Inżynieria języka dla systemu Thetos

• Autorzy: Suszczańska N. , Szmal P.

Warianty tytułu

EN

Computer natural language engineering for Thetos system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule są opisywane prace badawcze i implementacyjne rozwijane głównie w ramach projektu Thetos tłumaczenia tekstów na język migowy. Celem prac jest zbudowanie informatycznego modelu wybranych aspektów języka polskiego. W tych ramach opracowano formalizmy składniowej i semantycznej reprezentacji struktury zdania, gramatyki odpowiadające tym formalizmom, procedury analizy składniowej i semantycznej, a także metodę modelowania tekstu. Szczególny nacisk położono na praktyczne zastosowanie opracowywanych metod przetwarzania języka polskiego w analizatorach Polsyn realizującym model składni oraz Polsem realizującym model semantyki. Na osobną uwagę zasługuje moduł Polin realizujący generowanie wypowiedzi w języku Thel.

EN

The paper is devoted to a description of the research and implementation works developed in the framework of the Thetos project concerned with translation of texts into the sign language. The works are aimed at construction of a computer model of selected aspects of Polish. The elements elaborated in this framework are formalisms for syntactic and semantic representation of the sentence, grammars that correspond to those formalisms, syntactic and semantic analysis procedures. Special stress has been put on practical application of the considered methods for Polish language processing in the Polsyn analyzer implementing the syntax model, and in Polsem implementing the semantic one. A special attention deserves the Polin module responsible for generation of Thel language utterances.

Słowa kluczowe

PL

inżynieria języka; Theos; analizator semantyczny; analizator Polsyn; linearyzator Polin; język migowy; parser Polsyn

EN

natural language engineering; Theos; semantic analyzer; Polsyn analyzer; Polin linearizer; sign language; Polsyn parser

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Studia Informatica
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 32, nr 4A
• Strony: 133--147
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz.

Twórcy

autor

Suszczańska N.

autor

Szmal P.

