Mikoryzacja roślin a efektywność fitoremediacji gruntów zanieczyszczonych węglowodorami

Małachowska-Jutsz, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Mikoryzacja roślin a efektywność fitoremediacji gruntów zanieczyszczonych węglowodorami

Autorzy

Małachowska-Jutsz A.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Plant micorrhization versus effectiveness of phytoremediation of soil polluted with hydrocarbons

Języki publikacji

Abstrakty

Konieczność likwidacji zanieczyszczeń ropopochodnych ze środowiska wodno-gruntowego spowodowała rozwój wielu metod i technik, w tym biotechnologicznych, mających na celu detoksykację produktów naftowych. Metody biologicznego oczyszczania gruntów są jednymi z najbardziej "przyjaznych" dla środowiska przyrodniczego, gdyż wykorzystują one naturalne procesy zachodzące w ekosystemach wodnych i gruntowych z udziałem roślin i mikroorganizmów. Prawidłowy rozwój roślin na terenach zanieczyszczonych wymaga wytworzenia przez nie odpowiednich mechanizmów obronnych. Wśród wielu strategii przetrwania roślin w niekorzystnych warunkach istotne znaczenie ma ich symbioza z grzybami mikoryzowymi. Celem podjętych badań była ocena roli bakterii autochtonicznych i grzybów mikoryzowych w fitoremediacji gleb zanieczyszczonych produktami ropopochodnymi oraz ocena ekotoksykologiczna uwzględniająca toksyczność zanieczyszczeń na poziomie reducentów, producentów i konsumentów. Badania prowadzono w warunkach laboratoryjnych i naturalnych. W doświadczeniach wykorzystywano próbki gruntów zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi, które pobrano na terenie rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach Pierwszy etap badań obejmował ocenę zmian ekotoksyczności gleb zanieczyszczonych produktami ropopochodnymi podczas procesu samoooczyszczania. Badania prowadzono w warunkach laboratoryjnych przez okres 12 tygodni. Ekotoksyczność gleb oceniano z wykorzystaniem organizmów reprezentujących różne ogniwa łańcucha troficznego. W drugim etapie badań oceniano wpływ inokulum przygotowanego z odpowiednich szczepów bakterii i grzybów wyizolowanych z gleb na proces ich fitoremediacji. Wykorzystując doświadczenia lizymetryczne, badano ekotoksyczność gleb w stosunku do mikroorganizmów, glonów Scenedesmus ąuadricauda, roślin (jednoliściennych: Triticum vulgare V. i Secale cereale L. oraz dwuliściennych: Cardamine pratensis L., Trifolium repem V., Sinapis alba L., Cucumis satiwts L.), a także dżdżownic Eisenia fetida oraz ślimaków Physa acuta Drap. Analizę przebiegu wszystkich procesów prowadzono na podstawie pomiarów jakościowych i ilościowych zmian zawartości węglowodorów oraz badań ekotoksyczności gleb. W badaniach oceniano procesy rozkładu węglowodorów ropopochodnych w glebach, gdzie prowadzono fitoremediację z wykorzystaniem inokulum opartego na autochtonicznych szczepach mikroorganizmów w stosunku do gleb poddanych procesom samej fitoremediacji oraz samooczyszczaniu. Wykazano, że w glebie skażonej węglowodorami kolonizacja korzeni roślin przez grzyby mikoryzowe wpłynęła korzystnie na wzrost i rozwój korzeni, a także na rozkład zanieczyszczeń przez inne organizmy ryzosfery. Efektywność eliminacji węglowodorów z gruntu zależała od zastosowanego wariantu modyfikacji metody fitoremediacji, tj. rodzaju rośliny i biopreparatu (bakteryjnego lub grzybowego). Wykazano przy tym, iż najlepsze rezultaty można uzyskać w procesie bioremediacji prowadzonej z wykorzystaniem rośliny jednoliściennej oraz inokulantów grzybów mikoryzowych izolowanych z zanieczyszczonej gleby. Udowodniono, że symbioza grzybów mikoryzowych z roślinami jednoliściennymi powoduje zwiększenie efektywności usuwania węglowodorów 2-, 3-, 4- i 5-pierścieniowych 0 ok. 40%, natomiast 6-pierścieniowych o ok. 30% w porównaniu z próbkami, w których zastosowano same rośliny. Wykazano przy tym, że prowadzenie bioremediacji gleby z zastosowaniem rośliny jednoliściennej oraz biopreparatu grzybowego umożliwia istotne zwiększenie efektywności usuwania także zanieczyszczeń najtrudniej degradowalnych - frakcji ciężkich. W warunkach prowadzenia eksperymentu w omawianym wariancie uzyskano ok. 15-krotne zwiększenie efektywności bioremediacji w odniesieniu do próbki kontrolnej i prawie 4-krotne w porównaniu z próbką, w której użyto same rośliny. Uzyskane wyniki ujawniły, że współzależność między roślinami i grzybami ma istotne znaczenie w procesach fitoremediacji gruntów. Opracowano metodę intensyfikacji fitoremediacji gleb zanieczyszczonych związkami ropopochodnymi z wykorzystaniem grzybów mikoryzowych (fitoremediacji + bioaugmentacja). Ze względu na łatwość wdrożenia i stosunkowo niskie nakłady finansowe metoda ta może stanowić atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych metod odnowy terenów zanieczyszczonych produktami naftowymi.

Rising needs of petroleum contaminants removal from water-soil eiwironment induced development of new methods and techniques, including biotechnology, aimed in detoxication of petroleum products. Biological methods of the soil remediation belong to the most environmentally friendly maintenances in which advantage is taken of natural, spontaneous processes, which usually occur with microorganisms and plants in natural aquatic and terrestrial ecosystems. It was discovered that proper growth and development of plants at contaminated area requires induction of specific protective and defensive mechanisms. Amongst many strategies of plant survival under disadvantageous conditions, special role is played by their symbiosis with mycorrhizal fungi. The aim of presented study was to evaluate the influence of autochtohonous bacteria and mycorrhizal fungi inoculation on phytoremediation progress in soil contaminated with petroleum oil. Ecotoxicological evaluation was also performed with regard to contaminants'toxicity at different food chain levels: producers, consumers and reducers. Researches were conducted under laboratory and field conditions. Contaminated soil was sampled from the area of oil refinery in Czechowice Dziedzice. In first stage of laboratory research, changes in toxicity of soil contaminated with petroleum products during self-cleaning process were determinate. Research were conducted 12 weeks. Ecotoxicity of soil was evaluated with organisms representing different levels of trophic chain. The second stage of experiment was focused on detection of influence of inoculum prepared from selected bacteria and fungi stains isolated from soil on phytoremediation process. In lysimeter experiments ecotoxicity of soil to microorganisms, algae Scenedesmus quadricaud, plants (monocotyledonous- Triticum vulgare V. i Secale cereale L. and dicotyledonous -Cardamine pratensis L., Trfolium repens V., Sinapis alba L., Cucumis sativus L.) as well as earthworm's Eisenia fetida and snails Physa acuta D. was tested. Analysis of all processes was based on qualitative and quantitative measurements of hydrocarbons concentration and ecotoxicity tests. During the research degradation of petroleum hydrocarbons was assessed in soil where phytoremediation was enhanced by inoculum prepared from autochtonous microorganisms and compared with degradation in soil where only phytoremediation and self-cleaning occurred. It was shown that colonization of rhizosphere by mycorrhizal fungi had beneficial effect on plant roots' growth and development, as well as on the hydrocarbons degradation by accompanying organisms. It was revealed that efficiency of hydrocarbons removal was dependent on the adopted modification of phytoremediation method e.g. plant and inoculums (bacterial and/or fungal). Experiment allowed to point out that the best results were obtained after application of monocotyledonous plant and inoculation with mycorrhizal fungi isolated from contaminated soil. It has been proved that symbiosis between monocotyledonous plants and mycorrhizal fungi resulted in increased efficiency of hydrocarbons removal: 2-, 3--, 4- and 5-cyclic at a rate of about 40% and 6-cyclic at a rate of about 30%, in comparison to the samples where only plants were introduced. It was also indicated that bioremediation enhanced by monocotyledonous plant cultivation and fungi inoculation leads to significant increase in the hydrocarbons' heavy fractions removal from soil. Efficiency of these fractions removal increased in discussed experiment 15 times as compared to the control sample (where remediation was not applied) and almost 4 times as compared to the sample where only plants were introduced. Obtained results showed that symbiosis between plants and fungi is a key factor in the soil phytoremediation. Method for intensification of phytoremediation of soils contaminated with petroleum compounds was developed and based on the application of mycorrhizal fungi (phytoremediation + bioaugmentation). Because of relatively Iow cost and simplicity of procedure, this method could be attractive alternative for more traditional techniques of remediation sites contaminated with petroleum products.

