Badania modelowe zmian stosunków wodnych w obrębie złoża piasków na obszarze górniczym Szczakowa III

• Autorzy: Haładus A. , Kania J. , Kulma R.

Warianty tytułu

EN

Modelling of changes in the aquatic environment of the Szczakowa III sand pit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W warunkach złożonej budowy geologicznej oraz bezpośrednich i pośrednich połączeń hydraulicznych istniejących między piętrami wodonośnymi czwartorzędu, triasu i karbonu prowadzona jest działalność wydobywcza Kopalni Piasku Szczakowa. Grawitacyjne odwadnianie tej kopalni prowadzone rozbudowanym systemem kanałów i rowów odwadniających spowodowało znaczące zmiany stosunków wodnych, głównie w obrębie piętra czwartorzędowego. Zmiany te potęgowane są przez drenujące oddziaływanie podziemnych wyrobisk kopań rud cynku i ołowiu oraz studziennych ujęć wodnych. Aktualne warunki formowania strumieni wód podziemnych zostały odtworzone na numerycznym modelu obszaru filtracji. Model ten wykorzystano również do wykonania obliczeń symulacyjnych i przedstawienia prognozy hydrogeologicznej związanej z przewidywanym zakończeniem wydobycia piasków podsadzkowych i rekreacyjnym przeznaczeniem terenów pogórniczych. Określony został docelowy układ hydrodynamiczny w piętrze czwartorzędowo-triasowym oraz spodziewane przepływy w ciekach powierzchniowych, kanałach i rowach. Wskazano także obszary objęte depresją bądź impresją zwierciadła wód podziemnych.

EN

The Szczakowa sand pit works the sand deposit in the area of complicated geological structure as well as direct and indirect hydraulic connections between the Quaternary, Triassic and Carboniferous groundwater horizons. Gravitational drainage of the pit, carried on with the dense systems of canals and ditches, caused significant changes in the aquatic environment, particularly in the Quaternary groundwater horizon. These changes are intensified by the influence of adjacent Zn-Pb ore mines and water wells. Current conditions of groundwater flows were reconstructed with the numeric model of filtration area. This model was applied to simulation and prognosing of hydrogeological conditions after the closure of mining operations and during the remediation of the pit towards the recreation purposes. The final hydrodynamic pattern was prognosed within the Quaternary-Triassic groundwater horizon together with the expected flow rates in natural surface flows, canals and ditches. Moreover, the areas of prognosed depression or impression of groundwater table were identified.

Słowa kluczowe

PL

hydrogeologia; odwadnianie kopalń; modelowanie procesów filtracji

EN

hydrogeology; mine drainage; filtration modelling

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 23, z. 1
• Strony: 139--152
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Haładus A.

autor

Kania J.

autor

Kulma R.

• Zakład Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej WGGiOŚ AGH, Kraków

Bibliografia

• Adamczyk A.F., Haładus A., 1997 - Opracowanie hydrogeologiczne dotyczące możliwości zaopatrzenia w wodę pitną dobrej jakości gminy Bukowno w aspekcie oddziaływania górnictwa rud cynku i ołowiu oraz piasków podsadzkowych. Przeds. Usług.-Consult. GEA Sp. z o.o., Kraków.
• Chiang W.H., Kinzelbach W., 1998 - Processing Modflow - A Simulation System for Modeling Groundwater Flow and Pollution. Instrukcja programu, Hamburg-Zurich.
• Fiszer J., Sawicki J., Ślifirski M., 1992 - Prognoza dopływów i rozwoju leja depresji dla Kopalni Piasku "Szczakowa" przy pogłębionej eksploatacji. [W:] Mat. Konfer. "Problemy hydrogeologiczne południowo-zachodniej Polski", Wrocław.
• Haładus A., Kulma R., 2003 - Schematyzacja złożonych warunków hydrogeologicznych dla prognozowania dopływów do kopalń na przykładzie rejonu olkuskiego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, T. 19, z. 2, Kraków.
• Haładus A., Kulma R., 2004 - Badania modelowe zmian stosunków wodnych w warunkach likwidacji górnictwa rud cynku i ołowiu w rejonie olkuskim. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, T. 20, z. 2, Kraków.
• Kisiel K., 1994 - Ujęcie wód podziemnych z utworów karbońskich. Przeds. Innow.-Prod. IntechmaT, Gliwice.
• Motyka J., Wilk Z., 1976 - Pionowe zróżnicowanie wodoprzepuszczalności węglanowych skał triasowych w świetle statystycznej analizy wyników próbnych pompowań (monoklina śląsko-krakowska). Kwartalnik Geologiczny 29, 2, Warszawa.
• Rogoż M. i in., 2000 - Konsekwencje hydrogeologiczne likwidacji zakładu górniczego "Siersza" w Trzebini. Zakł. Geol. i Geof. GIG, Katowice.
• Różkowski A., Chmura A., Siemiński A., (red.), 1997 - Użytkowe wody podziemne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia. Prace PIG CLIX. Wyd. PIG, Warszawa.
• Szczepańska J., Bielec B., Haładus A., Kania J., Kulma R., 2001 - Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne wydobycia piasków ze złóż objętych granicą obszaru górniczego "Szczakowa III". Fundacja Nauka i Tradycje Górnicze, Kraków.
• Zimny J. i in., 1995 - Dokumentacja hydrogeologiczna Kopalni Piasku "Szczakowa" według stanu na 1.01.1995 r. (w granicach posiadanej koncesji). KP "Szczakowa", Jaworzno.