Importance of spontaneous succession in reclamation processes

• Autorzy: Woźniak G. , Sierka E.

Warianty tytułu

PL

Znaczenie sukcesji spontanicznej w procesach rekultywacji

• Konferencja: Ochrona i rekultywacja terenów dorzecza Odry (3 ; 24-25.06.2004 ; Zielona Góra ; Polska)
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The wastelands are conventionally regarded as blight on the landscape with negative environmental value. There are examples from Poland as well as from Europe that post-industrial sites have been undergone natural colonisation and succession to give in some cases ecosystems of greater diversity and biological interest than ecosystems they replaced. This paper presents the result of investigation which was carried out since 1989 on coal mine water sedimentation pools, coal mine heaps and open cast sand pits in the Upper Silesia Industry Region. The aim of this study is to present the diversity of spontaneous plant communities recorded on post-industrial waste sites. The plant-cover, which develops in the course of spontaneous succession is best adjusted to the environmental condition. The reclamation plans should consider spontaneous succession as one of reclamation and restoration way. This method will never fail and is cost-less.

PL

Nieużytki poprzemysłowe powszechnie uważane są za element środowiska stanowiący zło konieczne. Jeśli już doszło do powstania nieużytków poprzemysłowych, to wszelkie dalsze poczynania związane z tymi obiektami powinny być niezwykle rozważne. Istnieją przykłady z Polski i z Europy świadczące o tym, że pewne typy nieużytków poprzemysłowych podlegające naturalnej kolonizacji (sukcesji) mogą rozwinąć się w ekosystemy o znacznej biologicznej wartości. Niniejsza praca prezentuje wyniki badań, które były prowadzone od 1998 roku na osadnikach ziemnych wód kopalnianych, hałdach skały płonnej oraz na obszarach odkrywkowych kopalni piasku położonych w obrębie obszaru Górnego Śląska. Celem prezentowanych badań było przedstawianie różnorodności spontanicznie rozwiniętych zbiorowisk roślinnych zidentyfikowanych na badanych nieużytkach poprzemysłowych. Podziwiając różnorodność roślinność, która wykształciła się w toku spontanicznej sukcesji, należy z całą mocą podkreślić, że jest ona najlepiej przystosowana do lokalnych warunków siedliskowych i wykorzystuje wszystkie dostępne mikrosiedliska. Tak powstała roślinność daje duże szanse na powstanie w przyszłości ekosystemów w pełni samoregulujących się, a więc trwałych, bez ponoszenia znacznych kosztów.

Słowa kluczowe

EN

post-industrial waste sites; primary succession; reclamation

PL

nieużytki przemysłowe; sukcesja pierwotna; rekultywacja

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
• Rocznik: 2004
• Tom: nr 131(12)
• Strony: 391--398
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Woźniak G.

• Departament of Geobotany and Nature Protection, University of Silesia

autor

Sierka E.