Słowa kluczowe

mikoryza fitoremediacja zanieczyszczenia węglowodorami zanieczyszczenia ropopochodne samooczyszczanie gleby

mycorrhiza phytoremediation organochlorine pollutants petroleum chydrocarbon contaminants self-purification of soil

Wydawca

Wydawnictwo Politechniki Śląskiej

Czasopismo

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Śląska

Rocznik

2008

Tom

z. 59

Strony

1--161

Opis fizyczny

Bibliogr. 276 poz.

Twórcy

autor

Małachowska-Jutsz A.

Politechnika Śląska, Katedra Biotechnologii Środowiskowej, 44-100 Gliwice, ul.Strzody 5, pokój 6, tel. 32-2372858

Bibliografia

1. Adam G., Duncan H. 2000. Influence of diesel fuel on seed germination. Environmental Pollution 120(2), 363-370.
2. Adamczewska M., Siepak J., Gramowska H. 2000. Studies of levels of polycyclic aromatic hydrocarbons in soils subjected to anthropopressure in the city of Poznań. Polish Journal of Environmental Studies 9, 305-321.
3. Badura L. 2004. Bioróżnorodność i jej znaczenie dla funkcjonowania ekosystemów, Roczniki Gleboznawcze 40(1), 321-335.
4. Badura L. 2004. Czy znamy wszystkie uwarunkowania funkcji mikroorganizmów w ekosystemach lądowych? Kosmos 53(3-4), 264-265.
5. Barański B. 1995. Metody oceny toksyczności genetycznej substancji. Wydawnictwo Instytutu Medycyny Pracy, Łódź, 9.
6. Bennett J., Childress A., Wunsch K. 1996. Fungi in bioremediation. International Biodeterioation and Biodegradation 37(3-4), 244-245.
7. Benough A. 1990. Root growth and function in relation to soil structure, composition, and strengh. [in:] Root ecology. DeKroon H., Visser E. (eds), Springer-Verlag, Heidelberg, Berlin, 151-234.
8. Berg V., Martin D., Villee C. 2000. Biologia. Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa.
9. Binet Ph., Portal J., Leyval C. 2000. Fate of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) in the rhizosphere and mycorrhizosphere of ryegrass. Plant and Soil 227(1-2), 207-213.
10. Blackburn J., Hafker W. 1993. The impact of biochemistry, bioavilabi!ity, and bioactivity on the selection of bioremediation technologies. TIB Tech. 11, 328-333.
11. Blackmann C., Rabe B., Edgmon S., Fillingame D. 1995. Aquatic toxicity variability for fresh-and saltwater species in refinery wastewater effluent. Environmental Toxicology andChemistry 14, 1219-1223.
12. Błock R., Stroo H., Swett G. 1993. Bioremediation - why doesn't it work sometimes?. Chemical Engineering Progress 89(8), 44-50.
13. Boopathy R. 2000. Factors limiting bioremediation technologies. Biosource Technology 74, 63-67.
14. Borkowska H. 2004. Dlaczego mikoryza jest szansą sukcesu dla roślin ogrodniczych i leśnych? Wydawnictwo Wieś Jutra 2(55), 3-7.
15. Bowen G. 1991. Soil temperature, root growth and plant function. Charpter 9, [in:] Plant roots - The hidden half. Waisel Y., Eshel A., Kafkafi U. (eds), Marcel Dekker, New York, 309-330.
16. Brock T., Madigan T. 1988: Microbial ecology. [In:] Biology of Microorganisms, 5 Edition, Brock T., Madigan T. (eds), Prentice Hall, New Jersey, 598-656.
17. Brohon B., Delolme C, Gourdon R. 2001. Complementarity of bioassays and microbial activity measurements for the evaluation of hydrocarbon-contaminated soils quality. Soil Biology and Biochemistry 33, 883-891.
18. Brown K., Donnelly K., Thomas J., Davol P., Scott B. 1995. Mutagenicity of three agricultural soils. Science of the Total Environmental 41, 173-186.
19. Brundrett M., Melville M., Peterson R. 1994. Practical Methods in Mycorrhiza Research, Waterloo, Canada, 487-493.
20. Buikema A., Niederlehner B., Cairns Jr. 1981. The effects of a simulated refinery effluent and ist components on the estuarine Crustacean, Mysidopsis bahia. Archives of Environmental Contamination and Toxicology 10, 231-240.
21. Bulman T., Lesage S., Folie P., Webber M. 1985. The persistence of polynuclear aromatic hydrocarbons in soil. Petroleum Association for Conservation of the Canadian Environment Report, Ottawa, Canada, no. 2, 85.
22. Buzea D., DeStefanis E. 1999. Accelerated bioremediation as an alternative to conventional remedial technologies. Leggette, Brashears & Graham, Inc. White Plains, New York, Environmental Expert com articles (http://www.environmental-center.com/articles/articlel034).
23. Cairns J. 1993. Environmental science and resource management in the 21st century:scientific perspective. Environmental Toxicology and Chemistry 12, 1321-1329.
24. Caravaca F., Rolda'n A. 2003. Assessing changes in physical and biological properties in a soil contaminated by oil sludges under semiarid Mediterranean conditions. Geoderma 117, 53-61.
25. Cerniglia C. 1981. Aromatic hydrocarbons: Metabolism by bacteria, fungi and algae. [In:] Biochemical Toxicology, vol.3, Hodgson E., Bend J., Philpot R. (eds), Elsevier, North Holand, N.Y. 321-361.
26. Cerniglia C. 1984. Microbial metabolism of polycyclic aromatic hydrocarbons. Advances in Applied Microbiology 30, 31-71.
27. Chaillan F., Le Fleche A., Bury E., Phantavong YH., Grimont P., Saliot A., Oudot J. 2004. Identification and biodegradation potential of tropical aerobic hydrocarbon-degrading microorganisms. Research in Microbiology 155(7), 587-595.
28. Chaineau C, Morel U., Dupont J., Bury E., Oudot J. 1999. Comparison of the fuel oil biodegradation potential of hydrocarbon-assimilating microorganisms isolated from a temperate agricultural soil. The Science of the Total Environment 227(2-3), 237-247.
29. Chapman P. 1995. Extrapolating laboratory toxicity results to the field. Environmental Toxicology and Chemistry 14, 927-930.
30. Chen S., Aitken M. 1999. Salicylate stimulates the degradation of hihg-molecular weight polycyclic aromatic hydrocarbons by Pseudomonas saccharophila PI5. Environmental Science and Technology 33, 435-439.
31. Chen W-M., Chang J-S., Wu Ch.-H., Chang S.-Ch. 2004. Characterization of phenol and trichloroethene degradation by the rhizobium Ralstonia taiwanensis. Research in Microbiology 155(8), 672-680.
32. Chiou C. 1989. Theoretical considerations of the portition uptake of nonionic organie compounds by soil organie matter. [in:] Reactions and movement of organie chemicals in soils. Soil Science Society of America and American Society of Agronomy, Special Publication, Sawhney B., Brown K. (eds), No. 22, 1-29.
33. Chiou C, Peters L., Freed V. 1979. A phisical concept of soil-water equilibria for nonionic organie compounds. Science 206, 831-832.
34. Chiou C, Sheng G., Manes M. 2001. A partion-limited model for plant uptake of organie contaminants from soil and water. Environmental Science and Technology 35, 1437-1444.
35. Christophe P., Rast C, Veber A.-M, Poupin P., Ferard J-F. 2006. Ecotoxicological assessment of PAHs and their dead-end metabolites after degradation by Mycobacterium sp. strain SNP11. Ecotoxicology and Environmental Safety 65(2), 151-158.
36. Churchill S., Harper J., Churchill P. 1999. Isolation and characterization of a Mycobacterium species capable of degrading three and four ring aromatic and aliphatic hydrocarbons. Applied and Environmental Microbiology 65(2), 549-552.
37. Clapperton J. 2000. The Real Dirt on no-till soil. [in:] Conference Proceedings FarmTech 2004, Mayfield Inn, Edmonton AB, 36-42.
