Wyznaczanie częstości kontroli okresowych urządzeń ochronnych

• Autorzy: Dźwiarek M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizy wypadków przy obsłudze maszyn przedstawione w [1] wykazały, że 36% z nich było spowodowanych przez niewłaściwe funkcjonowanie urządzeń ochronnych realizujących funkcje bezpieczeństwa. Ponadto w tej grupie wypadków poważne wypadki zdarzały się znacznie częściej (41%) niż w wypadkach bez związku z układem sterowania (7%). Najczęstszą przyczyną takich wypadków był brak lub obejście urządzenia ochronnego (58%) w wyniku działań operatora maszyny. Najczęściej brakowało takich funkcji, jak monitorowanie położenia osłony czy obecności operatorów w strefie niebezpiecznej. Inna grupa wypadków to zdarzenia spowodowane niezadziałaniem urządzenia ochronnego na skutek zbyt małej jego odporności na uszkodzenia (26% z wszystkich wypadków). Inne sygnalizowane przyczyny – tzn. błędy w definiowaniu funkcji bezpieczeństwa (4%), błędy w oprogramowaniu układu sterowania (6%), zbyt mała odporność na czynniki środowiskowe (czynniki klimatyczne, zaburzenia zasilania – 6%) – powodowały znacznie mniejszą liczbę zaistniałych wypadków. Wyniki te dowodzą, jak istotne, ze względu na bezpieczeństwo operatora maszyny jest zapewnienie pewności realizacji funkcji bezpieczeństwa przez urządzenia ochronne. Dlatego projektanci urządzeń ochronnych powinni stosować rozwiązania, które poprawiają ich odporność na uszkodzenia, co w praktyce zwykle oznacza stosowanie niezawodnych układów oraz architektury redundantnej. Istotne znaczenie ma także okresowe sprawdzanie działania tych urządzeń. Dlatego projektant maszyny powinien określić, jak często zainstalowane na niej urządzenia ochronne powinny być poddawane kontroli okresowej. Niestety w obowiązujących normach nie ma zaleceń (wskazówek) odnośnie do sposobu wyznaczania częstotliwości okresowych kontroli urządzeń ochronnych. Problem ten był wielokrotnie dyskutowany na posiedzeniach grupy roboczej VG11 „Safety components” Europejskiej Koordynacji Jednostek Notyfikowanych w zakresie maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE), jednak jak dotychczas VG11 nie opracowała Reccomendation for Use dotyczącego prowadzenia kontroli okresowych elementów bezpieczeństwa w maszynach.

EN

The paper deals with the problem of choosing an appropriate inspection interval for monitoring of safety related control systems in machinery. Extremely simple approximate models have been proposed in order to provide practitioners without reliability training useful tools for the determination of inspection policies. These methods allow practitioners to design improved systems and procedures that will be able to fulfill requirements stated by international industry standards.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo maszyn; sterowanie maszyn; urządzenia ochronne

EN

safety of machinery; machine control; protective equipment

• Wydawca: Wydawnictwo "Druk-Art" SC
• Czasopismo: Napędy i Sterowanie
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 14, nr 3
• Strony: 86--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dźwiarek M.

• Zakład Techniki Bezpieczeństwa, Centralny Instytut Ochrony Pracy. Państwowy Instytut Badawczy,

Bibliografia

• [1] DŹWIAREK M.: (2004). An analysis of Accident Caused by Improper Functioning of Machine Control Systems. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, Vol. 10 No. 2, 129-136.
• [2] DŹWIAREK M.: (2006). Assessment of software and hardware safety of programmable control systems of machinery. In: C. Guedes Soares & E. Zio (ed.) Safety and Reliability for Managing Risk: 2325-2330. Taylor & Francis Group, London, ISBN 978-0-415-42315-2.
• [3] DŹWIAREK M.: (2007). Functional safety of machinery control systems - general consideration. In: Kosmowski K.T. (ed.) Functional Safety Management in Critical Systems: 101-114. Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, ISBN 978-83-7531-006-1.
• [4] DŹWIAREK M., HRYNIEWICZ O.: (2011). Periodical inspection frequency of safety related control systems of machinery - practical recommendations for the determination. In: Advances in Safety, Reliability and Risk Management. Berenguer, Grall & Guedes Soares (eds.) Taylor & Francis Group, London, ISBN 978-0-415-68379-1, p. 495-502.
• [5] DŹWIAREK M., HRYNIEWICZ O.: (2011). Praktyczny przykład określania częstości kontroli okresowych urządzeń ochronnych stosowanych do maszyn. W: Innowacyjne techniki i technologie dla górnictwa. Bezpieczeństwo - Efektywność - Niezawodność. Klich A., Kozieł A. (ed.), 161-177.