• Departament of Geobotany and Nature Protection, University of Silesia

Bibliografia

• [1] BOX J., 1993: Conservation or greening. The challenge of postindustrial landscape. British Wildlife, 4, 273-279.
• [2] BRAUN-BLANQUET J., 1951: Pflanzensoziologie. Springer Verlag, Wien. pp. 457-515.
• [3] BUSZMAN B., PARUSEL J.B., ŚWIERAD J., 1993: Przyrodnicze wartości leśnych stawów w Tychach Czułowie przeznaczonych na zwałowisko odpadów kopalń węgla kamiennego. Kształtowanie Środowiska Geograficznego i Ochrona Przyrody na Obszarach Uprzemysłowionych i Zurbanizowanych, WBiOŚ, WNoZ, Katowice - Sosnowiec 8, 9-15.
• [4] CABAŁA S., SYPIEŃ B., 1987: Rozwój szaty roślinnej na wybranych zwałowiskach kopalń węgla kamiennego GOP. Archiwum Ochrony Środowiska 3/4, 7-20.
• [5] COHN V. J., ROSTAŃSKI, A., TOKARSKA-GUZIK B., TRUEMAN I. C., WOŹNIAK G., 2001: The flora and vegetation of an old solvay process tip in Jaworzno (Upper Silesia, Poland). Acta Societatis Botanicorum Poloniae. 70(1), 47-60.
• [6] CZYLOK A., 1997: Pionierskie zbiorowiska ze skrzypem pstrym (Equisetum variegatum Schleich) w wyrobiskach po eksploatacji piasku. Materiały konferencji: Roślinność obszarów piaszczystych (red.) Wika S., WBi OŚ, ZJ PK, Katowice - Dąbrowa Górnicza.
• [7] CZYLOK A., RAHMANOW O., 1999: The initial stages or succession with variegated horsetail Equisetum variegatum Schleich on wet sand or surface excavations, In: Szabo, J., Wach, J., Kossuth, L. (eds.), Anthropogenic aspects of geographical environment transformation, University of Silesia, Debrecen-Sosnowiec s. 81.
• [8] GREENWOOD E. F., GEMELL R. P., 1978: Derelict industrial land as a habitat for rare plants in S. Lancs. (v.c. 59) and W. Lanes (v.c. 60). Watsonia, 12, 33-40.
• [9] JOCHIMSEN M. E. A., 2001: Reclamation of degraded sites by ecological means. In: Sarsby, R., W. & Meggyes T. (cds.), Green 3. The exploitation of natural resources and the consequences. 543-549. Thomas Telford, London.
• [10] KOMPAŁA A. 1997: Spontaniczne procesy sukcesji na terenach po eksploatacji piasku na obszarze województwa katowickiego. Przegląd Przyrodniczy 7 (1/2), 163-168.
• [11] MATUSZKIEWICZ W., 1984: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski (A guidebook for recognition of Polish plant communities). PWN, Warszawa. pp. 298.
• [12] MIREK Z., PIĘKOŚ-MIREK H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 1995: Vascular plants of Poland a checklist. Polish Botanical Studies. No 15, Kraków.
• [13] PRACH K., 1987: Succession of vegetation on dumps from strip coal mining, N. W. Bohemia, Czechoslovakia. - Geobot. Phytotaxon. 22, 339-354.
• [14] ROSTAŃSKI A., 2000: Trawy spontanicznie zasiedlające nieużytki poprzemysłowe w aglomeracji katowickiej [Grasses spontaneous grown on post-industrial sites in agglomeration of Katowice] - Łąkarstwo w Polsce 3, 141-150 (in Polish with English summary).
• [15] ROSTAŃSKI A., 1991: Spontaniczna sukcesja roślinności na wybranych zwałach poprzemysłowych w województwie katowickim. Kształtowanie Środowiska Geograficznego i Ochrona Przyrody na Obszarach Uprzemysłowionych i Zurbanizowanych. WBiOS, WNoZ, UŚ. 3, 35-38.
• [16] ROSTAŃSKI A., 1998: Spontaneous flora on coal spoil heaps in Upper Silesia (Poland). In: Sarsby R.W. (ed.), Contaminated and derelict land. Green 2: the second international symposium on Geotechnics Related to the Environment held in Kraków, Poland, September 1997, 488-491. Thomas Telford, London.
• [17] ROSTAŃSKI A., TRUEMAN I., 2001: A comparison of the spontaneous floras of coal mine heaps in two European industrial regions - Upper Silesia (Southern Poland) and the Black Country (UK). In: Sarsby R. W. & Meggyes T. (eds.), Green 3. The exploitation or natural resources and the consequences, 561-566 Thomas Telford, London.
• [18] ROSTAŃSKI A., WOŹNIAK G., 2001: Grasses in the spontaneous vegetation of the post-industrial waste sites. Studies on Grasses in Poland - In: L. FREY (ed.), Studies on grasses in Poland, pp. 313-327. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• [19] SHAW P. J. A., 1998: Conservation management of industrial wastes. Journal of Practical Ecology and Conservation Vol. 2(1), 13-18.