38. Corgie S., Joner E., Leyval C. 2003. Rhizospheric degradation of phenanthrene is a function of proximity to roots. Palnt and Soil 257, 143-150.
39. Crepineau-Ducoulombier C, Rychen G. 2003. Assessment of soil and grass polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) contamination levels in agricultural fields located near a motorway and an airport. Agronomie 23(4), 345-348.
40. Criquet S., Joner E., Leglize P., Leyval C. 2000. Anthracene and mycorrhiza affect the activity of oxidoreductases in the roots and the rhizosphere of lucerne {Medicago sativa L.). Biotechnology letters 22, 1733-1737.
41. Cuypers C. 2001. Bioavailability of polycyclic aromatic hydrocarbons in soils and sediments: Prediction of bioavailability and characterization of organie matter domains. Praca doktorska wykonana w Wageningen University, The Netherlands, 14-25.
42. D'Annibale A., Ricci M., Leonardi V., Quartino D., Mincione E., Petruccioli M. 2005. Degradation of aromatic hydrocarbons by white-rot fungi in a historically contaminated soil. Biotechnology and Bioengineering 90(6), 723-731.
43. Daane L., Harjono I., Zylstra G., Haggblom M. 2001. Isolation and characterization of polycyclic aromatic hydrocarbon-degrading bacteria associated with the rhizosphere of salt marsh plants. Applied and Environmental Microbiology 67, 2683-2691.
44. Dagher F., Deziel E., Lirette P., Paquette G., Bisaillon J., Villemur R. 1997. Comparative study of five polycyclic aromatic hydrocarbon degrading bacterial strains isolated from contaminated soils. Canadian Journal of Microbiology 43, 368-377.
45. David M., Fuhrman J., Hartel P., Zuberer D. 2005. Principles and applications of soil microbiology. 2nd. Edition, Prenice Hall, 5-18.
46. Davies W., Bacon M. 2003. Adaptation of roots to drought. Charpter 7 [in:] Root Ecology. de Kroon H., Visser E. (eds), Springer Verlag Ecological Studies Heidelberg 173-192.
47. DECHEMA, Deutsche Gesellschaft fur Chemisches Apparatewesen. Chemische Technik und Biotechnologie. Bioassays for soils/Ad-Hoc-Committee Methods for toxicological/ Ecotoxicological Assessment of soils. 1995.. Kreysa G., Wiesner J. (eds), DECHEMA, Frankfurt am Main.
48. DECHEMA. 2001. Methods for toxicological/ecotoxicological assessment of soil. 71*1 Report of the interdisciplinary DECHEMA committee "Environmental Biotechnology -Soil", Frankfurt am Main, Germany.
49. Derecova K., Haluska L., Balaz S. 1996. Degradation of Polychlorinated Biphenyls (PCB) in different soils by inoculated Alcaligenes xylosoxidans. International Biodeterioation and Biodegradation 37(3-4), 251.
50. Dick R. 1997. Soil enzyme activities as integrative indicators of soil health. [in:] Biological Indicators of Soil Health. Pankhurst C, Doube B., Gupta V. (eds), Wallingford, USA7 CAB International, 121-156.
51. Dorn P., Salanitro J. 2000. Temporal ecological assessment of oil contaminated soils before and after bioremediation. Chemosphere 40, 419-426.
52. Dorn P., Vipond T., Salanitro J., Wiśniewski H. 1998. Assessment of the acute toxicity of crude oils in soils using earthworms, microtox and plants. Chemosphere 37(5), 845-860.
53. Dragun J. 1998. The Soil Chemistry of Hazardous Materials, Amherst Scientific Publishers, Amherst, MA, 862.
54. Dunnett C. 1956. A multiple comparisons procedure for comparing several treatments with a control. Journal of the American Statistical Association 50(272), 1096-1121.
55. Dylewski R. (red.), 1997. Technologia chemiczna-surowce. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice, 28-50.
56. EPA Remediation Technology Cost Compendium - Year 2000 United States.
57. Eriksson M., Dalhammar G.,Borg-Karlson A. 2000. Biological degradation of selected hydrocarbons in an old PAH/creosote contaminated soil from a gas work site. Applied Microbiology and Biotechnology 53(5), 619-626.
58. Fent K. 2004. Ecotoxicological effects at contaminated sites. Toxicology 205(3), 223-240.
59. Fernandez M., Cagigal E., Vega M., Urzelai A., Babin M., Pro J., Tarazona J. 2005. Ecological risk assessment of contaminated soils through direct toxicity assessment. Ecotoxicology and Environmental Safety 62(2), 174-184.
60. Field J., de Jong E., Costa G. Feijoo, de Bont J. 1992. Biodegradation of polycyclic aromatic hydrocarbons by new isolates of white rot fungi. Applied and Environmental Microbiology 58(7), 2219-2226.
61. Fine P., Graber E., Yaron B. 1997. Soil interactions with petroleum hydrocarbons: abiotic processes. Soil Technology 10(2), 133-153.
62. Frankenberger W., Johanson J. 1982. Influence of crude oil and refined petroleum products on soil dehydrogenase activity. Journal of Environmental Quality 11, 602-607.
63. Fritsche W., Hofrichte M. 2004. Aerobic degradation by microorganisms. [in:] Environmental Biotechnology: Concepts and Applications, Jordening H-J. Winter J. (eds), Jena, Germany, 145-155.
64. Gao Y., Zhu L. 2004. Plant uptake, accumulation and translocation of phenanthrene and pyrene in soils. Chemosphere 55, 1169-1178.
65. Gierak A. 1995. Zagrożenie środowiska produktami ropopochodnymi. Ochrona Środowiska 2(57), 31-34.
66. Giraud F., Guiraud P., Kadri M., Blake G., Steiman R. 2001. Biodegradation of anthracene and fluoranthene by fungi isolated from an experimental constructed wetland for wastewater treatment. Water Research 35(17), 4126-4136.
67. Glick B. 2003. Phytoremediation: synergistic use of plants and bacteria to clean up the environment. Biotechnology Advances 21, 383-393.
68. Goodin J., Webber M. 1995. Persistence and fate of anthracene and benzo[a]pyrene in municipal sludge treated soil. Journal of Environmental Quality 24(2), 271-278.
69. Goggleman W., Spitzauer P. 1982. Mutagenic activity in agricultural soils. [in:] Carcinogenes and mutagen in the environment. Stich H., ed. CRC Press, Orlando, FI, tom 3, 178-183.
70. Gramss G., Voigt K., Kirsche B. 1999. Degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons with three to seven aromatic rings by higher fungi in sterile and unsterile soils. Biodegradation 10(1), 51-62.
71. Greinert H., Greinert A. 1999. Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra.
72. Gryndler M., Lipavsky J. 1995. Effect of phosphate fertilization on the populations of arbuscular mycorrhizal fungi. Rostlinna Vyroba 41(11), 533-540.
73. Guo C, Zhou H., Wong Y., Tam N. 2005. Isolation of PAH-degrading bacteria from mangrove sediments and their biodegradation potential. Marine Pollution Bulletin 51(8-12), 1054-1061.
74. Haigh S. 1996. A review of the interaction of surfactants with organie contaminants in soil. The Science of the Total Environment 185(1), 161-170.
75. Hammel K. 1995. Mechanisms for polycyclic aromatic hydrocarbon degradation by ligninolytic fungi. Environmental Health Perspectives 103(5), 41-43.
76. Harms H., Bosma T. 1997. Mass transfer limitation of microbial growth and pollutant degradation. Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 18(2-3), 97-105.
77. Heitkamp M., Cerniglia C. 1988. Mineralization of polycyclic aromatic hydrocarbons by a bacterium isolated from sediment below an oil field. Applied and Environmental Microbiology 54(6), 1612-1614.