• Politechnika Śląska, Instytut Informatyki Gliwice, Akademicka 16, pokój 519,

Bibliografia

• 1. Vetulani Z.: Komunikacja człowieka z maszyną. Komputerowe modelowanie kompetencji językowej, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2004.
• 2. Szmal P., Suszczańska N.: Selected problems of translation from the Polish written language to the sign language. Archiwum Informatyki Teoretycznej i Stosowanej, 13(1), 2001, p. 37-51.
• 3. Zajadacz A., Szmal P., Suszczańska N., Grudziński T.: Programy multimedialne SITex i SITur jako udogodnienia w przekazywaniu informacji niesłyszącym kulturowo turystom. [W:] Młynarczyk Z., Zajadacz A.: Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki. Tom VII - aspekty społeczne. Seria Turystyka i Rekreacja - Studia i Prace nr 7. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2010, s. 107-123.
• 4. Suszczańska N.: System LIANA wspomagania projektowania systemów informatycznych. [W:] Hnatkowska B. i Huzar Z. [red.]: Inżynieria oprogramowania - metody i narzędzia wytwarzania oprogramowania. PWN, Warszawa 2008, s. 146-159.
• 5. Żurek J., Myrda Ł., Pokusa D. i in.: Raport działalności koła naukowego IPilJ. Specyfikacja systemu ANKA. Gliwice 2010.
• 6. Szmal P., Kulików S.: System Thetos w serwisie tekstów i streszczeń z tłumaczeniem na język migowy. [W:] Demenko G., Izworski A., Michałek M. [eds.]: Speech Analysis, Synthesis and Recognition in Technology, Linguistics and Medicine. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2005, p. 118-121.
• 7. Przepiórkowski A.: Powierzchniowe przetwarzanie języka polskiego. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2008.
• 8. Piasecki M.: Cele i zadania lingwistyki informatycznej, [W:] Metodologie językoznawstwa. Współczesne tendencje i kontrowersje. Lexis, 2008
• 9. Chomski N.: Syntactic Structures. Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin 1957, 2002.
• 10. Flasiński M.: Wstęp do analitycznych metod projektowania systemów informatycznych. WNT, Warszawa 1997.
• 11. Subieta K: Obiektowość w projektowaniu i bazach danych. Akademicka Oficyna Wyd. PLJ, Warszawa 1998.
• 12. Tokarski J. -red., Saloni Z.: Schematyczny indeks a tergo polskich form wyrazowych. PWN, Warszawal993.
• 13. Gladky A. V.: Sintaksiczeskie struktury jestestwennogo jazyka w awtomatizirowannych sistemach obszczenija. Nauka, Moskwa 1985.
• 14. Polański K. (red.): Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich. Wydawnictwo PAN, Warszawa-Wrocław-Katowice-Gdańsk 1980.
• 15. Suszczańska N.: GS-gramatyka języka polskiego. [W:] Demenko G., Izworski A., Michałek M. [eds.]: Speech Analysis, Synthesis and Recognition in Technology, Linguistics and Medicine. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2005, s. 113-117.
• 16. Suszczańska N., Szmal P. and Simiński K.: The Deep Parser for Polish. LNAI, vol. 5603 (eds. Z Vetulani, H. Uszkorait), Springer, Berlin / Heidelberg 2009, s. 205-217.
• 17. Bień J. S.: Koncepcja słownikowej informacji morfologicznej i jej komputerowej weryfikacji. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1991.
• 18. Bole L., Cichy M., Różańska L.: Przetwarzanie języka naturalnego (Natural Language Processing). WNT, Warszawa 1982.
• 19. Mykowiecka A.: Podstawy przetwarzania języka naturalnego. Akademicka Uticyna Wydawnicza ReadMe, Warszawa 1992.
• 20. Szafran K.: Analizator morfologiczny SAM-95, opis użytkowy. Technical Report TR 96-05, Instytut Informatyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1996.
• 21. Szpakowicz S.: Formalny opis składniowy zdań polskich. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1986.
• 22. Saloni Z., Świdziński M.: Składnia współczesnego języka polskiego. PWN, Warszawa 1975.
• 23. Grzegorczykowa R.: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. PWN, Warszawa 2001.
• 24. Grzegorczykowa R.: Wykłady z polskiej składni. PWN, Warszawa 2004.
• 25. Moroz A., Wiśniewski M. -red.: Studia z gramatyki i semantyki języka polskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2004.
• 26. Przepiórkowski A., Kupść A., Marciniak M., Mykowiecka A.: Formalny opis języka polskiego. Teoria i implementacja. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2002.
• 27. Saloni Z., Świdziński M.: Składnia współczesnego języka polskiego, PWN, Warszawa 2007.
• 28. Mykowiecka A.: Inżynieria lingwistyczna. Komputerowe przetwarzanie tekstów w języku naturalnym. Wydawnictwo PJWSTK, Warszawa 2007.
• 29. Mel'čuk I. A.: Opyt teorii lingvisticzeskikh modelej „Smysl↔Tekst". Semantika, sintaksis. Wydawnictwo MGU, Moskva 1974.
• 30. Padučeva E. V.: O semantike sintaksisa. Nauka, Moskva 1974.
• 31. Wierzbicka A.: Dociekania semantyczne. Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.
• 32. Suszczańska N.: On some universal algebras using in NL-semantics, Atlas Mathematical Conference Abstracts, Workshop on General Algebra AAA60 (60. Arbeitstagung Allgemeine Algebra), UT, Dresden 2000, http://at.yorku.ca/c/a/e/e/75.htm.
• 33. Suszczańska N., Szmal P., Francik J.: Translating Polish Texts into Sign Language in the TGT System, 20th IASTED International Multi-Conference Applied Informatics Al 2002, Innsbruck, Austria 2002, s. 282-287.
• 34. Romaniuk J., Suszczańska N. and Szmal P.: Semantic Analyzer in the Thetos-3 System, LNAI vol. 6562 (eds. Z.Vetulani, H. Uszkoreit), Springer, Berlin/Heidelberg 2011, s. 234-244.
• 35. Jassem K.: Przetwarzanie tekstów polskich w systemie tłumaczenia automatycznego POLENG. Wydawnictwo Naukowe U AM, Poznań 2007.
• 36. Suszczańska N., Szmal P.: Thel, a language for formalization of Polish Sign Language utterances. In: Proceedings of the 5th Language & Technology Conference: Human Language Technologies as a Challenge for Computer Science and Linguistics, Poznań 2011, s. 177-181.