Regeneracja krajobrazu po eksploatacji surowców ilastych ceramiki budowlanej w Wielkopolsce

• Autorzy: Markuszewska I.

Warianty tytułu

EN

Reclamation of clay open-cast post-mining areas in the Wielkopolska Region

• Konferencja: Ochrona i rekultywacja terenów dorzecza Odry. Rekultywacja terenów zdegradowanych : konferencja międzynarodowa (4 ; 28-29.06.2007 ; Zielona Góra ; Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Odkrywkowa eksploatacja surowców ilastych ceramiki budowlanej prowadzi do degradacji krajobrazu. Znaczącymi konsekwencjami eksploatacji są: zmiana rzeźby terenu, degradacja gleby i roślinności oraz zmiana użytkowania terenu. Z drugiej strony, eksploatacja przynosi również pozytywne zmiany w krajobrazie poeksploatacyjnym. Głównym celem pracy było określenie zmian zachodzących na obszarach pozyskiwania surowców ilastych ceramiki budowlanej, a szczególnie w nieczynnych wyrobiskach. Badania prowadzono na wybranych obszarach eksploatacyjnych w strefie miejskiej, bądź podmiejskiej Wielkopolski. Analiza nieczynnych małopowierzchniowych odkrywek udowodniła, że po zakończonej eksploatacji następuje samoczynna regeneracja ekosystemu, pod warunkiem, że zaistniałe zmiany nie doprowadziły do daleko posuniętej destrukcji krajobrazu. Regeneracja obszarów poeksploatacyjnych kreuje nową jakość krajobrazu. Szczególnego znaczenia nabiera wtórna sukcesja naturalna. Niektóre obszary poeksploatacyjne stają się terenami chronionymi ze względu na wyjątkowość znajdującej się tam flory. Przeprowadzona analiza potwierdza wzrost geo- oraz bioróżnorodności terenów poeksploatacyjnych.

EN

Open-cast clay mining causes landscape degradation. During extraction the most negative consequences are the changes of relief, soil and vegetation degradation and land-use changes. On the other hand, excavation brings also positive changes in post-mining landscape. The aim of the present study was to identify changes occurring at clay mining sites, especially worked-out pits. The analysis of landscape changes was made at some extraction sites in urban or suburban areas in the Wielkopolska Region: Poznań, Kalisz, Jarocin, Krotoszyn, Ostrów Wlkp., Mikstat. Data were taken from topographical maps, aerial photographs and landscape observation in-situ. The study of abandoned small-scale mines showed that after the termination of mining activity the ecosystem may recover spontaneously, if results of excavation have not destroyed the environmental conditions. The natural reclamation of post-mining areas creates a new quality of the landscape. Natural succession very often takes place in them leading to landscape re-naturalization. Some of post-mining areas are protected because the "new" valuable biotopes with rare flora and fauna species is created there. Recent studies showed that the extraction leads to increase of the geo- and biodiversity in heterogeneous landscape.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz poeksploatacyjny; surowce ilaste; ceramika budowlana; eksploatacja surowców; bioróżnorodność; rekultywacja; Wielkopolska

EN

post-mining landscape; mineral for structural clay products; extraction; reclamation; Wielkopolska Region

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 133 (13)
• Strony: 289--299
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Markuszewska I.

• Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego

Bibliografia

• 1. BROWN M.T.: Landscape restoration following phosphate mining: 30 years of coevolution of science, industry and regulation. Ecological Engineering, No. 25, p.: 309-329, 2005
• 2. DECYZJA starosty ostrzeszowskiego Nr OS 7643/03/05 o zamknięciu składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne zlokalizowanego w Mikstacie Pustkowiu, 2005
• 3. DRAGOWSKI A., ŁUCZAK-WILAMOWSKA B.: Uwarunkowania stosowalności iłów jako izolacyjnych barier geologicznych na przykładzie iłów ze złoża w Budach Mszczonowskich. Przegląd Geologiczny, vol. 53, nr 8, s.: 687-690, 2005
• 4. DWUCET K., KRAJEWSKI W., WACH J.: Charakterystyka terenów po eksploatacji surowców ilastych. W: Rekultywacja i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego. Skrypt Uniwersytetu Śląskiego, nr 478, s: 120-122, 1992
• 5. HÜTTL R. F.: Ecology of post strip-mining landscapes in Lusatia, Germany. Environmental Science and Policy, No. 1, p.: 129-135, 1998
• 6. KOSTRZEWSKI A.: Georóżnorodność rzeźby jako przedmiot badań geomorfologii. W: Pękała K. [red.]: Główne kierunki badań geomorfologicznych w Polsce, stan aktualny i perspektywy. IV Zjazd Geomorfologów Polskich. Wydawnictwo UMCS, Lublin, s.: 11-16, 1998
• 7. MACIAK F., 1996: Wyrobiska górnictwa surowców plastycznych. W: Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, s: 250-251.
• 8. ODUM E.P.: Podstawy ekologii. PWRiL, Warszawa 1982
• 9. TOKARSKA-GUZIK B.: Rekultywacja czy renaturalizacja? - czyli o możliwych kierunkach zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych. Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Konf., Kraków, s.: 155-170, 2003