78. Henner P., Schiavon M., Druelle V., Lichtfouse E. 1999. Phytotoxicity of ancient gaswork soils. Effect of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) on plant germination. Organie Geochemistry 30, 963-969.
79. Hinga K. 2003. Degradation rates of Iow molecular weight PAH correlate with sediment TOC in marine subtidal sediments. Marine Pollution Bulletin 46(4), 466-474.
80. Holland K. 1995. Process for degradation of keratin, keratinaceous materiał, collagen and collagenaceous materiał with enzyme materiał, cell-free culture or celi culture from Micrococcus sedentarius. Biotechnology Advances 13(3), 589-590.
81. http:// mycorrhiza. ag. utk. edu /
82. http://invam.caf.wvu.edu/
83. http://www. ffp. csiro. au / research / mycorrhiza / intro. html
84. Huaa Z., Chen J., Lun S., Wang X. 2003. Influence of biosurfactants produced by Candida antarctica on surface properties of microorganism and biodegradation of n-alkanes. Water Research 37(17), 4143-4150.
85. Huang X., Zeiler L., Dixon D., Greenberg B. 1996. Photoinduced todcity of PAHs to the foliar region of Brassica napus (canola) and Cucumis sativus (cucumber) in simulated solar radiation. Ecotoxicology and Environmental Safety 35(2), 190-197.
86. Huesemann M., Hausmann T., Fortman T. 2004. Does bioavailability limit biodegradation?. A comparison of hydrocarbon biodegradation and desorption rates in aged soils. Biodegradation 5(4), 261-274.
87. Hulscher T., Cornelissen G. 1996. Effect of temperature on sorption equilibrium and sorption kinetics of organie micropollutants - a review. Chemosphere 32(4), 609-626.
88. Ignat A., Rachev R., Donev T., Petrova M. 2002. A biodegradation activity of microbial associations. Journal of Culture Collections 3(1), 43-47.
89. Ijah U. 1998. Studies on relative capabilities of bacterial and yeast isolates from tropical soil in degrading crude oil. Waste Management 18(5), 293-299.
90. Izdebska-Mucha D. 2003. Wpływ benzyny i oleju napędowego na właściwości reformacyjne monomineralnych iłów wzorcowych oraz gruntów spoistych. Rozprawa doktorska, Wydział Geologii UW, Warszawa.
91. Janssen B., Willigen P. 2006. Ideał and saturated soil fertility as bench marks in nutrient management: 1. Outline of the framework. Agriculture, Ecosystems and Environment 116(1-2), 132-146.
92. Jeffries P., Gianinazzi S., Perotto S., Turnau K., Barea J.-M. 2003. The contribution of arbuscular mycorrhizal fungi in sustainable maintenance of plant health and soil fertility. Biology and Fertility of Soils 37(1), 1-16.
93. Joergensen R., Schmadeke F., Windhorst K., Meyer B. 1995. Biomass and activity of micro-organisms in a fuel oil contaminated soil Soil Biology and Biochemistry 27, 1137-1143.
94. Johnsen A., Wiek L., Harms H. 2005. Principles of microbial PAH-degradation in soil. Eiwironmental Pollution 133(1), 71-84.
95. Joner E., Johansen A., Loibner A., Dela Cruz A., Szolar O., Portal J., Leyval C. 2001. Environmental Science and Technology 35, 2773-2777.
96. Joner E., Leyval C. 2001. Influence of arbuscular mycorrhiza on clover and ryegrass grown together in a soil spiked with polycyclic aromatic hydrocarbons. Mycorrhiza 10, 155-159.
97. Joner E., Leyval C, Colpaert J. 2006. Ectomycorrhizas impede phytoremediation of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) both within and beyond the rhizosphere. Environmental Pollution 142(1), 34-38.
98. Jones K., Peace E. 1989. The Ames mutagenicity assay applied to a range of soils. Chemosphere 18, 1657-1664.
99. Juhasz A., Naidu R. 2000. Bioremediation of high molecular weight polycyclic aromatic hydrocarbons: a review of the microbial degradation of benzo[a]pyrene. International Biodeterioation and Biodegradation 45(1-2), 57-88.
100. Kada T. Hirano K., Shirasu Y. 1980. Screening of environmental chemical mutagens by the rec-assay system with Bacillus subtilis. [in:] Chemical Mutagens, vol. 6, de Serres F. (eds), Hollaender, Plenium Publishing Corp., New York, 149-173.
101. Kajdas C. 1979. Chemia i fizyka ropy naftowej, WNT, Warszawa.
102. Kańska Z., Łebkowska M. 1994. Badania toksykologiczne dla kontroli jakości wód. Biotechnologia 2(25), 98-113.
103. Karl D. 1992. The grounding of the Bahia Paraiso: Microbial ecology of the 1989 Antarctic oil spili. Microbial Ecology 24(1), 77-89.
104. Kasai Y., Takahata Y., Hoaki T., Watanabe K. 2005. Physiological and molecular characterization of a microbial community established in unsaturated, petroleum-contaminated soil. Environmental Microbiology 7(6), 806-818.
105. Kastner M., Mahro B. 1996. Microbial degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons in soil affected by the organie matrix of compost. Applied Microbiology and Biotechnology 44(5), 668-675.
106. Kaya A., Fang H. 2000. The effects of organie fluids on physicochemical parameters of fine-grained soils. Canadian Geotechnical Journal 37, 943-950.
107. Kelley I., Cerniglia C. 1991. The metabolism of fluoranthene by species of Mycobacterium. Journal of Industrial Microbiology 7(1), 19-26.
108. Kendrick B. 2001. The Fifth Kingdom. Pictorial suplement: Mycorrhizae - mutualistic plant-fungus symbioses. Mycologue Publication, Sidney (on CD-ROM).
109. Khan A. 2005. Role of soil microbes in the rhizospheres of plants growing on trace metal contaminated soils in phytoremediation. Journal of Trace Elements in Medicine andBiology 18(4), 355-364.
110. Kiepas-Kokot A. 1999. Reakcje dżdżownic Eisenia fetida i rzepiku ozimego na zanieczyszczenia gleb substancjami ropopochodnymi. Materiały VI Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowo-Technicznego „Biotechnologia Środowiskowa", Wrocław, 47-55.
111. Klimkowicz-Pawlas A., Maliszewska-Kordybach B. 2003. Effect of anthracene and pyrene on dehydrogenases activity in soils exposed and unexposed to PAHs. Water, Air and Soil Pollution 145, 169-186.
112. Knize M., Takemoto B., Lewis P., Felton J. 1987. The characterization of the mutagenic activity of soil. Mutation Research 192, 23-30.
113. Kołwzan B. 2005. Bioremediacja gleb skażonych produktami naftowymi wraz z oceną ekotoksykologiczną. Seria „Monografie”. Prace naukowe Instytutu Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
114. Komukai-Nakamura S., Sugiura K., Yamauchi-Inomata Y., Toki H., Venkateswaran K., Yamamoto S., Tanaka H., Harayama S. 1996. Construction of bacterial consortia that degrade Arabian light crude oil. Journal of Fermentation and Bioengenineering 82 (6), 570-574.
115. Kool H., Van Kreyl C, Persad S. 1989. Mutagenic activity in groundwater in relation to mobilization of organie mutagens in soil. Science of the Total Environment 84, 185-199.
116. Korzeniowska-Rejmer E. 2001. Wpływ zanieczyszczeń ropopochodnych na charakterystykę geotechniczną gruntów stanowiących podłoże budowlane. Inżynieria Morska i Geotechnika 2, 83-86.
117. Kościelniak S., Adamski A., Bil J., Hac B., Kobczyk W., Pulman-Bortnowska M. 1994. Wskazówki metodyczne do oceny zanieczyszczenia gruntów i wód podziemnych produktami ropopochodnymi i innymi substancjami chemicznymi w procesach rekultywacji. Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
