Wpływ zmienności parametrów fizykochemicznych wycieków solanki na stopień zagrożenia wodnego kopalni w wysadowym złożu soli

• Autorzy: Wojtuszewska K.

Warianty tytułu

EN

The influence of changes in physical and chemical parameters of the brine outflow on water hazard in domal salt mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę oceny wpływu zmian parametrów fizykochemicznych wycieków solanki na stopień zagrożenia wodnego kopalni soli. W tym celu przeanalizowano przyczyny i okoliczności zatopienia kopalni Wapno założonej w wysadzie solnym w okręgu środkowopolskim, z uwzględnieniem budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych wysadu oraz prac górniczych prowadzonych w całym okresie eksploatacji złoża. Do szczegółowej analizy wybrano wyciek 18/III, który pojawił się na III (najwyższym) poziomie eksploatacyjnym i spowodował awaryjne zatopienie kopalni w 1977 roku. Omówiono zmiany składu chemicznego i parametrów fizycznych solanki w całym okresie istnienia wycieku a także badania zawartości izotopów naturalnych pod kątem przydatności do wczesnego rozpoznania genezy wód stanowiących wyciek.

EN

The paper presents the evaluation of the influence of changes in physical and chemical parameters of the brine outflow on water hazard in domal salt mine. For that purpose, reasons and circumstances of catastrophic flooding of Wapno salt mine placed in central part of Poland have been analyzed. Geological and hydrogeological conditions of salt diapir and mining works during the exploitation period are presented. Detailed study is provided for the outflow number 18/III, which appeared on the third (the highest) exploitation level and led to uncontrolled flooding of the mine in 1977. Variations of chemical composition and physical parameters of the brine during the whole outflow activity period and environmental isotope method are discussed with regard to identification of the origin of outflow water.

Słowa kluczowe

PL

kopalnia soli; wyciek solanki; zagrożenie wodne; wysad

EN

salt mine; outflow; water hazard; dome

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 46, nr 2
• Strony: 149--157
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wojtuszewska K.

• Polska Akademia Nauk Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Zakład Podziemnego Magazynowania i Składowania, 31-261 Kraków, ul. J. Wybickiego 7

Bibliografia

• 1. GÓRCZYK B., ZIĘBA E., 1979 - Zatopienie kopalni soli im. T. Kościuszki w Wapnie. Bezpieczeństwo pracy w górnictwie, nr 2 (43),6-11.
• 2. KUNSTMANN A., URBAŃCZYK K.M., 2003 - Catastrophic flooding of Wapno Salt Mine (1977) and controlled flooding of Solno Mine (1986-1991) - reasons, circumstances, consequences. Solution Mining Research Institute. Fali Conference.
• 3. POBORSKI J. i in., 1977 - Orzeczenie o zagrożeniu wodnym Kopalni Soli w Wapnie, na tle obrazu niekorzystnych zjawisk geologiczno-górniczych w wysadzie solnym i jego otoczeniu. (Praca niepubll.)
• 4. ŚLIZOWSKI K., 1980 - Zagrożenie wodne w kopalniach soli. Zeszyty Naukowe AGH, nr 814.
• 5. ŚLIZOWSKI K., KORTAS G., 1980 - Zagrożenie powierzchni spowodowane eksploatacją wysadów solnych na przykładzie Kopalni Soli im. T. Kościuszki w Wapnie. Ochrona Terenów Górniczych, nr 51, 33-40.
• 6. ŚLIZOWSKI K., SAŁUGA P., 1996 - Surowce chemiczne, Sól kamienna. Wyd. Centrum PPGSNiE PAN, Kraków.
• 7. ŚLIZOWSKI K. i in., 1989 - Kompleksowe badania cieczy i wycieków kopalnianych i wynikająca stąd ocena stopnia zagrożenia wodnego kopalni Kłodawa.
• 8. ZUBER A., GRABCZAK J., GARLICKI A., 2000 - Catastrophic and dangerous inflows to salt mines in Poland as related to the origin of water determined by isotope methods. Environmental Geology 39,3-4.
• 9. Materiały archiwalne ZPMiS - IGSMiE PAN.