Stan zagospodarowania leśnego zrekultywowanych zwałowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Brynek (RDLP w Katowicach)

• Autorzy: Pietrzykowski M. , Kaczmarczyk A. , Woś B. , Stoces A.

Warianty tytułu

EN

Areal balance and forest management on reclaimed spoil heaps of hard coal mining passed under the administration of the Brynek Forest Inspectorate (RDLP in Katowice)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Powierzchnia gruntów wymagających rekultywacji przekracza w Polsce wciąż 60 tys. ha, w tym należących do przemysłu wydobywczego około 44 tys. ha. Około 60 procent gruntów po przeprowadzonej rekultywacji przekazuje się na zagospodarowanie w kierunku leśnym. Zwałowiska górnictwa węgla kamiennego w rejonie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP) należą do obiektów uciążliwych dla środowiska i często są lokalizowane na terenach wyłączanych z produkcji leśnej. Znaczna część rekultywowanych zwałowisk przekazywana jest pod administrację PGL Lasy Państwowe. Tereny te obejmowane są Planami Urządzania Gospodarstw Leśnych, w których zawarte są dane o siedliskach i drzewostanach. Celem pracy była analiza powierzchniowa rekultywacji leśnej, wieku i składu gatunkowego drzewostanów oraz prognozowanych siedliskowych typów lasu na rekultywowanych zwałowiskach przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Brynek (RDLP w Katowicach). Stwierdzono, że na analizowanym obszarze powierzchnia wyłączona z produkcji leśnej dla tworzenia zwałowisk wynosiła 87,07 ha, zaś powierzchnia zrekultywowana i przekazana do ponownego zagospodarowania 34,41 ha. Siedliskowe typy lasu przypisane zostały jedynie dla powierzchni 10,46 ha, a wśród nich dominującym jest las mieszany świeży (LMśw) (89,7procent). Aktualnie największy udział w zalesieniach mają: modrzew europejski (17procent), brzoza (1procent), dąb (15procent) i sosna zwyczajna (11procent). Drzewostany znajdują się obecnie w I i II klasie wieku, co wiąże się z planowaniem w najbliższym okresie zabiegów pielęgnacyjnych w ramach czyszczeń późnych, a następnie trzebieży wczesnych. Wprowadzone zalesienia będą jednak pełnić przede wszystkim funkcje ochronne, krajobrazowe i sanitarne, a nie produkcyjne. Koszty prowadzenia gospodarki na tych powierzchniach obciążać będą PGL LP.

EN

The surface areas requiring reclamation in Poland exceeds 60 000 ha, of which, 44 000 ha are occupied by mining. The predominant reclaimed postmining use isforestery (60 per cent). Spoil heapof coal mining in the area of Upper Silesian Industrial Region (GOP) are the objects harmful to the environment and often are located in areas excluded from forest production. The majority of the reclaimed areas is passed under the administration of LP. These areas are included into the Forest Management Plan which contain characteristics of forest Sites and tree Stands. The aim of this study was to analyze the area of forest reclamation, tree stand age, species composition and forest site Classification on the reclaimed spoil heap passed under the administration of Forest Inspectorate Brynek (RDLP Katowice). Findings show that in the analyzed area, surfaces excluded from forest production amounted 87.07 ha, and the surface of reclaimed area amounted 34.41 ha. The diagnosis of forest habitat was made only on 10.46 hectares, and the dominant forest habitat is Fresh mixed decideous forest (LMśw) (89.7per cent). The dominant trees species are European larch (17per cent of the Stands), birch (16per cent), oak (15per cent) and Scots pine (11per cent). Stands are in I (first) and II (second) class of age.

Słowa kluczowe

PL

zwałowisko; rekultywacja leśna; gospodarka leśna; drzewostan; siedlisko

EN

dump; forest reclamation; forest management; tree stand; habitat

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 7
• Strony: 34--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Pietrzykowski M.

autor

Kaczmarczyk A.

autor

Woś B.

autor

Stoces A.