118. Kotterman M., Rietberg H., Hage A., Field J. 2003. Polycyclic aromatic hydrocarbon oxidation by the white-rot fungus Bjerkandera sp. strain BOS55 in the presence of nonionic surfactants. Biotechnology and Bioengineering 57(2), 220-227.
119. Kulik N., Goi A., Trapido M., Tuhkanen T. 2006. Degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons by combined chemical pre-oxidation and bioremediation in creosote contaminated soil. Journal of Environmental Management 78(4), 382-391.
120. Kunicki-Goldfinger W. 2006. Życie bakterii. Baj J., Markiewicz Z. (Red.), PWN, Warszawa.
121. Lamb D., Kelly D., Masaphy S., Jones G., Kelly S. 2000. Engineering of heterologous cytochrome P450 in Acinetobacter sp.: Application for pollutant degradation. Biochemical and Biophysical Research Communications 276(2), 797-802.
122. Lanno R., Wells J., Conder K, Bradham K., Basta N. 2004. The bioavailability of chemicals in soil for earthworms. Ecotoxicology and Environmental Safety 57, 39-47.
123. Leahy J., Colwell R. 1990. Microbial degradation of hydrocarbons in environment. Microbiological Reviews 54(3), 305-315.
124. LeDuc D.L., Terry N. 2005. Phytoremediation of toxic trace elements in soil and water. Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 32, 514-520.
125. Lee J.K.D., Kim B.U., Dong J.-L, Lee S. 1998. Remediation of petroleum-contaminated soils by fluidized thermal desorption. Waste Management, 18, 503-507.
126. Leśniak A. 2006. Budowa i właściwości glomalin. Materiały XIII Ogólnopolskiego Seminarium Studentów i Doktorantów „Biotechnologia Środowiskowa”, Wisła-Jarzębata, 91-96.
127. Leyval C, Turnau K, Haselwandter K. 1997. Effect of heavy metal pollution on mycorrhizal colonization and function: physiological, ecological and applied aspects. Mycorrhiza7, 139-153.
128. Lindstrom J., Barry R., Braddock J. 1999. Long-term effects on microbial communities after a subarctic oil spili. Soil Biology and Biochemistry 31(12), 1677-1689.
129. Lityński T., Jurkowska H. 1982. Żyzność gleby i odżywianie się roślin. PWN, Warszawa, 15-145.
130. Luan T., Yu K, Zhong Y., Zhou H., Lan C, Tam N. 2006. Study of metaboilites from the degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) by bacterial consortium enriched from mangrove sediments. Chemosphere 65, 2289-2296.
131. Łącka-Pilaszek B. 1996. Biodegradacja substancji ropopochodnych w osadach ściekowych płockiej petrochemii. Międzynarodowe Sympozjum naukowo-szkoleniowe „Technika dla środowiska”. Arka-Konsorcjum, Poznań.
132. Łebkowska M. 1996. Wykorzystanie mikroorganizmów do biodegradacji produktów naftowych w środowisku glebowym. Gaz, Woda i Technika Sanitarna 3, 117-118.
133. Łebkowska M., Załęska-Radziwiłł M., Słomczyńska B. 1999. Toksykologia środowiska. Ćwiczenia laboratoryjne. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
134. MacLeod C, Daugulis A. 2005. Interfacial effects in a two-phase partitioning bioreactor: degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) by a hydrophobic Mycobacterium. Process Biochemistry 40(5), 1799-1805.
135. Mahaffey W., Gibson D., Cerniglia C. 1988. Bacterial oxidation of chemical carcinogens: formation of polycyclic aromatic acids from benz[a]anthracene. Applied and Environmental Microbiology 54(10), 2415-2423.
136. Maila M., Cloete T. 2002. Germination of Lepidium sativum as a method to evaluate polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) removal from contaminated soil. International Biodeterioration and Biodegradation 50(2), 107-113.
137. Maila M., Cloete T. 2005. The use of biological activities to monitor the removal of fuel contaminants - perspective for monitoring hydrocarbon contamination: a revive. International Biodeterioration and Biodegradation 55, 1-8.
138. Maliszewska-Kordybach B. 1990. Wpływ poziomu wilgotności gleby piaskowej na zakres i szybkość rozkładu fluorenu, antracenu i pirenu, Roczniki Gleboznawcze 41 (1-2), 47-57.
139. Maliszewska-Kordybach B. 1991. Biodegradacja wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w glebach narażonych uprzednio na wpływ tych związków, Archiwum Ochrony Środowiska 2, 139-149.
140. Maliszewska-Kordybach B. 1991. Wpryw wapnowania na trwałość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w glebach, Archiwum Ochrony Środowiska (3-4), 69-78.
141. Maliszewska-Kordybach B. 1993. Trwałość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w glebie. Seria „Monografie”. Praca wykonana w Zakładzie Gleboznawstwa i Ochrony Gruntów pod kierownictwem prof. dr. hab. T. Witka, Puławy.
142. Maliszewska-Kordybach B. 1995. The persistence of carcinogenic micropollutant -pyrene in soils of different organie matter content. Archiwum Ochrony Środowiska 2, 183-190.
143. Maliszewska-Kordybach B. 2003. Soil quality criteria for polycyclic aromatic hydrocarbons - current information and problems. Frasenius Environmental Bulletin 12(8), 919-924.
144. Maliszewska-Kordybach B., Smreczak B. 2003. Habitat function of agricultural soils as affected by heavy metals and polycyclic aromatic hydrocarbons contamination. Eiwironment International 28(8), 719-728.
145. Małachowska-Jutsz A. 1999. Zmiany aktywności enzymatycznej mikroorganizmów w procesie detoksykacji gleby skażonej ropą naftową i jej pochodnymi. Rozprawa doktorska, Politechnika Śląska, Gliwice.
146. Małachowska-Jutsz A. 2002. Wpływ skażenia gleby przepracowanym olejem silnikowym na przeżywalność dżdżownic Eisenia fetida. Inżynieria i Ochrona Środowiska 5(1), 37-44.
147. Małachowska-Jutsz A., Miksch K., Kulczyk P. 2001a. Wpływ sorpcji gleby na aktywność dehydrogenaz wyznaczoną przy użyciu testu TTC. Materiały konferencyjne VII Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowo-Technicznego „Biotechnologia Środowiskowa", Wisła-Jarzębata, 305-314.
148. Małachowska-Jutsz A., Miksch K., Przystaś W. 2001b. Wpływ ryzosfery rośliny motylkowej i niemotylkowej na zmiany aktywności enzymatycznej w glebie narażonej na długotrwałe działanie substancji ropopochodnych. Inżynieria i Ochrona Środowiska 4(1), 117-130.
149. Małachowska-Jutsz A., Mrozowska J., Kozielska M., Mikach K. 1997. Aktywność enzymatyczna w glebie skażonej związkami ropopochodnymi w procesie jej detoksykacji. Biotechnologia 1(36), 79-92.
150. Margesin R., Schinner F. 2001. Biodegradation and bioremediation of hydrocarbons in extreme environments. Applied Microbiology and Biotechnology 56(5-6), 650-663.
151. Margesin R., Zimmerbauer A., Schinner F. 2000. Monitoring of bioremediation by soil biological activities. Chemosphere 40(4), 339-346.
152. Marin M., Pedregosa A., Rios S., Laborda F. 1996. Study of factors influencing the degradation of heating oil by Acinetobacter calcoaceticus MM5. International Biodetrioration and Biodegradation 38(2), 69-75.
153. Marquez-Rocha F., Hernandez-Rodriguez V., Lamela M. 2001. Biodegradation of hydrocarbons in soil by microbial consortium. Water, Air and Soil Pollution 128(3-4), 313-320.
154. Marschner P., Crowley D., Yang Ch. 2004. Development of specific rhizosphere bacterial communities in relation to plant species, nutrition and soil type. Plant and Soil 261(1-2), 199-208.
