Ekspl. Kruszywa i Sur. Min. "Kruszgeo",1990
• [7] Skompski S., Kra (?) osadów eoceńskichpod Werbliną k. Pucka. Przegl. Geol. Vol. 44. Nr 6, 1996
• [8] Tubacka M., Karta rejestracyjna złoża surowców ilastych do produkcji wyrobów grubościennych Werblinia. Arch. Gdańskiego Przedsięb. Ekspl. Kruszywa i Sur. Min. "Kruszgeo", 1985