Ubytek zasypu w zlikwidowanym szybie jako potencjalne źródło zagrożenia gazowego

• Autorzy: Wrona P.

Warianty tytułu

EN

Backfill cavity in liquidated shaft as a potential source of gas threat

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki pomiarów badań stężeń gazów dla zlikwidowanych szybów "Jerzy" (ubytek do poziomu poniżej stropu karbonu) i "Matylda" (ubytek do poziomu powyżej stropu karbonu). W przypadku szybu "Jerzy" zanotowano wypływ gazów o znacznym stężeniu dwutlenku węgla, stwarzający zagrożenie gazowe. Natomiast w przypadku szybu "Matylda III", po osunięciu, mimo silnej zniżkowej tendencji barycznej, wypływ gazów na powierzchnię nie nastąpił. Tym niemniej, biorąc pod uwagę położenie tego szybu (osiedle mieszkaniowe), a także bardzo krótki czas osunięcia - zagrożenie powszechne też zaistniało. Ponadto w artykule scharakteryzowano propozycje klasyfikacji terenów pogórniczych pod kątem zagrożenia gazowego, w aspekcie nagłego osunięcia materiału zasypowego w szybie.

EN

The article presents the results of measuring gas concentrations in the liquidated shafts "Jerzy" (cavity to the level below the carbon overburden) and "Matylda" (cavity to the level above the carbon overburden). In case of the "Jerzy" shaft, the outflow of gases of significant carbon dioxide concentration that creates a gas threat was noted, whereas in case of the "Matylda III" shaft, after slide, in spite of strong declining bar tendency, the outflow of gases to the surface did not occur. Nonetheless taking into consideration the location of the shaft (a housing estate) and a very short time of slide - the common threat existed as well. Moreover the article characterizes the proposals of classification of postmining areas with regard to gas threat in the aspect of sudden backfill material slid in a shaft.

Słowa kluczowe

PL

likwidacja kopalń; zagrożenie gazowe; zlikwidowany szyb; dwutlenek węgla

EN

minings liquidation; gas treat; carbon dioxide

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 5
• Strony: 27--33
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Wrona P.

• Instytut Eksploatacji Żłóż, Wydziału Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska 44-100 Gliwice ul. Akademicka 2, tel. [phone],

Bibliografia

• 1. Card G.B.: Protecting development from methane. Raport CIRIA nr 149, 1995.
• 2. Chmiel P., Lubryka M., Kutkowski 1: Ograniczenie emisji C02 do atmosfery z wyrobisk poeksploatacyjnych na terenach zlikwidowanej kopalni. Polityka energetyczna t. 7, Zeszyt specjalny; s. 299-309, 2004.
• 3. Chećko 1: Geologiczne aspekty migracji gazów kopalnianych na powierzchnię w przypadku likwidacji kopalń węgla kamiennego, 2008. http://www.wnp.pl/artykuly/geologiczne-aspekty-migracji-gazow-kopalnianych-na-powierzchnie-w-przypadku-likwidacji-kopaln-wegla-kamiennego,4742_0_0_8_0.html
• 4. Eicker H.: Verlauf und Beherrschung der Ausgasung abgeworfener Grubengebaude. Gluckauf-Forschungshefte 48, nr 6. s. 324-328, 1987.
• 5. Kral V. Medak J.: Możliwości realizacji budownictwa na terenach zagrożonych emisją gazów kopalnianych na powierzchnię. Mat. konf. „Najnowsze osiągnięcia w zakresie zwalczania zagrożeń pożarowych, gazowych i klimatycznych", Szczyrk 22 - 24.04.1999, Wyd. GIG Katowice; s. 325-335, 1999.
• 6. Krzystolik R, Kobiela Z.: Mechanizm migracji gazu na powierzchnię likwidowanych kopalń Zagłębia Wałbrzyskiego. Przegląd Górniczy 2; s. 8-14, 2002.
• 7. Kulczycki Z., Grzybek I.: Gazy kopalniane jako zagrożenie dla bezpieczeństwa powszechnego. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 1; s. 16-25, 1999.
• 8. Grzybek I., Kędzior S.: Zróżnicowanie warunków gazowych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, a możliwość migracji metanu ze zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego. Zeszyty Naukowe Pol. Śl., seria Górnictwo, z. 268; s. 55-66, 2005.
• 9. Grzybek I.: Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Gliwice 2009 (praca przygotowana do druku, niepublikowana).
• 10. Otto R: Protection of houses against methane. Geotechnics 2010 - Gliwice: ERASMUS - materiały wykładowe 11, 2010.
• 11. Szlązak N., Obracaj D., Borowski M.: Ocena stanu zagrożenia emisją gazów kopalnianych terenów pogórniczych. Mat. semin. „Metan i inne zagrożenia współwystępujące - teoria i praktyka" NOT-SITG ROP. Rybnik 29.10.2003 r.; s. 191-207, 2003.
• 12. Sułkowski J., Kozłowski B., Parchański J., Wrona R, Golda G., Klimas A.: Emisja gazowa z wyrobisk poeksploatacyjnych obserwowana na terenie zlikwidowanej kopalni, eksploatującej pokłady na stoku kopuły geologicznej. Mat. 3 Szkoły Aerologii Górniczej, Zakopane 12-15.10.2004 r.; s. 661-671, 2004.
• 13. Wrona P.: Emisja dwutlenku węgla z poeksploatacyjnych wyrobisk podziemnych do atmosfery w rejonach wychodni pokładów na terenach górniczych zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego, Praca doktorska, Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice XI 2005.
• 14. Wrona P.: The method of estimation of gas hazard near abandoned coal mine shaft, Wiadomości Górnicze 5/2010, s.287-293.