Problematyka kwaśnych wód kopalnianych – geneza, występowanie, zagrożenia środowiska

Janson, E.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Problematyka kwaśnych wód kopalnianych – geneza, występowanie, zagrożenia środowiska

Autorzy

Janson E.

Identyfikatory

Warianty tytułu

The issues of acid mine waters - genesis, occurence, environment threats

Języki publikacji

Abstrakty

Eksploatacja górnicza surowców, a następnie likwidacja kopalń powoduje znaczne, często nieodwracalne skutki w środowisku wodnym, przeobrażenia warunków hydrogeologicznych oraz hydrochemicznych. Wskutek długotrwałej eksploatacji, w trakcie której górotwór jest osuszany, a następnie likwidacji wyrobisk poprzez ich zatopienie, powstają dogodne warunki do formowania się tzw. kwaśnych wód kopalnianych (acid mine drainage – AMD) z bardzo wysokimi stężeniami siarczanów, żelaza i o niskim pH.

Mining exploitation of raw materials and then liquidation of mines leads to significant results in water environment that are frequently irrevocable, to transformation of hydrogeological and hydrochemical conditions. Due to long-term exploitation when the orogen is dried and then liquidation of excavations by flooding there occur favourable conditions for the so-called acid mine waters (acid mine drainage - AMD) with high concentrations of sulphates, iron and Iow pH.

Słowa kluczowe

odwadnianie kopalń kwaśne wody kopalniane AMD

dewatering of mines acid mine waters AMD

Wydawca

Wyższy Urząd Górniczy

Czasopismo

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

Rocznik

2011

Tom

nr 5

Strony

3--11

Opis fizyczny

Bibliogr. 30 poz.

Twórcy

autor

Janson E.

