Analiza facjalna soli kamiennych jako metoda oceny możliwości zagospodarowania formacji solnych

• Autorzy: Czapowski G. , Tomassi-Morawiec H. , Bukowski K.

Warianty tytułu

EN

Facies analysis of rock salt as the method of management of salt formations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zróżnicowanie litologiczno-strukturalne i zmiany składu chemicznego soli kamiennych (wiek: górny perm, trias, miocen) z obszaru Polski, pozwoliły wyróżnić i scharakteryzować szereg litofacji solnych, reprezentujących różne morskie i lądowe subśrodowiska ewaporatowe. Zmiany cech o znaczeniu surowcowym (np. występowanie domieszek, udział inkluzji; miąższość) w poszczególnych litofacjach w obrębie soli górnopermskich umożliwiły wydzielenie 4 kategorii solnych litofacji surowcowych, określających przydatność typów facjalnych soli dla różnych form zagospodarowania (eksploatacja, magazynowanie i składowanie). Obszary o różnej użyteczności wyznaczono na terenie pokładowo zalegających formacji solnych górnego permu w rejonie Zatoki Puckiej i na monoklinie przedsudeckiej (Lubińsko-Głogowski Okręg Miedziowy).

EN

Variability of lithology, structure and chemical composition of rock salts (age: Upper Permian, Triassic, Miocene) from Poland enabled to distinguish and characterise several salt lithofacies, representing various marine and continental evaporitic subenvironments. Variations of resource/economic features (i.e. admixtures occurrence, inclusions content, thickness) of each sedimentary lithofacies from the Upper Permian salts allowed to define 4 categories of economic salt lithofacies, precising usefulness of salt facies for various management forms (salt mining, storage and waste deposition). Areas predestined for various managements were contoured in the stratiform Upper Permian salt formations located at the Puck Bay and on the Fore-Sudetic Monocline (the Lubin-Głogów Copper Region).

Słowa kluczowe

PL

sól kamienna; analiza facjalna; litofacje surowcowe; zagospodarowanie utworów solnych; Zatoka Pucka; monoklina przedsudecka; Lubińsko-Głogowski Okręg Miedziowy

EN

rock salt; facies analysis; economic lithofacies; management of salt deposits; Puck Bay; Fore Sudetic Monocline; Lubin-Głogów Copper Region

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2004
• Tom: R. 43, nr 1-2
• Strony: 43--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Czapowski G.

• Państwowy Instytut Geologiczny, 00-975 Warszawa, ul. Rakowiecka 4

autor

Tomassi-Morawiec H.

