Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część VI)

• Autorzy: Grzybek I.

Warianty tytułu

EN

The study of conditions of gases emission from abandoned mines of the south-west part of Upper Silesian Coal Basin (Poland) - part VI

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Odmetanowanie zrobów, po zakończeniu likwidacji kopalń, utrzymano m.in. w polu Czyżowice KWK Anna oraz w KWK Żory i KWK Moszczenica. We wszystkich z nich obserwowano związek emisji metanu z odmetanowaniem: W szybach pola Czyżowice metan pojawił się po jego zakończeniu. W KWK Żory zanik migracji metanu do czynnych wyrobisk sąsiednich kopalń stwierdzono po zwiększeniu ujęcia odmetanowaniem, a w szybach KWK Moszczenica metan pojawiał się zasadniczo w okresach spadku jego wydajności. Wpływ na koncentrację gazów w szybach ww. kopalń ujawniły też zmiany ciśnienia barometrycznego, powodujące wahania koncentracji gazów wokół charakterystycznego dla każdego z szybów poziomu (zależnego od składu gazów złożowych), przy najwyższych koncentracjach CH4 w okresach niżów barycznych.

EN

In the studied area, degasation of gobs had still been operating after termination of the liquidation of Czyżowice field of Anna mine (Fig. 27) as well as Żory (Fig. 28) and Moszczenica mines. In all of them casual nexus between methane emission and degasation efficiency was observed. In the shafts of Czyżowice field methane had not been observed before the end of degasation (Tab. 19 - Part VII). In the case of Żory mine migration of methane to the neighbor operating Jankowice and Borynia mines the migration stopped at the moment of methane production rise. In the boreholes and shafts of Moszczenica mine, on the other hand, methane generally occurred only when degasation efficiency dropped (Figs. 32b & 33b). Moreover, the maximum values of methane concentra-tion were usually noted there during the depression barometric trends (Tab. 13). Degasation of Moszczenica andŻory mines was carried out at different gob levels which opened different gassy zones of methane content field. It has enabled author to pay attention to various methane concentrations in gases gathered from particular levels (Tab. 12 & 14), which are similar to such variations in deposit gases from gassy zones opened by the adequate levels (Tab. 4 - Part III).

Słowa kluczowe

PL

Górnośląskie Zagłębie Węglowe; kopalnia węgla kamiennego; gazy kopalniane; emisja gazu

EN

Upper Silesian Coal Basin; coal mine; mine gases

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 8
• Strony: 13--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Grzybek I.