155. Martens R. 1982. Concentrations and microbial mineralization of four to six ring polycyclic aromatic hydrocarbons in composted municipal waste. Chemosphere 11(35), 761-770.
156. Meagher R.B., Heaton A. C. 2005. Strategies for the engineered phytoremediation of toxic element pollution: mercury and arsenie. Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 32, 502-513.
157. Merkl N., Schultze-Kraft R., Infante C. 2005. Phytoremediation in the tropics influence of heavy crude oil on root morphological characteristics of graminoids. Environmental Pollution 138, 86-91.
158. Meulenberg R., Rijnaarts H., Doddema H., Field J. 1997. Partially oxidized polycyclic aromatic hydrocarbons show an inereased bioavailability and biodegradability. FEMS Microbiology Letters 52(1), 45-49.
159. Modern soil microbiology. Van Elsas J., Trevours J., Wellington E. (eds), Marcel Dekker, Inc., New York 1997.
160. Molenda J. 1997. Technologia chemiczna. WSiP, Warszawa.
161. Monareca S., Feretti D., Zerbini 1., Alberti A., Zani C, Resola S., Gelatti U., Nardi G. 2002. Soil contamination detected using bacterial and plant mutagenicity tests and chemical analyses. Environmental Research Section A 88, 64-69.
162. Mrozowska J. (red.) 1999. Laboratorium z mikrobiologii ogólnej i środowiskowej. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
163. Mueller J., Chapman P., Pritchard P. 1989. Action of fluoranthene-utilizing bacterial community on polycyclic aromatic hydrocarbon components of creosote. Applied and Environmental Microbiology 55(12), 3085-3090.
164. Muratowa A., Hubner T., Narula N., Wand H., Turkovskaya O., Kuschk P., Jahn R., Merbach W. 2003. Rhizosphere microflora of plants used for the phytoremediation of bitumen-contaminated soil. Microbiological Research 158(2), 151-161.
165. Nam, K., Kim, J. 2002. Role of loosely bound humic substances and humin in the bioavailability of phenanthrene aged in soil. Environmental Pollution 118(3), 427-433.
166. Nedwell D. 1999. Effect of Iow temperature on microbial growth: lowered affinity for substrates limits growth at Iow temperature. FEMS Microbiology Ecology 30(2), 101-111
167. Nichols K. 2004. Characteryzation of glomalin a glycoprotein produced by arbuscular mycorrhizal fungi. Agriculture, Soil Science 81, 123-129.
168. Nievas M, Commendatore M., Esteves J., Bucala V. 2005. Effect of pH modification on bilge waste biodegradation by a native microbial community, International Biodeterioration and Biodegradation 56(3), 151-157.
169. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej z dn. 4 lipca 2006 r. W sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo Ochrony Środowiska (DzU Nr 129, poz. 902).
170. OECD Wytyczne do badań substancji chemicznych. 1984. Metoda 201 - Glony, badanie hamowania wzrostu.
171. OECD Wytyczne do badań substancji chemicznych. Tom I, 1997. Przekład oficjalnej wersji wydania w j. angielskim. Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Sosnowiec.
172. Olańczuk-Neyman K., Prejzner J., Topolnicki M. 1994. Chemiczna i bakteriologiczna ocena skażenia gruntów stacji przeładunku paliw produktów naftowych. Wydawnictwa Hydrotechniczne Politechniki Gdańskiej, Biotechnologia 2(25), 50-60.
173. OHvera N., Esteves J., Commendatore M. 1997. Alkane Biodegradation by a microbial community from contaminated sediments in Patagonia. Argentina, International Biodeterioation and Biodegradation 40(1), 75-79.
174. Orłowska E., Ryszka P., Jurkiewicz A., Turnau K. 2005. Effectiveness of arbuscular mycorrhizal fungal (AMF) strains in colonisation of plants involved in phytostabilisation of zinc wastes. Geoderma 129, 92-98.
175. Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z. 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Katalog, Warszawa.
176. Peressutti S., Alvarez H., Pucci O. 2003. Dynamics of hydrocarbon-degrading bacteriocenosis of an experimental oil pollution in Patagonian soil. International Biodeterioration and Biodegradation 52(1), 21-30.
177. Petersen L., Larsen E., Larsen E., Braun P. 2002. Uptake of trace elements and PAHs by fruit and vegetables from contaminated soils. Environmental Science and Technology36, 3057-3063.
178. Petroleum refining technology and economics. Gary J., Handwerk G. (Eds), 4* Edition, Marcel Dekker, New York, 2001.
179. Piatt J., Brusseau M. 1998. Rate-limited sorption of hydrophobic organie compounds by soils with well characterized organie matter. Environmental Science and Technology 32(11), 1604-1608.
180. Płaza G., Nałęcz-Jawecki G., Ulfig K., Brigmon R. 2005. The application of bioassays as indicators of petroleum-contaminated soil remediation. Chemosphere 59(2), 289-296.
181. PN-86/C-04573/01. 1986. Badanie zawartości substancji ekstrahujących się rozpuszczalnikami organicznymi.
182. PN-86034/02. 1994. Microbial testing. Determination of numerous bacteria by the plate dilution method.
183. PN-86034/07. 1994. Microbial testings. Determination of numerous fungi by the plate dilution method.
184. PN-ISO 11268-1. 1997. Jakość gleby. Wpływ zanieczyszczeń na dżdżownice (Eisenia fetida). Oznaczanie ostrej toksyczności z zastosowaniem sztucznego podłoża glebowego.
185. PN-ISO 11269-1. 1998. Jakość gleby. Oznaczenie wpływu zanieczyszczeń na florę glebową. Metoda pomiaru hamowania wzrostu korzeni.
186. Potin O., Rafin C, Veignie E. 2004. Bioremediation of an aged polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs)-contaminated soil by filamentous fungi isolated from the soil. International Biodeterioration and Biodegradation 54(1), 45-52.
187. Potter C, Glaser J., Chang L., Meier J., Dosani M., Herrmann R. 1999. Degradation of polynuclear aromatic hydrocarbons under bench-scale compost conditions. Environmental Science and Technology 33(10), 1717-1725.
188. Pries F., Van der Ploeg J., Dolfing J., Janssen D. 1994. Degradation of halogenated aliphatic compounds: the role of adaptation. FEMS Microbiology Reviews 15(2-3), 279-295.
189. Procedura PB-06: 1999. Oznaczanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych metodą wysoko sprawnej chromatografii cieczowej, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice.
190. Procedura PB-07: 1999. Oznaczanie węglowodorów alifatycznych metodą spektrometrii w podczerwieni, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice.
191. Providenti M., Lee H., Trevors J. 1993. Selected factors limiting microbial degradation of recalcitrant compounds. Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 12, 379-395.
192. Przystaś W., Miksch K., Małachowska-Jutsz A. 2000. Zmiany aktywności enzymatycznej gleby w procesie biodegradacji zanieczyszczeń ropopochodnych przy zastosowaniu biopreparatów. Archiwum Ochrony Środowiska 26(2), 59-70.
193. Rahman K., Thahira-Rahman J., Lakshmanaperumalsamy P., Banat I. 2002. Towards efficient crude oil degradation by a mixed bacterial consortium. Bioresource Technology 85(3), 257-261.
194. Richard J., Vogel T. 1999. Characterization of a soil bacterial consortium capable of degrading diesel fuel. International Biodeterioation and Biodegradation 44(2-3), 141-184.
195. Richards B. 1979. Wstęp do ekologii gleby. PWN, Warszawa.
