Methodological aspects of designing topographic map symbols

• Autorzy: Głażewski A.

Warianty tytułu

PL

Metodyczne aspekty projektowania znaków map topograficznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Investigations have been performed with reference to the Pierce ternary concept of a symbol and to rules of semiotics. Methodological rules concerning designing of symbols for topographic maps, which refer to digital and analogues forms of cartographic visualisation. Each of the assumed rules is amended with practical guidelines and examples of solutions, appropriate for the Polish topographic maps of the new generation.

PL

Modelowanie obiektów rzeczywistości geograficznej, stanowiących geokomponenty, zasadza się na wyróżnieniu trzech składowych tych obiektów: geometrii, atrybutów i ich wartości. Uporządkowany zbiór elementarnych obiektów, zwanych tu topograficznymi, zawiera baza danych topograficznych, jako podstawowy komponent fizyczny systemu informacji topograficznej. Wizualizacja kartograficzna danych może odbywać się na trzech poziomach, związanych ze stopniem przetworzenia graficznego obrazu - od prezentacji danych nieprzetworzonych (szkieletowa), poprzez prezentacje uproszczoną, do prezentacji pełnej, ukierunkowanej na spełnienie wymogów percepcji wzrokowej. Przedmiotem zainteresowania jest tu poziom trzeci - prezentacja pełna, będąca najdalej przetworzonym obrazem mapy, powstającej wewnątrz systemu informacji topograficznej, jako modelu rzeczywistości. Przyjęto model znaku kartograficznego skonstruowany jako triada: nośnik, znaczenia, przedmiot. interpretant. Wskazano na rolę, znaczenia, pozwalającego na poprawne odczytanie relacji semantycznych, pomiędzy nośnikiem znaczenia a obiektem rzeczywistości geograficznej. Znak kartograficzny składa się z dwóch zasadniczych typów elementów: konturów i wypełnień figur geometrycznych. W konstruowaniu znaku różnicowaniu podlegają atrybuty tych elementów, które określono jako komponenty graficzne znaku. Atrybuty te, zwane zmiennymi graficznymi. uporządkowano i scharakteryzowano na podstawie wyróżnień MacEachrena. Rozłączność nośników znaczenia warunkuje jednoznaczność odbioru treści mapy. Elementarnym warunkiem poprawnej prezentacji jest wiec nie nakładanie się zakresów pojęciowych wizualizowanych obiektów. Na etapie klasyfikacji treści bazy danych dokonuje się wyróżnienia atrybutów obiektów topograficznych. Następnie należy wskazać relacje, które tym cechom odpowiadają i ujawnić odpowiedni poziom pomiarowy wartości cech. Każdej z tych relacji (w sensie ontologicznym) przyporządkowuje sie zmienna graficzna i stosuje się ją w odniesieniu do komponentów graficznych konkretnego znaku. Obiekty zapisane w bazie danych jako obszary (płaty płaszczyzny) mogą być prezentowane przez znaki powierzchniowe bądź punktowe. Redukcja wymiarów (również dla obiektów liniowych) może nastąpić na drodze uogólnienia strukturalnego lub w końcowym etapie prezentacji kartograficznej. Zestawiono własności nośników znaczenia, dzięki którym zagwarantowane będzie zachowanie tzw. szkieletu strukturalnego w prezentacjach graficznych. Pewien stopień uporządkowania odbioru grafiki mapy wprowadza pojęcie barwy nadrzędnej, przyporządkowanej kategoriom tematycznym poszczególnych geokomponentów. W artykule zawarto propozycję tych barw, wskazując jako najważniejsze odejście od prezentacji tzw. sytuacji w barwie czarnej. W zapewnieniu prawidłowej interpretacji znaku pomagać też powinna jego poglądowość, która jest pochodną izomorfizmu postaci. Przejawia się ona poprzez nawiązanie zmiennych graficznych komponentów znaku do fizjonomicznych cech obiektu, a także, zwłaszcza w odniesieniu do obiektów roślinnych, do rzeczywistego wyglądu tych obiektów na zdjęciach lotniczych. Sformułowano też wskazówki zapewniające taki dobór zmiennych graficznych, który zagwarantuje równowagę wizualną pomiędzy szczegółami prezentowanymi na mapie. Podkreślając trwałośc zapisu obrazu graficznego, a jednocześnie łatwość jego modyfikacji wskazano kierunki automatyzacji redakcji map topograficznych. Zaznaczono, iż mapa topograficzna, poprzez poprawnie skomponowany system znaków kartograficznych, ma poprawnie informować ale też ujawniać swoją estetykę.

Słowa kluczowe

EN

cartography; topographic object; cartographic visualization

PL

kartografia; obiekt topograficzny; wizualizacja kartograficzna

• Wydawca: Komitet Geodezji PAN
• Czasopismo: Geodezja i Kartografia
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 53, z. 1
• Strony: 49--64
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Głażewski A.

• Cartography Department Warsaw University of Technology

Bibliografia

• [1] Chrobak T., Badanie przydatności trójkąta elementarnego w komputerowej generalizacji kartograficznej. AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne. Rozprawy, monografie, t. 84. Kraków, 1999.
• [2] Forrest D., Geographic Information: Its Nature, Classification and Cartographic Representation. Cartograp- hica, vol. 36 (1999).
• [3] MacEachren A.M., How Maps Work : representation, visualisation and design. The Guilford Press, New York, 1995.
• [4] Makowski A., Artystyczne aspekty map topograficznych w świetle percepcji ich treści. Polska kartografia map topograficznych, IX Szkoła Kartograficzna, Komorowo, 1994.
• [5] Ostrowski W., Zasady konstrukcji systemów znaków a praktyka kartograficzna. Materiały IV Szkoły Kartograficznej, 1998.
• [6] Saliszczew K.A. Kartografia ogólna (pod red. B. Horodyskiego), PWN Warszawa, 1998.
• [7] Zyszkowska W., Semiotyczne aspekty wizualizacji kartograficznej. Studia Geograficzne LXXIII, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000.
• [8] Instrukcja techniczna. Zasady redakcji mapy topograficznej w skali 1:50 000. Katalog znaków. GUGiK 1998.
• [9] Instrukcja techniczna. Zasady redakcji mapy topograficznej w skali 1:10 000 - wzory znaków. GUGiK Warszawa 1999.