Racjonalny poziom rynkowych cen węgla kamiennego w warunkach Polski

• Autorzy: Suwała W.

Warianty tytułu

EN

The level of domestic coal market prices in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pomimo dziesięciu lat przemian ekonomicznych w Polsce procesy kształtowania rynkowych cen węgla wydają się być niezrozumiane. W związku z tym potrzebne są dalsze wyjaśnienia zasad formowania cen oraz występujących tam zależności. W pierwszej części artykułu dokonano identyfikacji struktur polskiego rynku węgla. Pierwsza, składająca się z drobnych odbiorców, podobna jest do konkurencji doskonałej, gdzie występuje wielu sprzedających, nie ma ograniczeń w dostępie do rynku, a informacje o cenach dostępne są dla każdego uczestnika rynku. Druga struktura, dużych odbiorców, podobna jest do rynku oligopolistycznego, z kilkoma sprzedawcami, barierami wejścia i ograniczeniami w dostępie do informacji o cenach. Ponieważ teoria mikroekonomii pozwala określić ceny jedynie w określonych przypadkach, zarówno sprzedający, jak i kupujący używają różnych metod do określenia cen i ich racjonalnych granic. Przyjęto, iż długoterminowy koszt marginalny stanowi podstawę tworzenia cen węgla dla producenta. Kupujący do oszacowania maksymalnej możliwej do zapłaty ceny używają metody "netback". Dodatkowo rozważane są parytetowe i dwupoziomowe zasady tworzenia cen. Wszystkie wspomniane powyżej metody mogą być używane zarówno przez regulatorów, jak i uczestników rynku. W podsumowaniu przedstawiono rozważania na temat ograniczeń w cenach węgla, z którymi możemy się spotkać w polskich warunkach ekonomicznych. Górne ograniczenia to przede wszystkim parytet importowy i ceny "netback". Z kolei dolną granicę wyznaczają parytet eksportowy i długoterminowe koszty krańcowe. Podkreślić należy, że ceny substytutów mogą także wpływać na tworzenie cen węgla, choć ich znaczenie nie jest łatwe do określenia. Tak więc ograniczenia, o których była mowa tworzą podstawowy przedział racjonalnych cen węgla na rynku krajowym.

EN

Despite the ten years of economy transformation the coal price formation processes do not seem to be understood and further explantation of their development and depedencies is required. The paper starts with the identification of the Polish coal market structures. Two typical structures have been differentiated. The first one, which comprises small consumers, is similar to perfect competition as there are many sellers, there is no limit to enter the market and information on the price is available. The second structure, of large consumers market is similar to oligopolistic market with few sellers, barriers to entry and limited information on prices. Since the microeconomic theory gives rational prices only in specific cases, sellers and buyers use different methods to determine proces and their rational boundaries. It is proved that long-term marginal cost of production constitutes the base for the formation of coal prices. This cost could be estimated on the basic of the average long-term cost or incremental cost. The paper gives some formulas how to estimate the long-term marginal costs, and recomm the average long-term cost as the base for the coal price formation. Buyers use netback method to estimate the maximum of the price they can pay. Additionally parity and two-tier pricing rules are considered. All the above-mentioned methods could be used both by regulators and market agents. The paper concludes with consideration on the limits for coal prices, which exist in the Polish economy conditions. The upper boundaries are import parity and netback prices whereas export parity and long term marginal cost form the lower boundary. Prices of substitutes could also intervene in coal price formation, but their impact is not easy to determine. These boundaries form ranges of rational domestic coal prices.

Słowa kluczowe

PL

cena węgla; rynek; mikroekonomia

EN

coal price formation; coal market; Poland

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2001
• Tom: T. 17, z. 3
• Strony: 89--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., wykr.

Twórcy

autor

Suwała W.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków