Ocena stabilności składu chemicznego wód termalnych udostępnionych odwiertami Bańska IG-1 i Bańska PGP

• Autorzy: Mazurkiewicz J.

Warianty tytułu

EN

Assessment of stability of thermal waters chemical composition from Banska IG-1 and PGP-1

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wody termalne udostępnione odwiertami Bańska IG-1 i Bańska PGP-1 ujmowane są z utworów eocenu numulitowego i formacji mezozoicznych. Wody te wykorzystywane są w ciepłownictwie, balneologii i rekreacji. Analiza chemiczna wód wykonywana jest przez akredytowane laboratorium hydrogeochemiczne Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W latach 2001-2012 zostało pobranych 55 próbek z otworu Bańska PGP-1 i 32 próbki z otworu Bańska IG-1. Mniejsza liczba analiz z odwiertu Bańska IG-1 związana jest z czasowymi zatrzymaniami eksploatacji wody. Przedstawiona w niniejszej pracy ocena stabilnooeci składu chemicznego tych wód obejmowała jony, których stężenie w badanych wodach przekraczało 20% mval/dm3. Były to jony: siarczanowy, chlorkowy, sodowy i wapniowy. Do weryfikacji rozkładu danych użyto procedury eksploracji dostępnej w programie IBM SPSS Statistics. Otrzymane wyniki przedstawiono w postaci kart kontrolnych. Analiza statystyczna pozwoliła na wyciągnięcie wniosku o zawieraniu się stężeń głównych składników w przedziale [...], co czyni je stabilnymi.

EN

The waters from Banska IG-1 and Banska PGP-1 intakes from Nmmulitid Eocene and Mezozoic formations. Thermal waters are used in heating, recreation and balneology. The chemical analysis of waters is carried out in AGH (University of Science and Technology in Cracow). From 2001 to 2012, 55 samples from Banska PGP-1 and 32 samples from Banska IG-1 were collected. The lower number of results from Banska IG-1 is related to a temporary retention in water exploitation. The assessment of stability was performed for components with concentration higher than 20% mval/dm3 [...] in each hole. IBM SPSS Statistic Exploration was used for the verification of data distribution. Control charts were used to represent obtained results. The statistical analysis allows to conclude that the content of main components [...] is within range š2 (most values), so it can be regarded as stable.

Słowa kluczowe

PL

Bańska IG-1; Bańska PGP-1; skład chemiczny wód; stabilność

EN

Banska IG-1; Banska PGP-1; chemical composition of waters; stability

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 51, nr 1
• Strony: 23--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Mazurkiewicz J.

• Akademia Górniczo-utnicza Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 30,

Bibliografia

• [1.] BUJAKOWSKI W., TOMASZEWSKA B., 2007 — Program prac zmierzających do oceny możliwości uzdatniania wód termalnych. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia, Zrównoważony Rozwój 2/2007. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• [2.] CIĘŻKOWSKI W., KIEŁCZAWA B., LATOUR T., LIBER E., PRZYLIBSKI T.A., SZIWA D., ŻAK S., 2007—Dopuszczalne wahania eksploatacyjnych i fizyczno-chemicznych parametrów wód leczniczych, Oficyna Wydaw. PWroc., Wrocław.
• [3.] CHOWANIEC J., 2003 — Wody podziemne niecki podhalańskiej. [W:] Współczesne problemy hydrogeologii t. 11, cz. 1, 45–53, Gdańsk.
• [4.] CHOWANIEC J., 2009—Stadium Hydrogeologii zachodniej części Karpat polskich. [W:] Hydrogeologia z. VIII, Nr 434, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa.
• [5.] CHOWANIEC J., 2009a — Hydrogeologia Tatr i Podhala oraz zagadnienia geotermii. Budowa geologiczna Tatr i Podhala ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk geotermalnych na Podhalu [W:] LXXIX Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego, PIG.
• [6.] KĘPIŃSKA B., 2004 — Podhalański system geotermalny i projekt ciepłowniczy – przegląd problematyki. [W:] Międzynarodowe Dni Geotermalne Polska 2004 (pod red. Kępińska B., Papowski K.), Kraków-Skopje.
• [7.] KĘPIŃSKA B., 2009 — Znaczenie badań podhalańskiego systemu geotermalnego dla eksploatacji wód geotermalnych. [W:] Technika Poszukiwań Geologicznych R.48, nr 2, 29–48, Kraków.
• [8.] KĘPIŃSKA B., CIĄGŁO J., 2008 — Możliwości zagospodarowania wód geotermalnych Podhala do celów balneoterapeutycznych i rekreacyjnych. Kwartalnik AGH, Geologia, Kraków.
• [9.] KĘPIŃSKA B., WIECZOREK, 2011 — Charakterystyka geologiczno-złożowa podhalańskiego systemu geotermalnego. [W:] Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich (pod. red. Górecki W.), Kraków.
• [10.] MALARSKA A., 2005 — Statystyczna analiza danych wspomagana programem SPSS. Kraków.
• [11.] PGG, 2011 — Ustawa z dnia 9.06.2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011 r. Nr 163, poz. 981).
• [12.] PN-EN ISO 11885:2009 — Jakość wody. Oznaczanie wybranych pierwiastków metodą optycznej spektrometrii emisyjnej z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-OES). Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
• [13.] PN-ISO 5667-11:2004 — Pobieranie próbek – Część 11 – Wytyczne dotyczące pobierania próbek wód podziemnych. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
• [14.] RMZ 2006—Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości, Dz. U. Nr 80, poz. 565.
• [15.] RRM 2006 — Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie złóż wód podziemnych zaliczanych do solanek, wód leczniczych i termalnych oraz złóż innych kopalin leczniczych, a także zaliczania kopalni pospolitych z określonych złóż lub jednostek geologicznych do kopalin podstawowych, Dz. U. Nr 32, poz. 220 – obowiązujące do 1 stycznia 2012 r.
• [16.] SOKOŁOWSKI J., 1992 — Dokumentacja geosynoptyczna otworu geotermalnego Bańska IG-1. Geosynoptyka
• [17.] SZCZEPAŃSKA J., KMIECIK E., 2005 — Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych. Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków.
• [18.] SZCZEPAŃSKA J., KMIECIK E., DRZYMAŁA M., 2009 — Ocena stabilności składu chemicznego wód leczniczych ze Zdroju Głównego w Krzeszowicach. [W:] Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, nr 436, 497–506, Kraków.
• [19.] TOMASZEWSKA B., 2009—Uzdatnianie wód termalnych ujętych otworem Bańska IG-1 do celów pitnych jako jeden z kierunków ich kompleksowego wykorzystania. Technika Poszukiwań Geologicznych Geotermia Zrównoważony Rozwój 2/2009. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• [20.] TOMASZEWSKA B., 2011—The use of ultrafiltration and reverse osmosis in the desalination of low mineralized geothermal waters. Archives of Environmental Protection 37/3, 63–77.
• [21.] TOMASZEWSKA B., BODZEK M., 2012 — Desalination of geothermal water using hybrid UF-RO process. Part I: Boron removal in pilot-scale tests. Desalination doi:10.1016/j.desal.2012.05.029.
• [22.] TOMASZEWSKA B., HOŁOJUCH G., 2012 — Pozyskanie energii geotermalnej w świetle nowych uregulowań prawnych. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego , 448 (2), 281–284.