Procesy kształtujące skład chemiczny płykich poziomów wodonośnych plejstocenu w obszarze zlewni Gwdy

• Autorzy: Kotowski T.

Warianty tytułu

EN

The formation processes of chemical composition of a shallow pleistocene aquifers within the Gwda river catchment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano analizę procesów formowania się składu chemicznego wód podziemnych poziomu płytkiego plejstocenu w obszarze zlewni Gwdy. Wyniki badań hydrogeochemicznych zostały odniesione do pola hydrodynamicznego płytkich poziomów wodonośnych plejstocenu. Analiza zmienności składu chemicznego wód podziemnych umożliwiła opis procesów formowania składu chemicznego tych wód. Ocenę przestrzennego rozkładu zawartości wybranych jonów [...] na podstawie punktowego rozpoznania poddano procedurze geostatycznej (zastosowano metodyę krigingu). Wyróżnione procesy formowania składu chemicznego wód poziomów płytkiego plejstocenu mają głównie charakter geogeniczny i uwarunkowane są obecnym systemem krążenia wód. Lokalna modyfikacja składu chemicznego (np. wzrost ładunków jonów Ca2+) związana jest głównie z zaburzeniami równowagi siarczanowej oraz podrzędnie, z możliwym wzrostem natężenia procesów mieszania się wód płytszych poziomów plejstoceńskich.

EN

The paper presents the analysis of the formation processes of chemical compsition of the shallow Pleistocene aquifers within the Gwda river catchment. The hydrogeochemical results were referred to the hydrodynamical field of shallow groundwater in study area. The variability analysis of the chemical composition of the groundwaters of the shallow Pleistocene aquifers makes it possible to describe the formation of the chemical composition of groundwaters. Geostatistical method (the method of point krining) was applied to estimate spatial distribution of the selected ions [...] concentrations found in the groundwater of the shallow Pleistocene aquifers. The differentiated formation processes of the chemical composition of the shallow Pleistocene aquifers are mainly of natural geological character and are conditioned by the current groundwater flow system. The loceal modification of chemical composition of groundwater (e.g. increase of calcium ions concentration) is mainly connected with disorder of sulfate equilibrium and to a lesser dagree with the increase of mixed groundwater from the differnet shallow Pleistocene aquifers.

Słowa kluczowe

PL

chemizm wód podziemnych; plejstocen; zlewnia Gwdy

EN

chemical composition of groundwater; Pleistocene; Gwda river catchment

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 48, nr 2
• Strony: 133--149
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Kotowski T.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Zakład Energii Odnawialnej, 31-261 Kraków, ul. Wybickiego 7,

Bibliografia

• [1.] ALLEY W.M., 1993 - Regional ground-water quality. Van Nostrand Reinchold, New York, ss. 636.
• [2.] APPELO C.A., POSTMA D., 1994 - Geochemistry, groundwater and pollution. Balkerna, Roterdam, ss. 536.
• [3.] GÓRSKA M., 2002 - Petrografia osadów akumulacji lodowcowej Pojezierza Drawskiego. [W:] Dobracki R., Lewandowski J., Zielinski T. (red.) - Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty IX Konferencja "Stratygrafia plejstocenu Polski". Państw. Inst. Geol. Oddz. Pom. w Szczecinie i Uniwersytet Śląski, Sosnowiec, s. 23-32.
• [4.] GÓRSKI J., 2001 - Propozycje oceny antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych na podstawie wybranych wskaźników hydrogeochemicznych [W:] Bocheńska T., Staśko S. (red.) - Współczesne Problemy Hydrogeologii, Wrocław, t. X, S. 309-314.
• [5.] HEM J.D., 1989 - Study and interpretation of the characteristic of natural water. US Geol. Survey, Water Supply Paper 2254.
• [6.] HORDEJUK T., GAWIN A., 1996 - Wyniki monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych w latach 1991-1995. Państw Inspekt. Ochr. Środ., Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, ss. 118.
• [7.] HORDEJUK T., GAWIN A., 1998 - Stan jakości wód podziemnych na podstawie badań monitoringowych w latach 1996-1997. Państw Inspekt. Ochr. Środ., Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, ss. 118
• [8.] HRYNIEWICZ R., PRZYBYLSKA G., 1993 - Zanieczyszczenie opadów atmosferycznych w Polsce. [W:] Dynowska L, (red.) - Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych, Kraków, s.11-52.
• [9.] JAKIMOWICZ-HNATYSZAK K., PASŁAWSKI P., 1996 - Metody analizy wód naturalnych stosowane przez Centralne Laboratorium Chemiczne w badaniach monitoringowych. Przegl. Geol. 44, 242-248.
• [10.] KACHNIC J., 2004 - Warunki hydrogeochemiczne w zlewniach Wdy i Mątawy. Praca doktorska. Wydz. Biol. i Nauk o Ziemi. UMK. Mat. niepublikowane.
• [11.] KOTOWSKI T., KACHNIC M., 2007 - Formowanie składu chemicznego wód podziemnych w warstwach miocenu i plejstocenu w rejonie występowania głębokiej doliny kopalnej w pobliżu Wysokiej (Pojezierze Krajeńskie). Biul. Państw. Inst. Geol. 427, 47-59.
• [12.] KOTOWSKI T., 2008 - Chemizm wód podziemnych w regionalnym systemie krążenia wód podziemnych w zlewni Gwdy. Praca doktorska. Wydział Biologii i Nauk o Ziemi UMK, Toruń. Mat. niepublikowane.
• [13.] MACIOSZCZYK, A., DOBRZYŃSKI D., 2002 - Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wyd. PWN, Warszawa, ss. 448.
• [14.] MASŁOWSKA, 1999 - Charakterystyka litologiczna glin zwałowych północno-zachodniej Polski. Przegl. Geol. 47, 920-926.
• [15.] PARKHURST D.L., APPELO C.A., 1999 - Users guide to PHREEQC (ver. 2) - a computer program for speciacion, batch reaction, one dimensional transport, and inverse geochemical calculations. Water Resources Investigations Report 99-4259, Denver, Colorado. USGS, U.S. Department of the Interior, ss. 312.
• [16.] STOIŃSKI A., 2004 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski, arkusz Trzcianka (0273) wraz z objaśnieniami. Wyd. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [17.] WAWRZONIAK J., (red.), 2002 - Stan uszkodzenia lasów w Polsce w 2001 roku na podstawie badań monitoringowych. Inspekcja Ochrony Środowiska, ss. 160.
• [18.] WĄGROWSKI A., 2005 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski, arkusz Tuczno (0272) wraz z objaśnieniami. Wyd. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [19.] WOJCIECHOWSKA R., 2004 - Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Mirosławiec (0234) wraz z objaśnieniami. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [20.] ZERBE J., KABACIŃSKI M., SIEPAK J., 1994 - Skład chemiczny wód gruntowych na obszarze województwa poznańskiego. Przegl. Geol. 42, 360-364.