Występowanie jodu w środowisku naturalnym

• Autorzy: Przewłocki K. , Ślizowski K.

Warianty tytułu

EN

Iodine occurrence in the natural environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Współczesne metody analityczne pozwalają na oznaczanie w warunkach polowych bardzo niskich koncentracji jodu i jego związków. W rezultacie w ostatniej dekadzie ukazało się wiele publikacji na temat rozkładu jodu w skali globu i jego transportu. Oceniono jego ilość i rozkład w skorupie ziemskiej. W artykule omówiono mechanizm powstawania aerozoli i roli odgrywanej w tym procesie przez organizmy morskie. Zidentyfikowano również obecność metastabilnych związków jodu powstających w wyniku fotolizy; w rezultacie powstała nowa gałąź nauki badająca ich powstawanie. Nowością jest także zidentyfikowanie w środowisku naturalnym obecności izotopu jodu 129I pochodzenia antropogenicznego. Znalazł on już praktyczne zastosowanie jako wskaźnik dynamiki współczesnych procesów geologicznych oraz jako narzędzie służące do oznaczania wieku bezwzględnego utworów geologicznych w litosferze.

EN

Present analytical methods allow to mark a very low iodine and its compounds concentration in field conditions. As a result, during the last decade many papers related to the iodine distribution in the global scale were published. Quantity and its distribution in the Earth’s crust were estimated. In this article the mechanism of iodine aerosols origin and the role of marine organisms in this process were explained. Metastable compounds originated as a product of photolysis were identified; as a result a separate branch of science concerning their origin was created. The novelty is also identification of the anthropogenic radioactive iodine isotope 129I in natural environment. The isotope was applied in practice as a marker of contemporary geological processes dynamics and as an instrument of absolute age determination of geological formations in the lithosphere.

Słowa kluczowe

PL

występowanie jodu; cykl jodowy; chemia jodu; izotopy jodu

EN

iodine occurrence; iodine cycle; iodine chemistry; iodine isotopes

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 23, z. 2
• Strony: 17--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Przewłocki K.

autor

Ślizowski K.

• Wydz. Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH, Kraków

Bibliografia

• Asworth S.H., Allan B.J., Plane J.M.C., 2002 - High Resolution spectroscopy of the OIO radical: implications for the ozone-depleting potential of iodine in the marine boundary layer. Geoph. Res. Lett. 29, 1456.
• Baker A.R., Thompson D., Campos M.L.A.M., Parry S.J., Jickells T.D., 2000 - Iodine concentration and availability in atmospheric aerosol. Atm. Environ. 34, 4331-4336.
• Begović N., Markowić Z., Anić S., Kolar -Anić L., 2004 - Modelling the formation of biogenic iodine in marine aerosols. Environ Chem. Lett. 2, 65-69.
• Campos M.A.L.M., Nightingale P.D., Jickells T.D., 1996 - A comparison of methyl iodide emissions from seawater and wet depositional fluxes of iodine over the southern North Sea. Tellus 48, 106-114.
• Cen H., Brandt R., Bandur R., Hoffmann T., 2006 - Characterization of iodine species in the marine aerosol: to understand their roles in particle formation processes. Front. Chem. China 2, 119-129.
• Davis D., Crawford J., Liu S., McKeen S., Bandy A., Thornton D., Rowland F., Blake D., 1996 - Potential impact of iodine on tropospheric levels of ozone and other critical oxidants. Journal of Geoph. Reaserch 101, 2135-2147.
• Gaebler H.E., Heumann K.G., 1993 - Determination of atmospheric iodine species using a system of specificly prepared filters and IDMS Fresenius. Journ. Anal. Chem. 345, 53-59.
• Jenkin M.E., 1992 - The photochemistry of iodine-containing compounds in the marine boundary layer. Environment and Energy Rep. AEA EE-045, Oxfordshire, England: AEA Harwell Lab.
• Lovelock J.E., 1975 - Natural halocarbons in the air and in the sea. Nature 256, 193-194
• Morane J. E., Fehn U., Teng R.T.D., 1998 - Variations in 129I/I ratios in recent marine sediments: evidence for a fossil organic component. Chem. Geol. 152, 193-203.
• Mc Figgans G., Cox R.A., Mossinger J.C., Allan B.J., Plane J.M.C., 2002 - Active chlorine release from marine aerosols: roles for reactive iodine and nitrogen species. J. Geophys. Res. (Atmospheres), 107.
• Mc Figgans G., et al., 2004 - Direct evidence for coastal iodine particles from laminaria macroalgae - linkage to emissions of molecular iodine", Atmos. Chem. Phys. Discuss. 4, 939-967
• Muramatsu Y., Wedepohl K.H., 1998 - The distribution of iodine in the earth's crust. Chem Geol. 147, 201-216.
• Muramatsu U., Yoshida Y., Fehn S., 2001 - Recycling of iodine in fore-arc areas: evidence from iodine brines in Chiba, Japan", Earth Planet Sci. Lett. 192, 583-593.
• Muramatsu Y., Yoshida S., Fehn U., Amachi S., Ohmomo Y., 2004 - Studies with natural and anthropogenic iodine isotopes: iodine distribution and cycling in the global environment. Journ. of Environmental. Radioactivity, 74, 221-232.
• Muramatsu Y., Ogmomo Y., 1986 - Iodine 129 and iodine 127 in environmental samples collected from Tokaimura/Ibaraki. Japan. Sci. Total Envron. 48, 33-34.
• Rao U., Fehn U., 1999 - Sources and reservoirs of anthropogenic iodine 129 in Western New York. Geochim. Cosmichim Acta 63, 1927-1938.
• Saiz -Lopez A., Saunders R.W., Joseph D.M., Asworth S.H., Plane J.M.C., 2004 - Absolute absorption cross-section and photolysis rate of I2", Atmos. Chem. Phys. 4, 1443-1450.
• Singh H.B., Salas L.J., Stiles R.E., 1983 - Methyl halides in and over the eastern Pacific (40 N-32 S). Geophys. Res. 88, 3684-3690.
• Vogt R., Sander R., Glasow R., Crutzenn P.J., 1999 - Iodine chemistry and its role in halogen activation and ozone loss in the marine boundary layer: a model study. J. Atmosf. Chem., 32, 375-395.
• Wedephol K.H., 1987 - The chlorine and sulfur crustal cycle-abundance of evaporites. In: Rodrigues-Clemente, R., Tardy, Y (Eds),. Geochemistry and Mineral Formation in the Earth Surface", Centre National de la Recherche Scientifique. Madrid, pp. 3-27.
• Wedephol K.H., 1995 -The composition of the continental crust.Geochim. Cosmochim.Acta 59, 1217-1232.
• Yoon Y.J., et al., 2004 - Biogenic aerosol and gas flux study in and around Mace Head. Proceedings of 16th Int. Conf. Nucleation and Atmospheric Aerosols (ICNAA) Kyoto, Japan, Kyoto University Press, 674-677.