Datolite from the environs of Cieszyn and Bielsko-Biała in the Polish Carpathians (the type area of the teschenite association)

• Autorzy: Włodyka R. , Kapusta J. , Galuskin E.

Warianty tytułu

PL

Datolit z okolic cieszyna oraz Bielska-Białej w Karpatach Polskich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

For the first time a datolite occurrence in the type area of the teschenite association in the Polish Outer Carpathians has been discovered. Datolite has been found in the lower contact zone of the teschenite sill at Puńców near Cieszyn and in the olivine glimmerite sill at Miedzyrzecze Górne near Bielsko-Biała. Detailed investigations of the datolite crystals from Miedzyrzecze made possible to distinguish their three morphological types: pseudobipyramidal, prismatic and pinacoidal. The characteristic feature of the datolite morphology is a "framed" habitus of planes of the simple crystallographic form {052}. Chemical composition of datolite is very close to its theoretical constitution, among trace elements barium and strontium predominate. Datolite has a monoclinic symmetry with the following lattice parameters: a = 4.8316(5) , b = 7.6054(2) , c = 9.6287(7) and (3 = 90.143(3)°. The crystal structure of datolite has been refined by the Rietveld profile method. Refinement to an Rp of 8.15%, as compared with the results of Pant and Cruickshank (1967), led to the maximum change due to boron atom. Datolite crystallised in labile conditions of the open system in temperature about 200°C from the hydrothermal solutions with low activity of H2CO3.

PL

Przedmiotem badań była mineralizacja datolitowa występująca w obrębie sillu glimmerytu oliwinowego w Międzyrzeczu Górnym k. Bielska-Białej oraz w strefie egzokontaktowej sillu cieszynitowego z Puńcowa k. Cieszyna. Próbki datolitu z obu wystąpień poddano analizie chemicznej, ntomiast automorficzne kryształy datolitu z Międzyrzecza - dodatkowo badaniom krystalograficznym, rentgenowskim fazowym i strukturalnym oraz spektroskopii absorbcyjnej w podczerwieni i badaniom termicznym. Wyznaczone przy użyciu metody Rietvelda współrzędne atomów w komórce elementarnej odbiegały istotnie tylko położeniem boru w porównaniu z danymi Panta i Cruickshanka. Datolit krystalizował w niestabilnych warunkach układu otwartego, z roztworów hydrotermalnych o niskiej aktywności H2CO3, w temperaturze ok. 200 C.

Słowa kluczowe

EN

datolite: crystal structure; morphology; composition

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Komitet Nauk Mineralogicznych / Polish Academy of Sciences, Commitee of Mineralogical Sciences
• Czasopismo: Archiwum Mineralogiczne
• Rocznik: 1998
• Tom: T. 51, z. 1-2
• Strony: 273--287
• Opis fizyczny: Bibliogr., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Włodyka R.

autor

Kapusta J.

autor

Galuskin E.

• Department of Geochemistry, Mineralogy and Petrology, Silesian University, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec, Poland