Okręgowy Urząd Górniczy, Katowice

Bibliografia

1. Banks D., Younger P.L., Arnesen R.-T., Iversen E.R., Banks S.B.: Mine water chemistry: the good, the bad and the ugly. Environmental Geology 32 (3) Springer-Verlag 1997, p. 157-174.
2. Barnes I., Ciarkę F. E.: Geochemistry of ground water in mine drainage problems. U.S. Geol. Survey Prof. Papers 473-A, 1964.
3. Bonnett B.: A Natural Wetland used to treat Acid Mine Drainage entering Manila Creek. 2000, http://manila_wet-land.tripod.com/manila_amd_wetland.htm
4. Bowell R.J.: Hydrogeochemistry of the Getchell Underground Mine - Part 1: Mine Water Chemistry. Mine Water and the Environment (2001)20, IMWA Springer-Verlag 2001, p. 81-97.
5. Canty G.A., Everett J.W.: Injection of Fluidized Bed Combustion Ash into Mine Workings for Treatment of Acid Mine Drainage. Mine Water and the Environment (2006)25 IMWA Springer-Verlag 2006, p. 45-55.
6. Czop M., Motyka 1, Syposz-Łuczak B.: Wymywalność siarczanów i wybranych pierwiastków z rudonośnych skał triasowych z kopalni „Olkusz", w: Hydrogeochemia '06, X międzynarodowa konferencja naukowa: Aktualne problemy hydrogeochemii, Sosnowiec - Złoty Potok, 2006, s. 12-14.
7. Drever J.I.: The Geochemistry of Natural Waters. Surface and Groundwater Environments. Prentice Hall, Inc. Upper Saddle River, Third ed., 2007, p. 436.
8. Gzyl G., Banks D.: Verif1cation of the "first flush" phenomenon in mine water from coal mnies in the Upper Silesian Coal Basin, Poland. Journal of Contaminant Hydrology 92(2007), 2007. p. 66 - 86.
9. Hem J.D.: Study and Interpretation of the Chemical Characteristics of Natural Waters. U.S. Geological Survey Water - Supply Paper 2254 Third Ed., 1989, p. 263.
10. Janson E.: Wpływ zatapiania i odwadniania zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego na środowisko zlewni Przemszy, IV Konferencja Naukowa „Geochemia i Geologia Środowiska Terenów Uprzemysłowionych"; Prace naukowe Politechniki Śląskiej, seria „Górnictwo", 2008.
11. Kowalczyk A., Motyka J, Szuwarzyński M.: Groundwater contamination as a potential result of closing down of the Trzebionka mine, Southern Poland. 7th IMWA Congress, Ustroń Poland, 2000. p. 299-308.
12. Macioszczyk A., Dobrzyński D.: Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. PWN Warszawa 2002. s. 425.
13. Miotliński K., Kowalczyk A.: Modelowanie utlenienia pirytu z wykorzystaniem programów Phreeqc i Phast. Geo-logos 10, UAM Poznań 2006, s 189-204.
14. Motyka J., Różkowski K., Szuwarzyński M., (1999): Wstępna charakterystyka zmian składu chemicznego wody z kopalni rud cynku i ołowiu „Trzebionka" podczas zatapiania wyrobisk, w: Współczesne problemy hydrogeologii, Warszawa - Kielce 1999, T. IX, s. 253-257.
15. Motyka J., Czop M., Syposz-Łuczak B.: Zagrożenia środowiska wodnego związane z likwidacją górnictwa rud cynku i ołowiu w Małopolsce .Przegląd górniczy Nr 1/2007, s. 45-53.
16. Mugunthan P., McDonough K.M., Dzombak D.A.: Geochemical approach to estimate the quality of water entering abandoned underground coalmines. Environmental Geology (2004)45, Springer-Verlag 2004, p. 769-780.
17. Nordstrom D.K., Alpers Ch.N.: Negative pH, efflorescent mineralogy and consequences for environmental restoration at the Iron Mountain superfund site, California. Proc. Natl. Acad. Sci. USA Vol 96 pp. 3455-3462, March 1999 Colloquium Paper.
18. Pluta I.: Wody kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - geneza, zanieczyszczenia i metody oczyszczania. Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa Nr 865, Katowice 2005, s.169.
19. Razowska L.: Wpływ zatapiania wyrobisk na jakość wód kopalnianych na przykładzie rejonu częstochowskich kopalń rud żelaza. Przegląd Górniczy Nr 9/1999, s. 29-35.
20. Razowska L.: Changes of groundwater chemistry caused by the flooding of iron mines (Częstochowa Region, southern Poland). Journal of Hydrology 244(2001), Elsevier Science B.V. 2001, p. 17-32.
21. Razowska-Jaworek L, Wagner J.: Warunki hydrogeologiczne w rejonie zatopionej kopalni węgla kamiennego „Krystyna" w Tenczynku. Przegląd Górniczy Nr 10/2002, s. 32- 37.
22. Razowska-Jaworek L, Pluta I.: Przegląd występowania kwaśnych wód kopalnianych w różnych rejonach górniczych świata. Przegląd Górniczy Nr 5/2005, s. 31-37.
23. Rogoż M.: Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej. Główny Instytut Górnictwa, Katowice 2004, s. 683.
24. Różkowski A. red.: Środowisko hydrogeochemiczne karbonu produktywnego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 175.
25. Schrenk M.O., Edwards K.J., Goodman R.M., Hamers R.J., Banfield J.F.: Distribution of Thiobacillus ferrooxidans and Leptospirillum ferrooxidans: implications for generation of Acid Mine Drainage. Science 6 March 1998 Vol. 279 no. 5356, pp. 1519-1522.
26. Singer P.C., Stumm W.: Acidic Mine Drainage: The Rate-Determining Step. Science Vol. 167, 1970. no. 3921, p. 1121-1123.
27. Singh G.: Mine water quality deterioration due to acid mine drainage. Mine Water and the Environment Vol. 6 nr 1, Springer 1987, p. 49-61.
28. Varnell C.J., Van Brahana J., Steele K.: The influence of Coal Quality Variation on Utilization of Water from Abandoned Coal Mines as a Municipal Water Source. Mine Water and the Environment (2004)23, Springer-Verlag 2004, p. 204-208.
29. Wieder R.K., Lang G.E.: Influence of wetlands and coal mining on stream water chemistry. Water, Air, Soil Pollution 23(1984), p. 381-396.
30. Sprawozdania z badań jakości odprowadzanych wód - monitoring prowadzony w Centralnym Zakładzie Odwadniania Kopalń w Czeladzi.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BSL1-0015-0001