• Katedra Ekologii Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie,

Bibliografia

• [1] Główny Urząd Statystyczny: Ochrona środowiska. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa 2011.
• [2] Greszta J, Morawski S.: Rekultywacja nieużytków poprzemysłowych. PWRiL, Warszawa 1972.
• [3] Krzaklewski W.: Roślinność spontaniczna jako wskaźnik warunków siedliskowych oraz podstawa do zalesienia skarp zwałowisk na przykładzie Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów". Praca doktorska. AR w Krakowie (maszynopis), 1977.
• [4] Krzaklewski W.: Metoda sukcesji kierowanej w działalności rekultywacyjnej. Postępy Techniki w Leśnictwie 56, s. 1-9, 1995.
• [5] Krzaklewski W.: Rekultywacja obszarów pogórniczych i poprzemysłowych. [w]: Przemiany środowiska naturalnego a ekorozwój. Wyd. TBPŚ Geosfera, s. 85-104, Kraków 2001.
• [6] Krzaklewski W.: Wybrane problemy rekultywacji leśnej, [w]: Leśnictwo w górach i regionach przemysłowych. Monografia wydana z okazji 60-lecia powołania Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Wyd. UR w Krakowie. Kraków 2009.
• [7] Krzaklewski W., Pietrzykowski M.: Diagnoza siedlisk na terenach pogórniczych rekultywowanych dla leśnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem metody fitosocjologiczno-glebowej. Sylwan 1, s. 51-57, 2007.
• [8] Pietrzykowski M., Pająk M., Krzaklewski W.: Ocena możliwości zastosowania liczby bonitacyjnej LB w diagnozie siedlisk leśnych kształtujących się na wybranych obiektach pogórniczych zrekultywowanych dla leśnictwa. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 38, s. 304-313, 2009.
• [9] Pietrzykowski M., Krzaklewski W., Pająk. M., Socha J., Ochał W.: Analiza i optymalizacja metod klasyfikacji siedlisk i kryteriów oceny rekultywacji leśnej na wybranych terenach pogórniczych w Polsce. Wydawn. UR Kraków, Kraków 2010.
• [10]Pietrzykowski M., Pająk M., Krzaklewski W.: Zastosowanie siedliskowego indeksu glebowego (SIG) do oceny zmienności warunków glebowych i siedliskowych na zrekultywowanych dla leśnictwa zwałowiskach KWB „Bełchatów". Zeszyty Naukowe Południowo-Wschodniego Oddziału Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie i Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego Oddział w Rzeszowie 13, s. 129-130, 2010.
• [11] Pietrzykowski M., Pająk. M., Krzaklewski W. : An attemptto apply a numerical method of soil assessment based on the Soil Trophy Index (ITGL) and the Site Soil Index (SIG) to describe the variability of habitat conditions in the "Bełchatów" Lignite Mine spoil banks reclaimed for forestry. Folia Forestalia Polonica, Series A, Forestry 53 (1), s. 17-24, 2011.
• [12] Plan Urządzania Gospodarstwa Leśnego dla Nadleśnictwa Brynek, obręby Brynek, Tworóg, Wieszowa, sporządzony na okres od 01.01.2002 do 31.12.2011. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach. Opracowanie BULiGL, Kraków.
• [13] Skawina T, Trafas M.: Zakres wykorzystania i sposób interpretacji wyników badań geologicznych dla potrzeb rekultywacji. Ochrona terenów górniczych 16, s. 3-10, 1971.
• [14] Stolarska M., Stolarski R., Harabin Z., Krzaklewski W., Pietrzykowski M.: Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris L.) z sukcesji na centralnym zwałowisku odpadów górnictwa węgla kamiennego. Roczniki Gleboznawcze 57, 183-191, 2006.
• [15]Strzyszcz Z., Harabin Z.: Rekultywacja i biologiczne zagospodarowanie odpadów górnictwa węgla kamiennego ze szczególnym uwzględnieniem zwałowisk centralnych. Wyd. Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze 2004.
• [16]Trampler T, Kuczkowska Α., Dmyterko E., Sierpińska Α.: Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjologicznych. Wyd. PWRiL, Warszawa 1990.
• [17]Woś Α.: Klimat Polski. Wyd. PWN, Warszawa 1999.