Dekoracyjność - ważny element oceny kopaliny przy dokumentowaniu złóż kamieni budowlanych i drogowych

• Autorzy: Bromowicz J. , Figarska-Warchoł B. , Karwacki A. , Kolasa A. , Magiera J. , Rembiś M. , Smoleńska A. , Stańczak G.

Warianty tytułu

EN

Decorativeness - an important criterion of the evaluation of the deposits of building and road stones

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Uzasadniono potrzebę oceny dekoracyjności kamienia jako ważnej właściwości kopaliny skalnej, bardzo istotnej przy ocenie jej jakości. Przedstawiono zasady tej oceny, która posługuje się klasyfikacją wartościującą skały w zakresie barwy, tekstury, struktury i zdolności przyjmowania faktury kamieniarskiej. Barwy sklasyfikowano osobno dla skal jednobarwnych i różnobarwnych (tab. 1, 2). W ocenie tekstury punktowano wielkość, jednorodność i formę wykształcenia kryształów, ziarn i blastów (tab. 3), zaś ich sposób ułożenia i stopień wypełnienia przez nie przestrzeni w skale był podstawą klasyfikacji strukturalnej (tab. 4, 5) Pośród faktur kamieniarskich najwyższe oceny przyjęto dla skal przyjmujących poler (tab. 6). Wprowadzono również klasyfikację petrologiczną preferującą skały, których geneza, skład mineralny i własności fizyko-mechaniczne sprzyjają dekoracyjności (tab. 7). Suma ocen poszczególnych cech pozwoliła na wydzielenie skal o unikatowych, wysokich, korzystnych i miernych walorach dekoracyjnych (tab. 8). Klasyfikację przetestowano oceniając walory dekoracyjne bardzo różnych skał z 45 polskich złóż kamieni budowlanych i drogowych. Jedynie serpentynity znalazły się wśród skal o unikatowych walorach dekoracyjnych. Wysokie walory mają skały z 22 złóż. Większość stanowią skały krystaliczne w towarzystwie silnie zlityfikowanych wapieni i dolomitów. Są to skały o atrakcyjnych barwach, masywne i przyjmujące poler. Korzystne walory mają skały z 19 złóż. W większości są to piaskowce, którym towarzyszą mniej atrakcyjne, szare skały krystaliczne i nie przyjmujące poleru wapienie i dolomity. Mierne walory mają porowate wapienie i piaskowce, o szarych barwach i niewielkich możliwościach przyjmowania faktur kamieniarskich. Wykazano, że przyjęte zasady klasyfikacji silnie różnicują badane skaty pod względem ich walorów dekoracyjnych.

EN

Decorativeness is a feature, which appears very important for evaluation of a building stone. Principles of classification of the decorativeness have been presented in the paper. Basic criteria are colour, structure and texture of the surface. Stones with uniform colours were classified separately from variegated ones (Table 1 and 2). The following structural features were ranked: size and shape of grains and crystals, fabric and massiveness of the rock (table 4 and 5). Stones good for polishing received the highest score (Table 6). Generally, these petrologic varieties of the stones were highly valued which reveal natural tendency to decorativeness (e.g. labradorites, gabbros, etc.; Table 7). Evaluation of all criteria allowed for classification of stones from 45 Polish deposits into 4 groups, with unique, high, good and moderate decorativeness (Table 8). Only one deposit of the serpentinite was classified into first group. High decorativeness reveal 22 stones, most of them are granites accompanied with highly compact limestones and dolomites. They reveal attractive colours, massiveness and can be polished. Good properties have stones from 19 deposits. Most of them are sandstone accompanying by greyish crystalline rocks and limestones and dolomites which surfaces cannot be polished. Porous and cavernous limestones and sandstones with greyish colours and rough surface textures reveal moderate decorativeness. Classification applied in the study showed strong differentiation of the decorativeness of Polish stones.

Słowa kluczowe

PL

kopalina skalna; dekoracyjność; klasyfikacja petrograficzna

EN

building stone; decorativeness; petrologic classification

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2004
• Tom: R. 46, nr 3/4
• Strony: 45--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz.

Twórcy

autor

Bromowicz J.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Figarska-Warchoł B.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Karwacki A.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Kolasa A.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Magiera J.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Rembiś M.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Smoleńska A.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Stańczak G.

• Zakład Złóż Surowców Skalnych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] Bromowicz J., Karwacki A., Dekoracyjność kamienia naturalnego (próba standaryzacji), Górnictwo Odkrywkowe, nr 5-6, 2002
• [2] Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisja Zasobów Kopalin, Zalecane kryteria bilansowości złóż kopalin, Warszawa 1994
• [3] Oskołkow W.A., Oblicovoćnye kamni miestoroźdenij SSSR, Nedra, Moskwa, 1984
• [4] Polska Noma, PN-EN 12440 Kamień naturalny. Kryteria mianownictwa, Polski Komitet Normalizacyjny, maj 2002
• [5] Smakowski T. J., Perspektywy funkcjonowania gospodarki kamieniami budowlanymi w Polsce, Kamień architektoniczny i dekoracyjny. Materiały Konferencji Naukowej, Kraków AGH, 23-24 września 2003
• [6] Smimow A.G. (red.), Dobyća i obrabotka prirodnogo kamnja, Nedra, Moskwa, 1990
• [7] Ziskind M.S., Dekoratiwno - oblicowoćnye kamni, Nedra, Leningradzkoe otdelenie, Leningrad, 1989