Propozycja współczesnej definicji terminu "surowiec mineralny"

• Autorzy: Galos K. , Lewicka E.

Warianty tytułu

EN

The proposal of contemporary definition of the "mineral commodity" concept

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym celem artykułu jest próba ustalenia współczesnej definicji i zakresu pojęcia "surowiec mineralny", przy uwzględnieniu obecnych uwarunkowań gospodarki światowej. W tym celu dokonano przeglądu występującej w literaturze terminologii związanej z określeniem "surowiec mineralny", analizując ewolucję znaczenia tego terminu w ujęciu historycznym. Przedstawiono również dotychczasowe klasyfikacje surowców mineralnych, a także tradycyjne i nowe ich źródła, z uwzględnieniem źródeł wtórnych, odpadowych oraz syntezy chemicznej. Zasadnicze znaczenie dla sformułowania definicji pojęcia "surowiec mineralny" miało określenie zakresu jego funkcjonowania w układzie horyzontalnym (poziomym) i wertykalnym (pionowym). Rezultatem tych rozważań, obok propozycji współczesnej definicji terminu "surowiec mineralny", była koncepcja nowej współczesnej klasyfikacji surowców mineralnych, zawierająca w sobie elementy dawnej klasyfikacji technologicznej, która bazowała na generalnym podziale surowców na energetyczne, metaliczne i niemetaliczne. Każdą grupę surowcową tworzy kilka - kilkanaście pokrewnych surowców, uporządkowanych na podstawie kryteriów mineralogiczno-petrograficznych, chemicznych i technologicznych, a pozyskiwanych zarówno ze złóż, jak i ze źródeł wtórnych, odpadowych, czy też na drodze syntezy chemicznej.

EN

The principal goal of the article is an attempt to precise the contemporary definition of "mineral commodity", taking into account the current conditions on the world mineral market. The authors reviewed the literature referring to that concept and analyzed the evolution of its meaging through the ages. Some popular classifications of mineral commodities have been also presented together with the analyses of the traditional and new sources of mineral commodities, including the secondaries, wastes and chemical synthesis. The crucial role in the creation of the definition of mineral commodity played the determination of horizontal and vertical limits of that term applicability. These considerations resulted in a proposal of a new modern classification of mineral commodities, applicability. These considerations resulted in a proposal of a new modern classification of mineral commodities, which included some components of the general classification dividing mineral commodities into fuels, metallic commodities and industrial minerals. Each group of mineral commodities consists of some/several related minerals, which were ordered according to mineralogical, chemical and technological criteria, and which could be obtained both from deposits, secondary sources, wastes, and by synthetic preparation.

Słowa kluczowe

PL

surowiec; minerał; surowiec mineralny

EN

raw material; mineral; mineral commodity

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 20, z. 3
• Strony: 5--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab.

Twórcy

autor

Galos K.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Lewicka E.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Annual Energy Review 2002. Energy Information Agency, U.S. Department of Energy, 2003.
• [2] Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata 1998-2002. Red. R. Ney, T. Smakowski. Wyd. Pracownia Polityki Surowcowcj IGSMiE PAN, Kraków 2003.
• [3] Bohdanowicz K., 1953 — Surowce mineralne świata. Prace Specjalne PIG, Warszawa.
• [4] Bolewski A., 1990 — Surowce mineralne podstawą gospodarki. Gosp. Sur. Min. 6, z. 4, s. 609-635.
• [5] Bolewski A., Gruszczyk H, 1982 — Surowce mineralne. Źródła - Produkcja - Gospodarka - Informacja. Wyd. Geol., Warszawa.
• [6] Bolewski A., Gruszczyk H., Gruszczyk E., 1990 — Zarys gospodarki surowcami mineralnymi. Wyd. Geol., Warszawa.
• [7] Dictionary of Geology. Penguin Books Ltd. London, England 1972.
• [8] Encyklopedia Powszcchna. PWN, Warszawa 1973-76.
• [9] Encyklopedia Surowców Mineralnych P-S. Red. A. Bolewski. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków 1993.
• [10] Galos K, 2003 — Mineral waste raw materials and their importance in the domestic management of mineral raw materials. Gosp. Sur. Min. 19, z. 4, s. 15-27.
• [11] Lewicka E., 2003 — Problemy gospodarki surowcami wtórnymi podstawowych metali nieżelaznych w Polsce. Mat. XIII Konf. „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”, 17-19.09.2003, s. 151-170.
• [12] Mała Encyklopedia Powszechna. PWN, Warszawa 1974.
• [13] Mały Ilustrowany Leksykon Techniczny. WNT, Warszawa 1982.
• [14] Mineral Royalty Act. Australia 1982.
• [15] Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM. Portal internetowy Onet.pl 2004.
• [16] Ney R., 1981 — Podstawowe badania naukowe w gospodarce surowcami mineralnymi. Nauka Polska 29, nr 7-8, s. 13-26.
• [17] Ney R., 1983 — Wykorzystanie zasobów surowców mineralnych. Nauka Polska 31, nr 3-4, s. 13-61.
• [18] Ryka W., Maliszewska A., 1982 — Słownik Petrograficzny. Wyd. Geol., Warszawa.
• [19] Słownik Języka Polskiego. PWN, Warszawa 1981.
• [20] Surowce Mineralne Świata (seria wydawnicza). Wyd. Geol., Warszawa 1976-1987.
• [21] U.S. Minerals Yearbook 2001. U.S. Geological Survey, Reston, Virginia, USA, 2003.
• [22] Ustawa z dnia 04.02.1994 r. „Prawo geologiczne i górnicze”. Dz.U. nr 27, poz. 96 z dnia 1 marca 1994.