• [20] SZWEDO J., WOŹNIAK G., KUBAJAK A., WYPARŁO H., RAK W., 1995: Ścieżki dydaktyczne - Po terenach rekultywowanych kopalni piasku Szczakowa S.A. [w:] Planta, Jaworzno-Szczakowa, ss. 15.
• [21] TOKARSKA-GUZIK B., 1991: Hałda huty szkła w Jaworznie-Szczakowej jako ostoja zanikających gatunków w obrębie miasta . Kształtowanie Środowiska Geograficznego i Ochrona Przyrody na Obszarach Uprzemysłowionych i Zurbanizowanych, UŚ, Katowice- Sosnowiec. 3, 39-42.
• [22] TOKARSKA-GUZIK B., 1996: Rola hałd zasadowych w utrzymaniu lokalnej bioróżnorodności. Wyd. Lubuskiego Klubu Przyr. Świebodzin. Przegląd Przyrodniczy VII, 3-4, 261-266.
• [23] TOKARSKA-GUZIK B., ROSTAŃSKI A., 1996: Rola zatopisk (zalewisk) pogórniczych w renaturalizacji przemysłowego krajobrazu Górnego Śląska. Wyd. Lubuskiego Klubu Przyr. Świebodzin. Przegląd Przyrodniczy VII, 3-4, 267-272.
• [24] TRZCIŃSKA-TACIK H., 1966: Flora i roślinność zwałów Krakowskich Zakładów Sodowych. Fragmenta Floristica et Geobotanica 12, 3, 243-318.
• [25] WILKOŃ-MICHALSKA J., SOKÓŁ M., 1969: Flora zwałów wapiennych Inowrocławskich i Janikowskich Zakładów Sodowych. Zeszyty Naukowe UMK Nauki Mat.-Przyr. 21 Biologia 11, 173-208.
• [26] WOŹNIAK G., 1998a: Plant succession on sedimentation pools in Upper Silesia. In: Sarsby R. W. (ed.): Contaminated and derelict land. The proceeding of Green 2: the second international symposium on Geotechnics Related to the Environment, 60-62. Thomas Telford, London.
• [27] WOŹNIAK G., 1998b: Uwarunkowania sukcesji na osadnikach ziemnych wód kopalnianych na Górnym Śląsku. [The primary succession on coalmine sedimentation pools on the Upper Silesia]. Ph. D Thesis mscr.
• [28] WOŹNIAK G., 1998c: Primary succession on the sedimentation pools of coal mi ne. In: Faliński, J. B. Adamowski W. & Jackowak B. (eds.), Synanthropization of plant cover in new Polish research. Phytocoenosis Vol. 10 (N.S.) Supplementum Cartographiae Geobotanicac 9, 189-198.
• [29] WOŹNIAK G., 2000: Rola procesów naturalnych w rekultywacji nieużytków poprzemysłowych. [The role of natural processes in the reclamation of postindustrial waste sites]. Inżynieria ekologiczna 1. Wyd. Ekoinżynieria Lublin, 87-93. In polish with English summary.
• [30] WOŹNIAK G., 2001a: Flora roślin naczyniowych osadników ziemnych wód kopalnianych- nieużytków poeksploatacyjnych na terenie Górnego Śląska. [Vascular plants flora of the coal mine underground water sedimentation pools - post-industrial wastelands in the Upper Silesia]. Materiały i Opracowania, 6. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, 48. In polish with Latin species list and English summary.
• [31] WOŹNIAK G., KOMPAŁA A., 2000: Gatunki chronione i rzadkie na nieużytkach poprzemysłowych. Problemy środowiska i jego ochrony cz. 8. Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem UŚl., 101-109.
• [32] WOŹNIAK G., KOMPAŁA A. 2001a: Ecology of spontaneous vegetation on postindustrial waste lands (Upper Silesia - Poland). In: Green 3. The exploitation of natural resources and the consequences. Ed. by R. W. Sarsby and T. Meggyes, 567-573. Thomas Telford, London.
• [33] WOŹNIAK G., KOMPAŁA A., 2001b: Ekologiczny potencjał nieużytków poprzemysłowych jako podstawa ich biologicznej regeneracji. [Ecological potential of post-industrial wastelands as the basis for its biological regeneration]. In: Przywracanie wartości użytkowych terenom górniczym, 223-233, Wieliczka.
• [34] WOŹNIAK G., PASIERBIŃSKI A., ROSTAŃSKI A., 2003: The diversity of spontaneous woodland vegetation on coals mine heaps of Upper-Silesian Industry Region. 29(2), 93-105.
• [35] WOŹNIAK G., ROSTAŃSKI A., 2000: Rola traw w spontanicznej sukcesji roślinnej na osadnikach ziemnych wód kopalnianych na górnym Śląsku [The grass species in course of spontaneous plant succession on coal mine sedimentation pools (Upper Silesia)]. - Łąkarstwo w Polsce 3, 159-161 (in Polish with English summary).