Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część V)

• Autorzy: Grzybek I.

Warianty tytułu

EN

The study of conditions of gases emission from abandoned mines of the south-west part of Upper Silesian Coal Basin (Poland) - part V

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

KWK "Morcinek" udostępniały trzy szyby, m.in. na poziomach: 650, 800 i 950 m. Po likwidacji kopalni, koncentracje CH4 i C02 w szybach wzrosły ze znacznym opóźnieniem, krótszym w szybie III. W szybach I i II ustabilizowały się później na typowym dla każdego z nich poziomie, zbliżonym do ich koncentracji w gazach złożowych udostępnionych szybami stref gazowych. W szybie III zaznaczyło się natomiast zastępowanie metanu przez azot. Późne ujawnienie się emisji tych gazów wynikało z oporów przepływu, których pokonanie możliwe było po zatopieniu części zrobów i wzroście ciśnienia w ich obrębie. Migracja gazów w szybach zachodziła poziomami 650 i 800 m. Główną rolę odgrywał jednak poziom 650 m, z uwagi na wyższy gradient ciśnienia pomiędzy nim a zrębami szybów. Wcześniejsze rozpoczęcie emisji z szybu III wiązało się z rozszczelnieniem jego połączeń ze zrobami (wybuch metanu, ucieczki zasypu), a wzrost koncentracji azotu koresponduje z zatopieniem poziomu 950 m i wynika z wypychania zatłoczonego tam wcześniej azotu.

EN

The deposit of Morcinek mine was developed through three shafts, on the production levels: 650 m, 800 m and 950 m among others. After the liquidation of the mine CH4 and C02 concentrations in the filled up shafts increased (Fig. 22) not before 520 (shaft III) and 890 days (shafts I and II). In shafts I and II, the concentrations stabilized later at a level typical for each of these shafts, similar to constitution of deposit gases within different gassy zones of methane content field. However, in the III shaft became evident the methane replacement by nitrogen (Fig. 24). Such a late manifestation of mine gases emission arises from flow resistance within shafts, which suppression was impossible before flooding of part of mine gobs and rising of the gas pressure within them. The migration of gases took place only from levels 650 m and 800 m. Level 650 m, however, played the main role, because of pressure gradient between the level and the shafts mouths higher then in case of level 800 m. Earlier manifestation of emission in shaft III is connected to dishermetization of its connections to gobs, caused by the methane explosion and the earthquakes. The increase of nitrogen concentration observed in it corresponds to flooding of 950 m level and is the result of extruding the nitrogen crammed before. At the same time, the start of gobs degasation caused the drop of CH4 concentration in all of the shafts, while changes of barometric pressure manifested their influence on gases concentration in the shafts, causing oscillations of the concentrations around the values typical for each particular shaft (Fig. 25).

Słowa kluczowe

PL

gazy kopalniane; emisja gazu; likwidacja kopalń; koncentracja gazu; ciśnienie atmosferyczne; Górnośląskie Zagłębie Węglowe

EN

mine gases; gas emission; mine liquidation; gas concentration; atmospheric pressure; Upper Silesian Coal Basin

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 5
• Strony: 10--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Grzybek I.

• Wyższy Urząd Górniczy, Katowice,

Bibliografia

• 1. Bukowski R, Grzybek I.: Coal mine flooding as a cause of methane hazard. The case study of Morcinek mine, Upper Silesian Coal Basin, Poland. Proceedings of the 9th International Mine Water Association Congress: Mine Water 2005 - Mine Closure. Oviedo 2005, s. 627-633.
• 2. Grzybek I.: Likwidacja KWK „Morcinek". Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Nr 7, 2000, s. 38-39.
• 3. Grzybek I.: Zróżnicowanie składu gazów w zrobach zlikwidowanych kopalń węgla. Górnictwo i Geologia Nr 1, 2006, s. 69-84.
• 4. Grzybek I.: Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część I, II, III i IV). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Nr 1, s. 23-27, Nr 2, s. 31-39, Nr 3, s. 21-35, Nr 4, s. 22-33, 2012.
• 5. Jakubów A., Nawrat S.: Techniczne problemy likwidacji Kopalni Węgla Kamiennego „Morcinek". Materiały Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2000. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków 2000, s. 419-437.
• 6. Nawrat S.: Sposób likwidacji zakładu górniczego na przykładzie KWK „Morcinek". Materiały konferencji: Szkoła Eksploatacji Podziemnej'99. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków 1999, s. 563-570.
• 7. Nawrat S.: Problemy likwidacji szybów kopalnianych na podstawie doświadczeń KWK „Morcinek" w aspekcie wybuchu metanu w szybie III. Materiały konferencji: Szkoła Eksploatacji Podziemnej'02. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków 2002, s. 479-495.
• 8. Szostak L, Chrząszcz W.: Naftowa Inżynieria Złożowa. Wyd. Miesięcznika ENERGIA GIGAWAT, Kraków 2000.