196. Rillig M., Ramsey P., Morris S., Paul E. 2003. Glomalin, an arbuscular-mycorrhizal fungal soil protein, responds to land-use change. Plant and Soil 253, 293-299.
197. Rillig M., Steinberg P. 2002a. Glomalin production of an arbuscular mycorrhizal fungus: a mechanism of habitat modification?. Soil Biology and Biochemistry 34(9), 1371-1374.
198. Rillig M., Wright S., Eviner V. 2002b. The role of arbuscular mycorrhizal fungi and glomalin in soil aggregation: comparing effects of five plant species. Plant and Soil 238, 325-333.
199. Rillig M., Wright S., Kimball B., Leavitt S. 2001. Elevated carbon dioxide and irrigation effects on water stable aggregates in a Sorghum field: a possible role for arbuscular mycorrhizal fungi. Global Change Biology 7, 333-337.
200. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi z dnia 9 września 2002 r. (DzU 02.165.1359 z dnia 4 października 2002 r.).
201. Różański H. 2002. Możliwość wykorzystania naftofitów do bioremediacji gleb i wód zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi, (www.różański.gower pl/ekotoksy-kologia).
202. Salanitro J., Dorn P., Huesemann M., Moore K., Rhodes I., Jackson L., Vipond T., Western M., Wiśniewski H. 1997. Crude oil hydrocarbon bioremediation and soil ecotoxicity assessment. Environmental Science and Technology 31(6), 1769-1776.
203. Samanta S. 2001. Degradation of phenanthrene by different bacteria: evidence for novel transformation sequences involving the formation of 1-naphtol. Appl. Microbial. Biotechnol. 55(1), 627-631.
204. Samanta S., Singh O., Jain R. 2002. Polycyclic aromatic hydrocarbons: environmental pollution and bioremediation. Trends in Biotechnology, 20(6), 243-249.
205. Saterbak A., Toy R., Wong D., McMain B., Williams M., Dorn P., Brzusy L., Chai E., Salanitro J. 1999. Ecotoxicological and analytical assessment of hydrocarbon- contaminated soils and application to ecological risk assessment. Environmental Toxicology and Chemistry 18(7), 1591-1607.
206. Schaefer M. 2001. Eartworms on crude oil contaminated soils: toxicity tests and effects on crude oil degradation. Soil, Sediment and Water 8, 35-37.
207. Schaefer M. 2003. Behavioural endpoints. [in:] Earthworm ecotoxicology, evaluation of different test systems in soil toxicity assessment. Journal Soils and Sediments 3(2), 79-84.
208. Schneider J., Grosser R., Jayasimhulu K., Xue W., Warshawsky D. 1996. Degradation of pyrene, benz[a]anthracene, and benzo[a]pyrene by Mycobacterium sp. strain RJGII-135, isolated from a former coal gasification site. Applied and Environmental Microbiology 62(1), 13-19.
209. Schnitzer M. 1982. Organie Matter Characterization. [In:] Methods of Soil Analysis, Part 2. Chemical and Microbiological Properties. Agronomy Monograph No. 9, 2nd Edition, 581-594.
210. Siciliano S., Germida J., Headley J. 1997. Evaluation of prairie grass species as bioindicators of halogenated aromatics in soil. Enviromnental Toxicology and Chemistry 16, 521-527.
211. Sivagurunathan M., Martin A., Helleur R. 2003. Biological waste-treatment of hydrocarbon residues: effects of humic acids on the degradation of toluene. Applied Energy 75(3-4), 267-273.
212. Smith M. 1990. The biodegradation of aromatic hydrocarbons by bacteria. Biodegradation 1(2-3), 191-206.
213. Smith M., Flowers T., Duncan H., Alder J. 2006. Effect of polycyclic aromatic hydrocarbons on germination and subsequent growth of grasses and legumes in freshly contaminated soil and soil with aged PHAs residues. Environmental Pollution 141, 519-525.
214. Sorensen J. The rhizosphere as a habitat for soil microorganisms. W: Modern soil microbiology, Elsas J.D., Trevors J.T., Wellington E.M.H. (eds.), Marcel Dekker, Inc., New York, 1997,21-42.
215. Sparling G., West A., Whale K. 1985. Interference from plant roots in the estimation of soil microbial ATP, C, N, and P. Soil Biology and Biochemistry 17(3), 275-278.
216. Speight J. 1991. The chemistry and technology of petroleum. Marcel Dekker, Inc., New York.
217. Steffen K., Hatakka A., Hofrichter M. 2003. Degradation of benzo[a]pyrene by the litter-decomposing basidiomycete Stropharia coronilla: role of manganese peroxidase. Applied and Erwironmental Microbiology 69(7), 3957-3964.
218. Steinberg S., Schmeltzer J., Keramer D. 1996. Sorption of benzene and trichloroethylene (TCE) on a desert soil: Effects of moisture and organie matter. Chemosphere 33(5), 961-980.
219. Stephen J., Kowalchuk G., Burns M., McCaig A., Philips C, Embley T., Posser J. 1998. Analysis of P-subgroup proteobacterial ammonia oxidizer population in soil by denaturing gradient gel electrophoresis analytical and hierarchical phylogenetic probing. Applied and Environmental Microbiology 64(8), 2958-2965.
220. Stingley R., Khan A., Cerniglia C. 2004. Molecular characterization of a phenanthrene degradation pathway in Mycobacterium vanbaalenii PYR-1. Biochemical and Biophysical Research Communications 322(1), 133-146.
221. Stotzky G. Soil as an environment for microbial life. W: Modern soil microbiology, Elsas J.D., Trevors J.T., Wellington E.M.H. (eds.), Marcel Dekker, Inc., New York, 1997, 1-18.
222. Stuczyński T., Siebielec G., Maliszewska-Kordybach B., Smreczak B., Gawrysiak L. 2004. Wyznaczanie obszarów, na których przekroczone są standardy jakości gleb. Poradnik metodyczny dla administracji. Inspekcja Ochrony Środowiska. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
223. Stumm W. 1992. Chemistry of the Solid-Water Interface. Processes at the Mineral-Water and Particle-Water Interface in Natural Systems, John Wiley and Sons Inc., New York, NY, 448.
224. Suominen L., Jussila M., Makelainen K., Romantschuk M., Lindstrom K. 2000. Evaluation of the Galega-Rhizobium galegae system for the bioremediation of oil-contaminated soil. Environmental Pollution 107(2), 239-244.
225. Surygała J. (red.) 2000. Zanieczyszczenia naftowe w gruncie. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
226. Ślimak K. 1997. Avoidance response as sublethal effect of pesticides on Lumbricus terrestris (Oligohaeta). Soil Biology and Biochemistry 29(3-4), 713-715.
227. Śliwka E., Kołwzan B., Surygała J. 2000. Ocena przebiegu procesu biodegradacji oleju napędowego w glebie. Biuletyn ITN 12 (2), 100-104.
228. Tabak H., Lazorchak J., Lei L., Khodadoust A., Anita J., Bagchi R., Suidan M. 2003. Studies on bioremediation of polycyclic aromatic hydrocarbon-contaminated sediments: bioavailability, biodegradability, and toxicity issues. Eiwironmental Toxicology and Chemistry 22(3), 473-482.
229. Tang J., Liste H., Alexander M. 1999. Chemical assays of availability to earthworms of połycyclic aromatic hydrocarbons in soil. Chemosphere 48(1), 35-42.
230. Tateya S., Tanabe S., Tatsukawa R. 1988. PCBs on the globe: possible trend of future levels in the open ocean environment [in:] Toxic contamination in large lakes. Schmidtke N. (ed.). Vol. 3, Sources, fate and controls of tonie contaminants. Lewis Publ., Inc. Charlesa, Michigan USA, 237-281.
231. Thompson I., Bailey M., Ellis R., Maguire N., Meharg A. 1999. Response of soil microbial communities to single and multiple doses of an organie pollutant. Soil Biology and Biochemistry 31, 95-105.
