Wpływ likwidacji otworowej kopalni siarki Jeziórko na stosunki wodne

• Autorzy: Kulma R. , Haładus A.

Warianty tytułu

EN

Impact of the closure of native sulphur mine "Jeziórko" on the aquatic environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wydobycie siarki metodą podziemnego wytapiania w kopalni Jeziórko zostało zakończone w 2001r. Prace likwidacyjne prowadzone w obrębie obszaru górniczego dotyczą całej infrastruktury przemysłowej, w tym ponad 8000 otworów eksploatacyjnych. Przekazanie zrekultywowanych terenów pogórniczych do nowego użytkowania jako tereny rekreacyjne wymaga uregulowania stosunków wodnych, zwłaszcza w piętrze czwartorzędowym. Dotychczasowy sposób odwadniania terenu kopalni pompami powierzchniowymi musi być zastąpiony przez grawitacyjne odprowadzanie wody. Docelowy system odwadniania utworzą powierzchniowe zbiorniki wodne połączone rowami i kanałami. Odprowadzenie wody poza obszar kopalni ma zapewnić przebudowana i pogłębiona rzeka Żupawka. Skuteczność odwadniania terenów pogórniczych, prognozowane zmiany położenia zwierciadła wody w piętrach wodonośnych oraz wielkości przepływów wód podziemnych były treścią badań wykonanych na numerycznym modelu obszaru filtracji obejmującym rejon Jeziórka. Rezultaty uzyskane dla czwartorzędowej warstwy wodonośnej wskazują na możliwość wystąpienia lokalnych podtopień terenu, natomiast w warstwie trzeciorzędowej obserwowany będzie powrót do warunków zbliżonych do istniejących pierwotnie.

EN

Native sulphur mining with the underground melting method at the Jeziórko Mine has been abandoned in 2001. The remediation of the license area includes the whole industrial infrastructure with over 8,000 producing wells. The transfer of remediated area for the new land-use purposes (recreation) requires the regulation of aquatic environment, particularly the Quaternary groundwater horizon. The mine drainage system with surface pump stations operating up to date must be replaced with the gravitational drainage. The designed drainage system will include surface reservoirs connected with ditches and canals. Water discharge from the former mine area will be provided by reconstructed and deepened Żupawka River. Effectiveness of drainage of post-mining land, prognosing of changes in the position of groundwater table and the volume of groundwater flow were the topics of studies on the numeric model of the Jeziórko filtration area. The results of modelling of Quaternary groundwater horizon point to the possible local floodings whereas the Tertiary grounwater environment is expected to return to the primary conditions.

Słowa kluczowe

PL

hydrogeologia; likwidacja kopalni; obliczenia prognostyczne

EN

hydrogeology; mine closure; prognostic calculation

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 20, z. 3
• Strony: 123--139
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Kulma R.

• Zakład Hydrogeologii i Ochrony Wód AGH, Kraków

autor

Haładus A.

• Zakład Hydrogeologii i Ochrony Wód AGH, Kraków

Bibliografia

• [1] Andrychowicz F. i in., 2002 – Projekt odwodnienia terenów pól górniczych Kopalni Siarki „Jeziórko”. KS „Jeziórko”, Tarnobrzeg.
• [2] Burchard T., Frankiewicz A., Paradowska B., Cieśla A., 1997 — Analiza czasowych regionalnych zmian hydrogeologicznych. Zmiany stosunków wodnych spowodowane eksploatacją złóż siarki. OBR PS „Siarkopol”, Tarnobrzeg.
• [3] Gołda T., 2003 — Uwarunkowania prac rekultywacyjnych w kopalni siarki „Jeziórko” w wyniku wywołanych przekształceń w środowisku glebowo-wodnym. Próba syntetycznej oceny. Inżynieria Środowiska t. 8, z. 1, Kraków.
• [4] Kirejczyk J., 1979 — Analiza czynników sprzyjających powstawaniu erupcji w górnictwie otworowym siarki i sposobów ich ograniczania. Praca doktorska. AGH, Kraków.
• [5] Kirejczyk J., Burchard T., Tabor M., Frankiewicz A., Pantula Z., Cieśla A., Kutyna T., 1995 — Opracowanie metodyki doboru systemów otworowej eksploatacji siarki metody podziemnego wytapiania w zróżnicowanych warunkach geologiczno-górniczych. OBR PS „Siarkopol”, Tamobrzeg.
• [6] Kowalik J.,Śmiech S.,Ogonowska A., 1983 — Dokumentacja geologiczna w kat. A+B+C1. Złoża siarki rodzimej ,,Jeziórko-Grębów-Wydrza”. Przeds. Geol., Kielce.
• [7] Kulma R. (red.) i in., 1998 — Prognoza skutków środowiskowych w związku z planowanym zaprzestaniem odwadniania kopalni odkrywkowej siarki w Machowie. AGH, Kraków.
• [8] Kulma R. i in., 2003 — Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne likwidowanego zakładu górniczego odkrywkowej Kopalni Siarki Machów. AGH, Kraków.
• [9] Pobratyn A., Śmiech S., 1990 — Dodatek do dokumentacji geologicznej w kat. A+B+C1. Złoża siarki rodzimej „Jeziórko-Grębów-Wydrza”. Przeds. Geol., Kielce.
• [10] Smuszkiewicz A., Zastawny M., 1973 — Analiza chemiczna i zwierciadła wód poziomu czwartorzędowego w rejonie Kopalni „Jeziórko” w okresie 1967-1972. OBR PS „Siarkopol”, Tarnobrzcg.
• [11] Sondej B., Buczek Z., Kowal J., 2001 — Problemy przedsiębiorstwa likwidacyjnego zachodniej części Kopalni Siarki „Jeziórko”. Mat. z Konferencji naukowej SITG pt.: „Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych”, Mysłowice.
• [12] Turek S., 1975 — Mioceński poziom wodonośny na obszarze złoża w rejonie Tarnobrzega. Praca doktorska. PIG, Warszawa.
• [13] Turek S., 1978 — Ciśnienie oraz własności fizyczne i chemiczne wód mioceńskiego poziomu wodonośnego w rejonie Tarnobrzega przed eksploatacją złoża siarki. Biuletyn IG nr 309, Warszawa.
• [14] Wawrzycki M. i in., 1996 — Ocena oddziaływania prowadzonego wydobycia siarki przez kopalnię „Jeziórko" na środowisko. OBR PS „Siarkopol”, Tamobrzcg.
• [15] Wilk Z., Adamczyk A.F., Nałęcki T., 1990 — Wpływ działalności górnictwa na środowisko wodne w Polsce. CPBP 04.10, z. 27. Wyd. SGGW-AR, Warszawa.