Badania stężeń włókien azbestu w powietrzu na stanowiskach pracy i w środowisku

• Autorzy: Kadlewicz K.

Warianty tytułu

EN

Testing of the asbestos fibres concentration in the atmosphere at workstations and in the environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono metodykę badań stężeń włókien azbestu w powietrzu, na stanowiskach pracy i w środowisku. Omówiono regulacje prawne, uzasadniające tego typu badania oraz doświadczenia Laboratorium Badań Środowiska Pracy i Ochrony Powietrza Głównego Instytutu Górnictwa (powstało w 1998 r.) z zakresu badań, kontaktów z inwestorami i wykonawcami prac związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest Badania są wykonywane na stanowiskach pracy, podczas usuwania wyrobów z azbestem z różnych obiektów, głównie z budynków mieszkalnych, oraz w środowisku, na przykład w rejonach remontowanych obiektów, w celu oceny poprawności wykonywanych prac. W artykule przedstawiono także informacje o wyposażeniu Laboratorium, metodyce pobierania próbek powietrza oraz dokumentowaniu i niepewności wyników. Laboratorium Badań Środowiska Pracy i Ochrony Powietrza posiada Certyfikat Polskiego Centrum Akredytacji nr AB 301. Od 2003 roku zakres akredytacji obejmuje między innymi pobieranie próbek do oznaczania stężeń liczbowych włókien respirabilnych azbestu w środowisku pracy i środowisku zewnętrznym. Próbki są pobierane według opracowanej w Laboratorium procedury badawczej (PB-11), w systemie zarządzania zgodnym z normą PN-EN ISO 17025:2005. W ramach wewnątrzinstytutowej współpracy, oznaczenia liczby włókien azbestu w próbkach są wykonywane metodą mikroskopii optycznej w Laboratorium Pomiarów Zapylenia Powietrza GIG według akredytowanej w Polskim Centrum Akredytacji procedury KD-2205-1.

EN

The paper presents the methodology for determining the concentrations of asbestos fibres in the atmosphere, at workstations and in the environment. There have been discussed the legal regulations, that substantiate this type of tests, and the experience of the Testing Laboratory for Work Environment and Atmosphere Protection of the Central Mining Institute, within the scope of testing, relations with the investors and contractors for works connected with the removal of asbestos-containing produets. The tests are being conducted at workstations, when removing the produets with asbestos from various buildings, mainly from dwelling houses, as well as in the environment, for example in the areas of renovated buildings, for estimation of correetness of performed work. In the article, there have also been presented the information on the equipment of the testing laboratory, methodology of collecting air samples, as well as on documenting, and uncertainty of results. The Testing Laboratory for Work Environment and Atmosphere Protection holds the Certificate of the Polish Centre for Accreditation No. AB 301. Since 2003, the scope of accreditation includes among other things, collecting the samples with the aim to determine the numerical concentrations of respirable asbestos fibres in the work and in the outer environment. The samples are being taken in accordance with the testing procedure (PB-11), worked out in the Laboratory, in the management system corresponding with the PN-EN ISO 17025:2005 standard. Within the range of intrainstitute cooperation, determination of the numbers of asbestos fibres in the samples are made by using the optical microscopy method in the Laboratory for Measurements of Atmospheric Dust, according to the KD-2205-1 procedure, aceredited in the Polish Centre for Accreditation.

Słowa kluczowe

PL

azbest; włókno azbestowe; zagrożenie azbestem; pobieranie próbek; przepis prawny

EN

asbestos fibre; asbestos hazard; collecting samples; asbestos; law

• Wydawca: Główny Instytut Górnictwa
• Czasopismo: Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 4
• Strony: 19--39
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Kadlewicz K.

• Główny Instytut Górnictwa

Bibliografia

• 1. Azbest (2006): Podręcznik wydany przez Komitet Starszych Inspektorów Pracy (SLIC), KOMISJA EUROPEJSKA, DG ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans. Warszawa 2006 (www.pip.gov.pl).
• 2. Brzozowski A., Obmiński A. (2004): Gdzie występuje potrzeba zabezpieczania lub usuwania azbestu w Polsce? Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka nr 4.
• 3. Determination of airborne fibre number concentrations. A recommended method, by phasecontrast optical microscopy (membrane filter method). Geneva, WHO 1997.
• 4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2003/18/WE z 27 marca 2003 r. zmieniająca dyrektywę Rady UE 83/477/EWG w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniami związanymi z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy, OJEU L.97/48, 15.04.2003.
• 5. Fołtyn M. (2007): Azbest - jak ograniczać ryzyko. Podręcznik dobrych praktyk. Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka nr 6.
• 6. O azbeście bez trucia - czyli techniczne, zdrowotne i prawne aspekty użytkowania wyrobów zawierających azbest. Warszawa, Urząd Miasta Stołecznego - Biuro Ochrony Środowiska 2005.
• 7. Określanie stężenia włókien unoszących się w powietrzu. Zalecana metoda: mikroskopia optyczna z kontrastem fazowym (metoda z wykorzystaniem filtru membranowego). Genewa, WHO 1997.
• 8. Pindel T. (2009): Czułość i wiarygodność pomiarów czystości powietrza pod kątem analizy włókien respirabilnych azbestu za pomocą mikroskopii optycznej oraz innych metod badawczych. Seminarium szkoleniowe: Ocena zagrożeń obiektów budowlanych zanieczyszczonych pyłem azbestowym i metody kontroli zagrożeń. Warszawa, ITB.
• 9. PN-EN ISO 16000-7:2007 Powietrze wnętrz - Część 7: Strategia pobierania próbek do pomiaru stężeń włókien azbestu zawieszonych w powietrzu.
• 10. PN-Z-04008-7:2002 Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników.
• 11. Rozporządzenie (1996): Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 11 września 1996 r. w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 121, poz. 571).
• 12. Rozporządzenie (2002a): Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1 z 2003 r., poz. 12).
• 13. Rozporządzenie (2002b): Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833, z późn. zmianami).
• 14. Rozporządzenie (2003): Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz. 1876).
• 15. Rozporządzenie (2004): Rozporządzenie MGPiPS z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 49).
• 16. Rozporządzenie (2005a): Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r., w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
• 17. Rozporządzenie (2005b): Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów (Dz. U. Nr 216, poz. 824).
• 18. Rozporządzenie (2005c): Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645).
• 19. Rozporządzenie (2005d): Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 października 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 212, poz. 1769).
• 20. Rozporządzenie (2008): Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206, poz. 1291).
• 21. Ustawa (1997): Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20, z późn. zmianami).
• 22. Ustawa (200la): Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zmianami, tekst jednolity Dz. U. Nr 25 z 2008 r., poz. 150).
• 23. Ustawa (2001b): Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251 z późn. zmianami).