• Wyższy Urząd Górniczy, Katowice,

Bibliografia

• [1] Ostrowski J. i inni: Ochrona środowiska na terenach górniczych nr 12, Wyd. Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. 2001, s. 19-22.
• [2] Berger J., Nowak E.: Ujmowanie metanu ze likwidowanych kopalń w Rybnickim Okręgu Przemysłowym. Mat. XX seminarium: Metan i inne zagrożenia współwystępujące - Teoria i praktyka. Wyd. Politechnika Śląska, Rybnik 2003, s. 17-28.
• [3] Chmiel R, Lubryka M., Kutkowski 1: Niektóre aspekty bezpieczeństwa i ochrony środowiska na terenie zlikwidowanego obszaru górniczego (niepublikowane), 2004.
• [4] Chmiel R, Oślizło M., Sidorowicz M.: Ochrona powierzchni terenu oraz wyrobisk dołowych kopalni „Jas-Mos" przed migracją metanu ze zlikwidowanej kopalni „Moszczenica". Mat. VIII konferencji: Ochrona środowiska w granicach administracyjnych miast i gmin w warunkach optymalnej eksploatacji górniczej w Rybnickim Okręgu Przemysłowym. Wyd. SITG Oddz. Rybnik, Rybnik 2003, s. 275-286.
• [5] Chmiel R, Lubryka M., Śliwiński J.: Likwidacja kopalni „Moszczenica" w aspekcie problemów techniczno--ekonomicznych. Mat. VII konferencji: Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych. Górnicze dziedzictwo kulturowe. Wyd. SITG, Mysłowice 2005, s. 46-52.
• [6] Dokumentacja geologiczna złoża węgla kamiennego „Anna" w kategorii A, B, Cl i C2, wg stanu na dzień 31.12.1967 r., uzupełniona dodatkami nr 1-4 do stanu na dzień 31.12.2002 r. (niepublikowana).
• [7] Grzybek I.: Emisja i wykorzystanie metanu w kopalniach Rybnickiego Okręgu Węglowego. Mat. III konf.: Ochrona środowiska w aspekcie gospodarki wodnej oraz gospodarczego wykorzystania odpadów i metanu w Rybnickim Okręgu Przemysłowym. Wyd. Wiadomości Górnicze. Jastrzębie Zdrójl998, s. 173-178.
• [8] Grzybek I.: Zagrożenia w procesie likwidacji kopalń węgla kamiennego. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Nr 11, 2005, s. 22-27.
• [9] Grzybek I.: Zróżnicowanie składu gazów w zrobach zlikwidowanych kopalń węgla. Górnictwo i Geologia nr 1, 2006, s. 69-84.
• [10] Grzybek I.: Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część I, II, III, IV i V). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie nr 1, s. 23-27, nr 2, s. 31-39, nr 3, s. 21-35, nr 4, s. 22-33, nr 5, s. 10-18, 2012.
• [11] Grzybek I., Bukowski R, Brzozoń K.: Zagrożenia związane z likwidacją szybów na przykładzie szybów pola Czyżowice (SW GZW). Mat. sympozjum: Zagrożenia naturalne w górnictwie. Wyd. IGSMiE PAN. Kraków 2005, s. 199-208.
• [12] Kotas A. (red.): Coal-Bed Methane Potential of the Upper Silesian Coal Basin, Poland. Prace PIG Nr CXLII. Warszawa 1994.
• [13] Krause E.: Aspekty bezpieczeństwa i ochrony środowiska na terenach pogórniczych związane z zagrożeniem gazowym. Człowiek i środowisko wobec procesu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Wyd. CPPG-SMiE PAN, Kraków 2001, s. 417-430.
• [14] Krause E.: Prognozowanie zagrożenia metanowego w likwidowanych kopalniach węgla kamiennego. Mat. konf.: Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych. Wyd. SITG, Mysłowice 2001, s. 149-154.
• [15] Krywult J., Wichur Α.: Z krajowych doświadczeń likwidacji szybów. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie nr 7, 1996, s. 33-37.
• [16] Ogiegło K., Lubryka M., Śliwiński J.: Likwidacja kopalni „Moszczenica" - czy metan jest nadal groźny? Mat. VI konf.: Profilaktyka oraz usuwanie ujemnych wpływów eksploatacji górniczej na środowisko w Rybnickim Okręgu Przemysłowym. Wyd. Górnicze, Katowice 2001, s. 303-312.
• [17] Pilcher R.C., Bibler C.J., Glickert R., Machesky L., Williams J.M., Kruger D.W., Schweitzer S.: Assessment of the Potential for Economic Development and Utilization of Coalbed Methane in Poland. U.S. EPA report No. EPA/400/1-91/032. Washington 1991.
• [18] Pluta I., Jakubów Α.: Metan, a zagrożenie hydrogeochemiczne w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Mat. XX seminarium: Metan i inne zagrożenia współwystępujące - Teoria i praktyka. Wyd. Politechnika Śląska, Rybnik 2003, s. 139-146.
• [19] Pluta I., Krause E.: Zmiany w składzie chemicznym wód oraz zawartości metanu w gazach zatapianej kopalni „Żory". Przegląd Górniczy nr 4, 2003, s. 15-19.
• [20] Stobiński J.: Likwidacja szybów. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie nr 3,1992, s. 30-35.
• [21] Szlązak N., Obracaj D., Borowski M.: Ocena stanu zagrożenia emisją gazów kopalnianych terenów pogórniczych. Mat. XX seminarium: Metan i inne zagrożenia współwystępujące - Teoria i praktyka. Wyd. Politechnika Śląska, Rybnik 2003, s. 191-206.
• [22] Wrona P.: Emisja dwutlenku węgla z poeksploatacyjnych wyrobisk podziemnych do atmosfery w rejonach wychodni pokładów na terenach górniczych zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego. Praca doktorska, Politechnika Śląska, Gliwice 2005.