• Państwowy Instytut Geologiczny, 00-975 Warszawa, ul. Rakowiecka 4

autor

Bukowski K.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 10

Bibliografia

• 1. BRAŃKA S., 1992 - Budowa kawernowego, podziemnego magazynu gazu „Mogilno" i perspektywy lokalizacyjne tego typu magazynów w Polsce. Konf. nt. Niekonwencjonalne wykorzystanie złóż soli, 5-6.11, Zakopane, s. 10-19.
• 2. BUKOWSKI K., 1994 - Środowisko sedymentacji i geneza bryłowej części złoża w Wieliczce. Przeg. Geol. vol. 45, nr 4, s. 819-821, Warszawa.
• 3. BURLIGA S., 1997 - Ewolucja wysadu solnego Kłodawy. Mat. konf. pt. Tektonika Solna Regionu Kujawskiego, Uniejów. 23-23.10, s. 1-14. Wrocław.
• 4. CZAPOWSKI G., 1987 - Sedimentary facies in the Oldest Rock Salt (Na1) of the Łeba elevation (northern Poland). Lecture Notes of Earth Sciences no 10, p. 207-224, Springer-Verlag.
• 5. CZAPOWSKI G., 1990 - Kontynentalne osady chlorkowe w górnym cechsztynie Polski. Przeg. Geol. vol. 38, nr 9, s. 370-374, Warszawa.
• 6. CZAPOWSKI G., 1993 (1994) - Facies characteristics and distribution of the Zechstein (Upper Permian) salt deposits of PZ3 (Leine) Cycle in Poland. Bull. Pol. Academ. des Sciences, Earth Sciences vol. 41, no 4, p. 229-237, Warszawa.
• 7. CZAPOWSKI G., 1995a - Upper Permian (Zechstein) salt deposits on the Żary Pericline - characteristics, origin and economic value. Prace PIG, no 150, p. 35-60, Warszawa.
• 8. CZAPOWSKI G., 1995b - Salt facies of the Upper Permian. XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Guide to Excursion A3, p. 85-96, Wyd. PIG, Warszawa.
• 9. CZAPOWSKI G., 1995c - Prognozowanie parametrów złóż i struktur solnych pod kątem różnych form zagospodarowania (wyrobiska eksploatacyjne, zbiorniki paliw, składowiska odpadów). Temat nr 2.62.9700.00.0. 113 ss, 61 zał. graf., 6 tab. Archiwum PIG, Warszawa.
• 10. CZAPOWSKI G., 1996 - Evolution of Late Permian salt basin in the Mid-Central Europę (Poland area). Abstracts of 17th IAS Regional African European Meeting of Sedimentology, Sfax - Tunisia, p. 67-69.
• 11. CZAPOWSKI G., 1998 - Sedimentary differentiation versus economical utility of salt deposits - study of the Upper Permian (Zechstein) chlorides from Poland. Abstracts of 15th Inter. Sedim. Congress, Alicante April 1998, Spain, p. 277-278.
• 12. CZAPOWSKI G., 2001 - Środowiska i rozwój depozycji soli permskich na monoklinie przedsudeckiej. Posiedź, nauk. PIG, t. 57 (9), s. 37-39, Warszawa.
• 13. CZAPOWSKI G., ANTONOWICZ L., PERYT T., 1991 - Facies and paleogeography of the Zechstein (Upper Permian) Older Halite (Na2) in Poland. Bull. Pol. Acad. des Sciences, Earth Sciences vol. 38, no 1-4, p. 45-55, Warszawa.
• 14. CZAPOWSKI G., DĘBSKI J., KASPRZYK A., KIEŻEL W., LANGIER-KUŹNIAROWA A., PERYT T. M., 1992 - Monografia anhydrytu i soli kamiennej na monoklinie przedsudeckiej (rejon LGOM) Temat 2.62.0002.01.0-1, 162 ss., 122 fig., 15 pl., 13 tab. Archiwum PIG, Warszawa.
• 15. CZAPOWSKI G., PERYT T. M., TARKA R., 1988 - Opracowanie ewaporatów cechsztyńskich wyniesienia Łeby w celu określenia warunków geologicznych na obszarze przyszłej ewentualnej kopalni soli kamiennej w rejonie Mieroszyna i wytypowanie obszaru korzystnego z geologicznego punktu widzenia dla potrzeb składowania odpadów radioaktywnych. Archiwum PIG, Warszawa.
• 16. CZAPOWSKI G., PERYT T. M., ANTONOWICZ L., 1994 - Facies and paleogeography of the Zechstein (Upper Permian) Oldest Halite (Na 1) in Poland. Bull. Pol. Academ. des Sciences, Earth Sciences vol. 41, no 4, p. 217-227, Warszawa.
• 17. CZAPOWSKI G., PERYT T. M., RAUP O. B., 1992 - Carbonate anhydrite - halite cycles in the Roet (Lower Triassic) of western Poland. Bull. Pol. Academ. des Sciences, Earth Sciences vol. 40, no 2, s. 1-4, Warszawa.
• 18. CZAPOWSKI G., TOMASSI-MORAWIEC H., 1985 - Sedymentacja i geochemia najstarszej soli kamiennej w rejonie Zatoki Puckiej. Przeg. Geol. t. 33, nr 12, s. 663-670.
• 19. CZAPOWSKI G., TOMASSI-MORAWIEC H.. BUKOWSKI K., 2001 - Geochemiczna charakterystyka litofacji różnowiekowych soli kamiennych z obszaru Polski. Tech. Posz. Geol., Geosynoptyka i Geotermia nr 1, s. 19-42.
