Wstępne badanie zestawów łat kodowych z użyciem niwelatorów cyfrowych na komparatorze IGiK w wersji "nieruchomy niwelator - ruchoma łata"

• Autorzy: Janusz J. , Janusz W. , Kaliński A. , Kołodziejczyk M. , Toruński A.

Warianty tytułu

EN

Preliminary examination of sets of code staffs with the use of digital levels on IGiK comparator in version "fixed levelling instrument - movable staff"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opisano konstrukcję zaprojektowanego i wykonanego w Instytucie Geodezji i Kartografii komparatora łat kodowych z użyciem niwelatorów cyfrowych w wersji "nieruchomy niwelator cyfrowy - ruchoma łata kodowa", omówiono wyniki badań porównawczych komparatorów oraz wyniki wstępnego badania zestawów niwelatorów cyfrowych DiNi 11, DiNi 12 firmy Zeiss i łat kodowych LD 13, niwelatorów cyfrowych NA3000, NA 3003 firmy Leica i łat kodowych GPCL 2, GPCL 3 oraz łaty kodowej i niwelatora cyfrowego DL101-C firmy Topcon.

EN

Calibration of code staffs should be done with the use of laser interferometer and digital level, which is utilized for field measurements applying the calibrated staffs, as not only staff graduation is checked, but ability of self-dependent, correct measurements and conversion to metric system by leveling instrument is also verified. Calibration can be done on comparator in version "movable digital level - fixed code staff", constructed at the Institute of Geodesy and Cartography in Warsaw in March 2003, when there was no adequately high laboratory to move staffs vertically. Such a comparator was described in IGiK Proceedings (J. Janusz, W. Janusz, M. Kolodziejczyk, 2003a,b). In January 2004, at new laboratory, which enables to move staffs vertically, new comparator in version "fixed digital level movable code staff" was constructed at the Institute of Geodesy and Cartography. Construction of this comparator and results of comparative examinations of both versions were described in the presented work. It was found, that using comparator in version "fixed digital level movable code staff" it is possible to obtain higher precision of calibration, because level's readouts are not affected with changes of comparator position and with variable refraction distortions of axis of collimation, while aiming telescope at different levels. The results of calibration for the following code staffs were discussed: - 8 LD 13 code staffs with the use of Zeiss DiNi 11 and DiNi 12 digital levels; - 2 GPCL2 code staffs and 2 GPPCL3 code staff s with the use of Leica NA 3003 digital level, as well as 2 GPCL2 code staffs using Leica NA 3000 digital level; - one code staff with the use of Topcon DL 101-C digital level. It was found, that readouts on staffs can be done with mean errors 3-7 [...]m, while A coefficient of systematic error can be determined with mean error mA = 1 - 3 [...]m/m. At the same time it was found, that A coefficient, which characterizes deviation of the average meter of graduation, did not exceed for all checked staffs 15 [...]m/m, although some of these staffs were intensively exploited for about 7 years. In the course of examination of LD 13 staffs with the use of DiNi 11 level it was found, that staff graduation can be affected locally with great errors, around 0,2 mm, while aiming at fragment of graduation, which is permanently damaged by its scratching or uncleanness. Some examples were given, how to determine on comparator with the use of digital level those fragments of staff graduation around damages, which should not be taken for readouts.

Słowa kluczowe

PL

komparator łat kodowych; niwelator cyfrowy; łata kodowa

EN

code levelling rods; levelling instrument; code staff

• Wydawca: Instytut Geodezji i Kartografii
• Czasopismo: Prace Instytutu Geodezji i Kartografii
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 50, z. 108
• Strony: 43--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Janusz J.

autor

Janusz W.

autor

Kaliński A.

autor

Kołodziejczyk M.

autor

Toruński A.

Bibliografia

• Feist W. K., Gurtler T., 1995, Die neunen Digitalnivelliere DiNilO und DiNi20. Vermessungswesen und Raumordnung 57/2.
• Ingensand H., 1990, The Wild NA2000, the first digital level in the world. A VN 6, June 1990.
• Ingensand H., 1999, The evolution of digital leveling techniques limitations and new solutions. The importance of heights. Gavle, Sweden.
• Janusz J., 1998, Metody i urządzenia do terenowej kontroli precyzyjnych łat niwelacyjnych. IV sympozjum "Problemy podstawowych sieci geodezyjnych". Warszawa.
• Janusz W., Janusz J., Kołodziejczyk M., 2003a, Komparator łat kodowych. Geodeta 9.
• Janusz J., Janusz W., Kołodziejczyk M., 2003b, Wzorcowanie niwelatorów cyfrowych i łat kodowych oraz łat z podziałem równomiernym. a) System komparacji łat kodowych opracowany w IGiK w Warszawie. b) Terenowy komparator łat do niwelacji precyzyjnej. Seria monograficzna nr 7, Warszawa, IGiK.
• Jastrzębski S., 2003, Badanie możliwości zastosowania niestandardowych rozwiązań instrumentalnych w monitorowaniu przemieszczeń pionowych. Problemy automatyzacji w geodezji inżynieryjnej. Warszawa 27-28.03.2003.
• Lizończyk M., Malarski R., Sadowska A., 1997, Niwelator cyfrowy DiNi 10 i próba jego zastosowania do pomiarów przemysłowych. Przegląd Geodezyjny 11.
• Margański S., 1996, Badania laboratoryjne niwelatora Wild NA 2000 firmy Leica. Przegląd Geodezyjny 4.
• Margański S., 2001, Laboratoryjne badania niwelatora kodowego DiNi 12 firmy Zeiss. Problemy automatyzacji w geodezji inżynieryjnej. Warszawa, 29-30.03.2001.
• Maurer W., Schnadelbach K., 1993, Bestimmung der Systemgenauigkeit der digitalen Niveliere NA2000/NA3000. In Festschrift Schelling. Mitt.Geod.Inst.TU Oraz, 78.
• Maurer W., Schnadelbach K., 1995, Laserinterferometry - Ten years experience in calibrating invar leveling staffs. I symp.appl. laser techniques in geodesy and mine surveying. Ljubliana, Sept., 9 p.
• Niwelacja precyzyjna. Praca zbiorowa, 1993, Warszawa PPWK.
• Reitchofer A., 1993, Uberprufung des Digitalnivelier systems Witd30001GPCL. Festschrift Schelling. Mitt. Geod.Inst. Graz, 78.
• Rueger J. M., Brunner F. K., 2000, On System Calibration and Type Testing of digital Levels. Zeitschrift fur Vermessungswesen, 4.
• Pokrzywa A., Mróz J., Szczutko T. i in., 2000, Technologia kompleksowego sprawdzania łat niwelacyjnych z wykorzystaniem interferometru laserowego HP5529A. Geodezja, t. 6, z.1.
• Woschitz H., Brunner F. K., 2002a, System Calibration of Digital Levels - Experimental Results of Systematic Effects. 2nd Conference of Engineering Surveing, Bratislava, Nov. 2002a.
• Woschitz H., Brunner F. K., Heister H., 2002b, Scale determination of digital levelling system using a vertical comparator. Proceedings FIG XXII Congress Washington, April 2002a.
• Takalo M., Rouhianen P., 2002: On System Calibration of Digital Levels. Proceedings of the 14th General Meeting of the Nordic Geodetic Commision. Espoo, Finland 1-5 Oct. 2002.
• Takalo M., Rouhianen P., 2004, On System Calibration of Digital Level. Ingerieurvermessung 2004 -14th International Course on Engineering Surveying ETH Zurich.