Osady denne rzeki Skródy i ich rola w obiegu metali w środowisku

• Autorzy: Labus M. , Mrowiec A.

Warianty tytułu

EN

Bottom sediments of Skróda river and their role in the metals circulation in the environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono ocenę zanieczyszczenia metalami (Fe, Mn, As, Al, Cr) osadów dennych rzeki Skródy i ich potencjalny wpływ na jakość wód rzeki. Zastosowana do oceny stopnia zanieczyszczenia metoda ekstrakcji sekwencyjnej pozwoliła nie tylko na określenie całkowitej zawartości metalu w osadzie, ale także na ocenę udziału poszczególnych form występowania. W badanych osadach stwierdzono obecność żelaza, manganu, arsenu, glinu i chromu. Spośród wymienionych pierwiastków zanotowano podwyższone, w stosunku do tła geochemicznego, zawartości glinu, pozostałe metale występują w ilościach niższych od wartości tła na badanym obszarze. Duże zawartości glinu mogą być łączone z zachodzącymi, w skarpach zbiorników pokopalnianych, procesami wietrzenia chemicznego pirytu. Powstający w procesie kwas siarkowy sprzyja rozkładowi glinokrzemianów. Następnie w wyniku erozji powierzchniowej następuje migracja glinu do wód powierzchniowych. W przypadku pozostałych metali jedynie w niekorzystnych warunkach środowiskowych może dojść do ich uwolnienia i ponownej ekspansji w środowisku wodnym.

EN

In the paper some metals content in the bottom sediments of Skróda river was discussed. The contamination of the bottom sediments is influenced by the dump material of the "anthropogenic lake district" in the Łęknica region. The analysis of sequential extraction used in this research allowed to define the share of the individual occurrence forms of the metals, and thereby to estimate the presumptive mobility of the components in the environment and the connected risk. Samples of the sediments were tested for Fe, Mn, As, Al and Cr content. The metals are present in the sediments but their content is mostly (apart from Al) beneath the geochemical background in the region. Among the elements only an elevated amount of aluminum was noticed. Its high content might be related to the process of chemical weathering of pyrite, taking place in the waste dumps. Sulfuric acid arisen during the process induces the decay of aluminosilicates. The other metals could be released in case of changing the geochemical conditions, and expand to the aquatic environment.

Słowa kluczowe

PL

osady denne; metale; zanieczyszczenie metalami; odpady; Łuk Mużakowski

EN

bottom sediments; metals; waste materials; Muskau Bend

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 139 (19)
• Strony: 67--80
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Labus M.

• Politechnika Śląska, Instytut Geologii Stosowanej, Gliwice

autor

Mrowiec A.

Bibliografia

• [1.] ASANI A., KOŁODZIEJCZYK U.: Hydrografia obszaru pojezierza antropogenicznego w rejonie Łęknicy w województwie lubuskim, [w:] Woda - Ścieki - Odpady w Środowisku : IX Konferencja Naukowo-Techniczna : Woda w Środowisku. Zielona Góra, 2006
• [2.] ASANI A., HUDAK M., KOŁODZIEJCZYK U.: Zmienność litologiczna gruntów występujących w obrębie pojezierza antropogenicznego w Łęknicy, Zesz. Nauk. Inżynieria Środowiska, nr 133 (13), 237--246 Zielona Góra 2007
• [3.] BARTCZAK E., GANCARZ A.: Objaśnienia Do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski Arkusz Łęknica (645) i Trzebiel (646), Warszawa, Państwowy Instytut Geologiczny 2001
• [4.] BOJAKOWSKA I., GLIWICZ T., MAŁECKA K.: Wyniki geochemicznych badań osadów wodnych Polski w latach 2003-2005, Warszawa, Biblioteka Monitoringu Środowiska 2006
• [5.] BOJANOWSKA I., ŚWIERK K.: Analiza specjacyjna metali ciężkich zawartych w osadach przemysłowych, Gdańsk, Zakład Inżynierii Środowiska Wydział Chemii Uniwersytet Gdański 2003
• [6.] JACHIMKO B.: Wpływ procesów wietrzenia hałd pokopalnianych na migracje żelaza i wapnia do wód powierzchniowych, Zesz. Nauk. Inżynieria Środowiska, nr 133 (13), 181--187, Zielona Góra, 2007
• [7.] JĘDRCZAK A.: Skład chemiczny wód pojezierza antropogenicznego w Łuku Mużakowskim, Zielona Góra, Wyd. Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Zielonej Górze 1992
• [8.] LIS J., PASIECZNA A.: Atlas geochemiczny Polski, Warszawa, Państwowy Instytut Geologiczny 1995
• [9.] LOSKA K., WIECHUŁA D., PECIAK G.: Wykorzystanie analizy specjacyjnej w badaniu biodostępności metali w osadzie dennym Zbiornika Rybnickiego, Problemy Ekologii r.7, nr 2, 69--74, 2003
• [10.] SOBCZYŃSKI T., SIEPAK J.: Badanie kumulacji związków biogenicznych i specjacji metali w osadach dennych jezior Wielkopolskiego Parku Narodowego, Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2001
• [11.] WOJCIECHOWSKA R.: Objaśnienie do mapy hydrogeologicznej Polski arkusz Łęknica (645) i Trzebiel (646), Warszawa, Państwowy Instytut Geologiczny 2002.