232. Thorsen W., Copew G., Shea D. 2004. Bioavailability of PAHs: Effects of soot carbon and PAH source. Environmental Science and Technology 38(7), 2029-2037.
233. Tomlin A. 1983. Earthworm baits market in North America [in:] Earthworm ecology. Satchell J. (ed.), Chapman and Hall, London, 331-338.
234. Torsvik V, Goksyr J., Daae F., Sorheim J., Michalsen J., Salte K. 1994. Use of DNA analysis to determinate the diversity of microbial communities [in:] Beyond the biomass. Ritz K., Dighton J., Giller K. (eds), Wiley Chichester, England, 39.
235. Traser-Cepeda C, Leirós M., Seoane S., Gil-Sotres F. 2000. Limitations of soil enzymes as indicators of soil pollution. Soil Biology and Biochemistry 32(13), 1867-1875.
236. Trouvelot A., Kough J.L, Gianinazzi-Pearson V. 1986. Mesure du taux de mycorhization VA d'un systeme radiculaire. Recherche de mefhodes d'estimation ayant une signification fonctionnelle. [in:] Physiological and genetic aspects of mycorrhizae. Gianinazzi-Pearson V., Gianinazzi S. (eds) INRA, Paris, 217-221.
237. Trzesicka-Młynarz D., Ward O. 1995. Degradation of połycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) by mixed culture and its component pure cultures, obtained from PAH-contaminated soil. Canadian Journal of Microbiology 41(6), 470-476.
238. Turnau K., Jurkiewicz A., Grzybowska B. 2002. Rola mikoryzy w bioremediacji terenów zanieczyszczonych. Kosmos 51(2), 185-194.
239. Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. 1995. Pelc H., Elvers B., Hawkins S., Harrer R., Pikart-Miiller M. (eds), Vol. B7. Environmental protection and industrial safety I. Weise E. (ed.), Weinheim.
240. Ustawa o Odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (DzU Nr 62, poz. 628).
241. Ustawa o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001 r. (DzU Nr 100, poz. 1085).
242. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (DzU Nr 62, poz. 627).
243. Ustawa z dnia 10 marca 2006 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw ( DzU 2006 Nr 63, poz. 441).
244. Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (DzU Nr 113, poz. 954 oraz z 2006 r. Nr 50, poz. 360).
245. Ustawa z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (DzU 2003 Nr 7, poz. 78).
246. Ustawa z dnia 19 lutego 2004 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (DzU Nr 49, poz. 464).
247. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o odpadach (DzU 2004 Nr 116, poz. 1208).
248. Ustawa z dnia 24 lutego 2006 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (DzU Nr 50, poz. 360) oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem 4 lipca 2006 r.
249. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU Nr 175, poz. 1458 oraz z 2006 r. Nr 63, poz. 441).
250. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU 2005 Nr 175, poz. 1458).
251. Ustawa z dnia 3 października 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (DzU Nr 190, poz. 1865).
252. Vaneechoutte M., Tjernberg I., Baldi F., Pepi M, Fani R., Sullivan E., van der Toorn J., Dijkshoorn L. 1999. Oil-degrading Acinetobacter strain RAG-1 and strains described as 1'Acinetobacter venetianus sp. nov.' belong to the same genomie species. Research in Microbiology 150(1), 69-73.
253. Virkutyte J., Sillanpaa M., Latostenmaa P. 2002. Electrokinetic soil remediation — critical overview. The Science of the Total Environment, 289, 97-121.
254. Wake H. 2005. Oil refineries: a review of their ecological impacts on the aquatic environment 62, 131-140.
255. Walker C, Hopkin S., Sibly R., Peakall D. 2002. Podstawy ekotoksykologii. Migula P. (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 221-242.
256. Walworth J., Braddock J., Woolard C. 2001. Nutrient and temperature interactions in bioremediation of critic soils. Cold Regions Science and Technology 32(2-3), 85-91.
257. Walworth J., Braddock J., Woolard C, Reynolds C. 1997. Enhancement and inhibition of soil petroleum biodegradation through the use of fertilizer nitrogen: an approach to determining optimum levels. Journal of Soil Contamination 6(5), 465-480.
258. Wang W. 1991. Literature review on higher plants for toxicity testing. Water Air and Soil Pollution 59(3-4), 381-400.
259. Ward O., Singh A., Van Hamme J. 2003. Accelerated biodegradation of petroleum hydrocarbon waste. Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 30(5), 260-270.
260. Warhurst A., Fewson C. 1994. Biotransformations catalyzed by the genus Rhodococcus. Critical Reviews in Biotechnology 14(1), 29-73.
261. Wellington E., Toth I, 1999. Actinomycetes. [in:] Methods in soil analysis. Weaver R. (Ed.), Part 2. Microbiological and Biochemical Properties. SSSA Book Ser. 5. Madison, WI, 269-290.
262. White J., Charvat I. 1999. The mycorrhizał status of an emergent aquatic, Lythrum salicaria L. at different levels of phosphorus availability. Mycorrhiza 9(4), 191-197.
263. White P., Claxton L. 2004. Mutagens in contaminated soil: a review. Mutation Research 567, 227-345.
264. Wild S., Jones K. 1993. Biological and abiotic losses of polynuclear hydrocarbons from soils freshly amended with sewage sludge. Environmental Toxicology and Chemistry 12(1), 5-12.
265. Winegardner D. 1995. An Introduction to Soils for Environmental Professionals, CRC Press LLC, Boca Raton, FL, 270.
266. Wolkowicz S. 2005. Rekultywacje terenów zdegradowanych - teoria i praktyka. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
267. Wright S. F., Franke-Snyder M., Morton J. B., Upadhyaya A. 1996. Time-course study and partial characterization of a protein on hyphae of arbuscular mycorrhizał fungi during active colonization of roots. Plant Soil 181, 193-203.
268. Wright S. F., Upadhyaya A. 1996. Extraction of an abundant and unusual protein from soil and comparison with hyphal protein of arbuscular mycorrhizał fungi. Soil Science 161,575-586.
269. Wright S. F., Upadhyaya A. 1998. A survey of soils for aggregate stability and glomalin, a glycoprotein produced by hyphae of arbuscular mycorrhizal fungi. Plant Soil 198, 97-107.
270. Wright S., Upadhyaya A. 1999. Quantification of arbuscular mycorrhizal fungi activity by the glomalin concentration on hyphal traps. Mycorrhiza 8, 283-285.
271. Yang Ch., Crowley D. 2000. Rhizosphere microbial community structure in relation to root location and plant iron nutritional status. Applied and Environmental Microbiology 66, 345-351.
272. Yu S., Ke L., Wong Y., Tam N. 2005. Degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons by a bacterial consortium enriched from mangrove sediments. Environment International 31(2), 149-154.
273. Zadrazil F., Martens R. 1996. Degradation of xenobiotics (PAH's) by fungi and its utilization in soil decontamination. International Biodeterioration and Biodegradation 37 (3-4), 237-243.
274. Zawadzki S. (red.) 1999. Gleboznawstwo. Wyd. IV, PWRiL, Warszawa.
275. Zgirski A., Gondko R. 1998. Obliczenia biochemiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
276. Zienko J. 1996. Substancje ropopochodne w środowisku przyrodniczym. Cz. I. Kryteria i ocena stopnia zanieczyszczenia. Ekologia i Technika 1(19), 18-23.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BSL1-0008-0027