Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część IV)

• Autorzy: Grzybek I.

Warianty tytułu

EN

The study of conditions of gases emission from abandoned mines of the SW part of the USCB (Poland) - part IV

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zakończenie robót podziemnych w KWK 1 Maja spowodowało spadek metanowości kopalni o około 80 procent , a jej likwidacja emisję gazów kopalnianych poprzez zasypane szyby, w tym głównie szyb III. Zmiany ich koncentracji wiązały się z zatapianiem kopalni i zmianami w jej wentylacji. Ograniczaniu ilości powietrza wentylacyjnego towarzyszył wzrost koncentracji CH4. Natomiast skracanie dróg jego przepływu skutkowało albo spadkiem koncentracji CH4, albo jej wzrostem - odpowiednio: po wzroście lub ograniczeniu wpływu depresji wentylacyjnej na dno szybu III. Rola zatapiania kopalni była słabo zauważalna, w przeciwieństwie do wpływu zmian ciśnienia barometrycznego. Nie każdy z szybów KWK 1 Maja był jednak miejscem emisji metanu. Np. odmienne koncentracje CH4 w szybach III i IV wiążą się z udostępnieniem wysokometanowej strefy allochtonicznej lub tylko strefy odgazowanej. Wskazuje na to podobieństwo składu gazów kopalnianych w szybach do składu gazów złożowych ww. stref gazowych.

EN

The termination of underground works in 1 Maja mine caused decline of total methane emission into the workings (Fig. 18) to about 20 per cent of emission before exploitation end. Closing down of 1 Maja mine gave the mine gases occasion to migrate also by shafts filled up (Tab. 16), but mainly by the III shaft (Fig. 19). Variations of concentration can be connected particularly to the mine flooding and changes in its ventilation. Delimitation of the amount of ventilation air was accompanied by increase of methane concentration (Fig. 17). On the other hand, shortening of flow ways of the air produced either decline of CH4 concentration or its increase - in case of reducing the influence of the ventilation depression on the bottom of shaft III (Fig. 20). The significance of mine flooding was poorly observable, in opposition to influence of barometric pressure oscillations (Fig. 21). Moreover, not every shaft in the mine constituted the path for methane emission. It is well illustrated by different CH4 concentrations in shafts III and IV (Tab. 16). This difference is attributed to opening of allochthonous high methane zone or only degassed zone. It is indicated by comparison of constitution of mine gases from the shafts (Tab. 8) to constitution of deposit gases from the mentioned gassy zones (Tab. 4).

Słowa kluczowe

PL

gazy kopalniane; emisja gazu; likwidacja kopalń; wentylacja; ciśnienie atmosferyczne; Górnośląskie Zagłębie Węglowe

EN

mine gases; gas emission; mine liquidation; ventilation; atmospheric pressure; Upper Silesian Coal Basin

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 4
• Strony: 22--33
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Grzybek I.

• Wyższy Urząd Górniczy,

Bibliografia

• 1. Berger J., Nowak E.: Ujmowanie metanu ze likwidowanych kopalń w Rybnickim Okręgu Przemysłowym. Materiały XX seminarium: Metan i inne zagrożenia współwystępujące - Teoria i praktyka. Wyd. Politechnika Śląska, Rybnik 2003, s. 17-28.
• 2. Dokumentacja geologiczna złoża węgla kamiennego „Marcel” Ruch „1 Maja” w kategorii A+B, G i C2, wg stanu na dzień 01.01.1996 r. (niepublikowana).
• 3. Grzybek I.: Grubengasnutzung in Polen Geschichte und Gegenwart. UMSICHT - Schriftenreihe Nr 37, 2002, s. 75-92.
• 4. Grzybek I.: Zróżnicowanie składu gazów w zrobach zlikwidowanych kopalń węgla. Górnictwo i Geologia Nr 1, s. 69-84, 2006.
• 5. Grzybek I.: Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część I, II i III). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2012, Nr 1, s. 23-27, Nr 2, s. 31-39 , Nr 3, s. 21-35
• 6. Karwasiecka M., Wagner 1, Kwarciński J., Bukowski P., Marcol A.: Ocena potencjalnych zasobów energii cieplnej gromadzonej w wodach dołowych nieczynnej KWK „1 Maja". Materiały XXVII sympozjum: Geologia Formacji Węglonośnych Polski. Wyd. AGH, Kraków 2004, s. 47-55.
• 7. Kędzior S.: The influence of tectonic factor on methane bearing capacity in chosen areas of the Upper Silesian Coal Basin. Polish Geological Institute Special Papers Nr 7, 2002, s. 143-147.
• 8. Kobiela Z.: Wyznaczanie stref zagrożenia gazowego na obszarach likwidowanych kopalń w oparciu o analizę warunków geologiczno-górniczych. Człowiek i środowisko wobec procesu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków 2001, s. 431-446.
• 9. Krause E.: Aspekty bezpieczeństwa i ochrony środowiska na terenach pogórniczych związane z zagrożeniem gazowym. Człowiek i środowisko wobec procesu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków 2001, s. 417-430.
• 10. Krause E.: Kształtowanie się zagrożenia metanowego w likwidowanej kopalni „1 Maja". Materiały XX seminarium: Metan i inne zagrożenia współwystępujące - Teoria i praktyka. Wyd. Politechnika Śląska, Rybnik 2003, s. 85-98.
• 11. Macuda 1, Zawisza L: Monitoring środowiska gruntowo-wodnego w rejonie likwidowanych kopalń. Materiały konferencji: Szkoła Eksploatacji Podziemnej. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków 2006, s. 585-593.
• 12. Nawrat S., Michalik H.: Kształtowanie się zagrożenia metanowego w kopalniach Rybnickiego Okręgu Węglowego. Materiały seminarium: Zwalczanie zagrożenia metanowego w kopalniach - Teoria i praktyka 1991.
• 13. Rogoż M., Posyłek E.: Problemy hydrogeologiczne w polskich kopalniach węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2000.
• 14. Różkowski A.: Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne w GZW. Wilk Z. (red.): Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa t. 1. Wyd. Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2003, s. 42-145.
• 15.Schinohl Z., Kopiec W., Sosna S.: Problemy związane z likwidacją podziemnych zakładów górniczych nadzorowanych przez Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku na przykładzie kopalń: „Dębieńsko", „Moszczenica" i „1 Maja". Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Nr 7, 2005, s. 27-34.
• 16.Schinohl Z., Sosna S.: Problemy związane z likwidacją podziemnych zakładów górniczych nadzorowanych przez Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku. Materiały konferencji: Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych. Wyd. SITG, Mysłowice 2004, s. 32-53.
• 17.Szlązak N., Borowski M., Obracaj D.: Odmetanowanie kopalni jako sposób zwiększenia bezpieczeństwa robót podczas likwidacji kopalni. Materiały konferencji: Szkoła Eksploatacji Podziemnej. Wyd. IGSMiE PAN - AGH, Kraków 2001, s. 535-542.
• 18.Szlązak J., Szlązak N.: Zagrożenie metanowe w kopalniach węgla i jego wpływ na bezpieczeństwo w trakcie ich likwidacji. Materiały konferencji: 3 Szkoła Aerologii Górniczej, Zakopane 2004, s. 155-166.
• 19.Wiśniowski A., Mędrygał Z.: Doświadczenia w zakresie ujęcia metanu z górotworu otworami powierzchniowymi w polu Marklowice - Świerklany. Materiały seminarium: Zwalczanie zagrożenia metanowego w kopalniach -Teoria i praktyka 1991.