The importance of digital terrain elevation model in modern geological mapping

• Autorzy: Ostaficzuk S.

Warianty tytułu

PL

Znaczenie wysokościowego numerycznego modelu terenu w kartografii geologicznej

• Konferencja: Innovative Geological Carthography : Advances Research Workshop (2003 ; Kazimierz Dolny, Polska)
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Geological maps were and still are the most efficient mean for presenting syntheses on current geological knowledge. Their evolution was strongly dependent on progress in topographic mapping; two thresholds were significantly essential: development of elevation contourlines, and utilization of photogrametry in topographic mapping. The contourlines led to development of intersectional cartometric operations in map analysis (e.g. determination of dip, strike, fault parameters, tracing intersectional run of geological boundaries, etc.), and the photogrametry led to photogeology and remote sensing, what totally improved efficiency of geological mapping technology. The current electronic revolution in computerization of graphic and numerical data has made surprisingly poor impact on the standard geological mapping, thus on the basic ways of recognition, synthesizing and presenting of geological knowledge. Especially, the official geological surveys of most countries conservatively underestimate chances for improvement of their efficiency, while the further improvement of our geological knowledge becomes dramatically important in understanding of our own surroundings full of environmental hazards, and securing the sustainability of, both, the Man and the Nature. The approach to the recent geological cartography must be made on the principle that the traditional geological map is only a tool, and not the final goal of improvements. The replacement of traditional geological maps must better the recognizing, synthesizing and presenting the geological knowledge. And this can and must be done by introducing new mapping solutions into geology on a base of modern electronic technologies. One of such solutions is comprehensive utilization of DTM – the digital (elevation) terrain model. It can serve a source material for remote sensing, and a base for presentation of geological maps. Its unique value, however, lays in its inspirational role in understanding of relationships between the terrain structure and geology. Some relevant examples are presented in this paper. Author is indebted to the Military Geographic Inspectorate (ZGW), which supplied the University of Silesia with complete of high quality DTED of Poland, level 2, free for geological studies.

PL

Mapy geologiczne były, są i będą podstawowym środkiem syntetyzowania i do prezentowania wiedzy geologicznej o terenie. Rozwój kartografii geologicznej był dotychczas ściśle związany z rozwojem kartografii topograficznej i technik kartograficznych. Pierwsza istotna przemiana nastąpiła po wprowadzeniu rysunku poziomicowego do map topograficznych, co zaowocowało rozwojem kartometrii. Druga ważna w rozwoju kartografii była fotointerpretacja zdjęć lotniczych i fotogrametria, dzięki którym mapy geologiczne zyskały na dokładności i wiarygodności. Obecny rozwój technik elektronicznych w kierunku akwizycji obrazów, przetwarzania danych, syntetyzowania i prezentacji informacji w rozmaitych formatach ma zadziwiająco mały wpływ na standardową kartografię geologiczną. Wiąże się to po części z koniecznością przedstawiania map wielkoseryjnych w niezmienionej postaci w ciągu wielu lat. Jednak współczesna geologia zajmuje się szerokim spektrum zagadnień wcześniej omijanych - związanych ze środowiskiem naturalnym i jego przemianami, i w tej dziedzinie kartografii geologicznej nie ma formalnych ograniczeń innowacyjności. Ta niestandardowa gałąź kartografii geologicznej obejmuje kartowanie ekogeologiczne małoskalowe, kartowanie ekogeologiczne specjalne, dokumentowanie stanu geośrodowiska i jego dynamiki, przedstawianie zagrożeń doraźnych i długoterminowych oraz całą gamę wielkoskalowego geologicznego dokumentowania terenu dla potrzeb inżynierii i zagospodarowania terenu. Unowocześnianie współczesnej kartografii geologicznej może być prowadzone przy założeniu, że tradycyjna mapa geologiczna jest tylko elementem, a nie celem racjonalizacji. Zastąpienie map tradycyjnych przez nowe formy kartograficzne ma prowadzić do poprawy technik rozpoznania geologicznego, tworzenia syntez i prezentowania wiedzy geologicznej. Może i powinno to być osiągnięte przy wykorzystaniu możliwości współczesnych technik elektronicznych. Jedną z takich możliwości jest upowszechnienie w kartografii geologicznej DTM (numeryczny wysokościowy model terenu). Może on służyć jako materiał do zdalnej interpretacji rzeźby terenu i jako podkład mapy geologicznej. Jednak szczególnie może stanowić inspirację w procesie badania związków między rzeźbą i budową geologiczną terenu. W tym artykule są przedstawione wybrane przykłady geomorfologicznej czytelności DTM. Autor wyraża tu wdzięczność Zarządowi Geografii Wojskowej (ZGW) Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, który przekazał Uniwersytetowi Śląskiemu kompletny wysokiej jakości wysokościowy numeryczny model Polski, poziom 2 do celów badawczych.

Słowa kluczowe

EN

geological mapping; DTM - the digital (elevation) terrain model; terrain sculpture; unrecognized structures

PL

kartowanie geologiczne; DTM; numeryczny model terenu; rzeźba terenu; struktury nierozpoznane

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2003
• Tom: R. 42, nr 6
• Strony: 53--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., il., tabl. 6.

Twórcy

autor

Ostaficzuk S.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Pracownia Analiz Strukturalnych i Kartografii Geologicznej, 01-452 Warszawa, ul. Księcia Janusza 64,