• 20. GARLICKI A., 1979 - Sedymentacja soli mioceńskich w Polsce. Prace Geol. PAN nr 119, ss. 66, Kraków.
• 21. GARLICKI A., KIJEWSKI P., SZYBIST A., 1996 - Sól kamienna na obszarze przedsudeckim. Monografia KGHM Polska Miedź S. A., s. 339-345, Kraków.
• 22. GRABANIA A., 1992 - Ocena polskich złóż soli w aspekcie budowy podziemnych magazynów ciekłych węglowodorów. Konf. nt. Niekonwencjonalne wykorzystanie złóż soli, 5-6.11, Zakopane, s. 49-60.
• 23. HANCZKE T., 1969 - Mineralogia i petrografia soli cechsztyńskich kopalni Kłodawa. Prace Muzeum Ziemi, nr 16, s. 3-52.
• 24. KENDALL A. C., 1992 - Evaporites. p. 375-409. [In:] Walker A. G., James N. P., (eds). Facies Models. Third edition. Geol. Assoc. Canada. Stittsville.
• 25. KIJEWSKI P., SALSKI W., 1978 - Cechsztyńska sól kamienna cyklotemu Z1 w południowo-zachodniej części monokliny przedsudeckiej. Geol. Sudetica v. 13, s. 97-134.
• 26. KŁECZEK Z., FLISIAK D., RADOMSKI A., 1994 - Koncepcja zagospodarowania złoża soli Lubińsko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Przeg. Górn. t. 50, nr 10, s. 5-11, Katowice.
• 27. KORTAS G., 1993 - Ocena wpływów likwidacji podziemnej kopalni soli na stan środowiska na przykładzie kopalni Wapno i Solno. Mat. spot. PSGS nt. Kopalnie soli w końcowej fazie eksploatacji, Wiktorowo, 6-8.10, 9 ss.
• 28. LAST W. M., 1989 - Sedimentology of a saline playa in the northern Great Plains, Canada - Sedimentology, v. 36, no 1, p. 109-123, Oxford.
• 29. MAZUR M., MIERZWA L., GRABANIA A., 1994 - Perspektywy lokalizacji podziemnych magazynów w złożach soli w Polsce. Przeg. Górn. t. 50, nr 10, s. 11-14, Katowice.
• 30. MELVIN J. L. (ed.), 1991 - Evaporites, Petroleum and Mineral Resources. Developments in Sedimentology, vol. 50. Elsevier, Amsterdam.
• 31. NEAL J.T. (ed), 1975 - Playas and Dried Lakes. Occurrence and Development. Benchmark Papers in Geology, vol. 20. pp. 411.
• 32. PERYT T. M., CZAPOWSKI G., GĄSIEWICZ A., 1992 - Facje i paleogeografia cechsztynu zachodniej części syneklizy perybałtyckiej. Przegl. Geol. t. 40, nr 4, s. 223-233, Warszawa.
• 33 PIZON A., 1983 - Potasonośne ewaporaty północnej Polski. Przeg. Geol. t. 31, nr 5, s. 299-303, Warszawa.
• 34. POBORSKI J., PROCHAZKA K., WALA A., 1956 - Sole potasowo-magnezowe w złożach Inowrocławia i Wapna. Acta Geol. Polonica, vol. 6, s. 337-370.
• 35. PODEMSKI M., 1972 - Cechsztyńskie sole kamienne i potasowe cyklotemów Z2 i Z3 w okolicach Nowej Soli. Biul. IG nr 260, t. 2, s. 5-51.
• 36. PODEMSKI M., 1973 - Sedymentacja cechsztyńska w zachodniej części monokliny przedsudeckiej na przykładzie okolic Nowej Soli. Prace Inst. Geol., v. 71, s. 1-101.
• 37. PODEMSKI M., 1975 - Sole cechsztyńskie w rejonie struktury Rybaki. Biul. IG, t. 3, nr 286, s. 5-63, Warszawa.
• 38. POŻARYSKI W., 1977 - The salt tectonics. [In:] Pożaryski W. (ed.), Geology of Poland vol. 4, Tectonics, IG, Warszawa.
• 39. ROEDDER E. D., BELKIN H. E., 1979 - Application of studies of fluid inclusions in Premian Salado Salt, New Mexico, to problems of siting the waste isolation pilot plant. [In:] Mc Carthy (ed.) Scientific Basis For Nuclear Waste Management, vol. 1, p. 313-321.
• 40. SALSKI W., 1996 - Tektonika złoża. Monografia KGHM Polska Miedź S.A., s. 141-155, Kraków.
• 41. SCHREIBER B. CH., (ed), 1988 - Evaporites and Hydrocarbons. Columbia University. Press, pp. 475.
• 42. SONNENFELD P., 1984 - Brines and Evaporites. Academic Press. Inc, pp. 613.
• 43. STAŃCZYK-STASIK I., 1976 - Utwory epigenetyczne w kopalniach soli regionu kujawskiego. Prace Geol. PAN nr 90, 64 ss., Kraków.
• 44. TARKA R., 1991 - Składowanie odpadów promieniotwórczych w złożach soli. Przeg. Geol. vol. 39, no 7-8, s. 362-264, Warszawa.
• 45. TARKA R., 1992 - Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych. Prace PIG, t. 137, 47 ss., Warszawa.
• 46. TOMASSI-MORAWIEC H., 2003 - Charakterystyka geochemiczna najstarszej soli kamiennej (Na1) w rejonie Zatoki Puckiej. Przeg. Geol. vol. 51, no 8, s. 693-702, Warszawa.
• 47. WARREN J. K., 1989 - Evaporite Sedimentology. Prentice-Hall, pp. 285. Englewood Cliffs.