Akumulacja materii organicznej, węgla i azotu w procesie sukcesji inicjalnej gleby na nierekultywowanych fragmentach wyrobiska po kopalni piasku

• Autorzy: Pietrzykowski M. , Krzaklewski W.

Warianty tytułu

EN

The accumulation of organic matter, carbon and nitrogen during the development of initial soil on the non-recultivated parts of sand exploitation area

• Konferencja: Ochrona i rekultywacja terenów dorzecza Odry (3 ; 24-25.06.2004 ; Zielona Góra ; Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad kumulacją materii organicznej, węgla i azotu oraz wybranymi właściwościami próchnicy inicjalnych gleb tworzących się pod zbiorowiskami z sukcesji na nierekultywowanych fragmentach wyrobiska po kopalni piasku. Stwierdzono przyrost miąższości inicjalnego poziomu akumulacji próchnicy (Ai) oraz kumulację materii organicznej, węgla i azotu w czasie. Nastąpił wzrost procentowego udziału węgla związanego z grupą kwasów huminowych i fulwowych w stosunku do pozostałego węgla w materii organicznej. Wykazano progresywny przebieg procesu rozwoju gleb pod zbiorowiskami z sukcesji.

EN

The results of research on organic matter, Carbon and Nitrogen accumulation and on selected properties of initial humus in soils building up under communities resulting from succession on an area of a sandpit works were presented. A growth of thickness in the initial humus accumulation horizon (Ai) and an accumulation of organic matter, Carbon and Nitrogen over time was found. A growth of percentage content of Carbon related to a group of humic and fulvic acids in soils was established in the post-extraction humus compared to remaining Carbon. The data indicates a progressive course of the soil development process under communities from succession on sandpit works.

Słowa kluczowe

PL

sukcesja; węgiel; materia organiczna; gleby inicjalne; wyrobisko popiaskowe

EN

ecological succession; carbon; nitrogen; organic matter; initial soil; sandpit works

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
• Rocznik: 2004
• Tom: nr 131(12)
• Strony: 307--317
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pietrzykowski M.

• Katedra Ekologii Lasu, Akademia Rolnicza w Krakowie

autor

Krzaklewski W.

• Katedra Ekologii Lasu, Akademia Rolnicza w Krakowie

Bibliografia

• [1] ANDERSON D. W., 1977: Early stages of soil formation on glacial till mine spoils in a semi-arid climate, Geoderma 19, s. 11-19.
• [2] BRAUN-BLANQUET J., 1951: Pflanzensoziologie. (Zweite Aullage), Springer-Verlag Wien, s. 58-62.
• [3] BURT R., ALEXANDER E. B., 1996: Soil development on moraines of Mendenhall Glacier, southeast Alaska. 2. Chemical transformations and soil micromorphology. Geoderma 72, 19-36.
• [4] DANIELS W. L., GENTHNER M. H., HODGES R. L., 1992: Soil development in sandy tailings derived form mineral sands mining in Florida. Proceedings National Meeting of the American Society for Surface Mining and Reclamation, Duluth, MN, June 14-18, 1992. ASSMR, Lexington, 37-47.
• [5] DE KOVEL C. G. F., VAN MIERLO A. (J) E. M., WILMS Y. J. O., BERENDSE F., 2000: Carbon and nitrogen in soil and vegetation at sites differing in successional age. Plant Ecology 149 (l), 43-50.
• [6] DICKSON B. A., CROCKER R. L., 1954: A chronosequence of soil and vegetation near Mt. Shasta, California. III. Some properties of mineral soil. J. Soil Sci. 5, 173-191.
• [7] DOBRZAŃSKI B., ZAWADZKI S., 1995: Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa, s. 228. [8] ELGERSMA A. M., 1998: Primary forest succession on poor sandy soil as related to site factors. Biodivers. Conserv. 7, 193-206.
• [9] ELLERBROCK R. H., HÖHN A., GEREKE H. H., 1999: Characterization of soil organic matter from a sandy soil in relation to management practice using FT-IR spectroscopy. Plant and Soil 213, 55-61.
• [10] GILEWSKA S., 1972: Wyżyny Śląsko-Małopolkie. [w:] Geomorfologia Polski, Polska Południowa Góry i Wyżyny Vol. I, pod red. M Klimaszewskiego, s. 232. PWN, Warszawa. [11] HOBBIE E. A., MACKO S. A., SHUGART H. H., 1998: Patterns in N dynamics and N isotopes during primary succession Glacier Bay, Alaska. Chemical Geology 152, 3-1.
• [12] INSAM H., DOMSCH K. H., 1988: Relationship between soil organic carbon and microbial biomass on chronosequences of reclamation sites. Microb. Ecol. 15, 177-188.
• [13] JOCHIMSEN M. E. A., 1996: Reclamation of colliery mine spoil founded on natural succession, Water, Air and Soil Pollutin 91, 99-l08.
• [14] KONONOWA M., 1968: Substancje organiczne gleby, ich budowa, właściwości i metody badań. PWRiL, Warszawa, s. 273.
• [15] KRZAKLEWSKI W., F RĄCZEK M., 1999: Metoda rekultywacji leśnej starych wyrobisk popiaskowych z wykorzystaniem roślinności z sukcesji samorzutnej. Materiały konf. "Górnictwo Odkrywkowe - Środowisko - Rekultywacja, ze szczególnym uwzględnieniem KWB Bełchatów". Vol. l. S.C. Drukrol, Kraków, 111-127.
• [16] LEIRÓS M. C., GIL-SOTRES F., TRASAR-CEPEDA M. C., SAA A., SEOANE S., 1996: Soil recovery at the Meirema opencast lignite mine in northwest spain: a comparision of the effectiveness of cattle slurry and inorganic fertizilater. Water, Air and Soil Pollution 91, 109-124.
• [17] LEWANDOWSKI J., ZIELIŃSKI T., 1990: Wiek i geneza osadów kopalnej doliny Białej Przemszy. Biul. Państw. Instyt. Geol. 364.
• [18] LITTLE I. P. and WARD W. T., 1981: Chemical and mineralogical trends in a chronosequence developed on alluvium in Eastern Victoria, Australia. Geoderma 25, 73-188. [19] OBMIŃSKI Z., 1970: Zarys ekologii. [W:] Nasze drzewa leśne , Monografie popularnonaukowe, Sosna zwyczajna (Pinus silvestris L.) Vol l. pod red. S. Białobok, PWN, Warszawa – Poznań, 203-231.
• [20] PIETCH W. H. O., 1996: Recolonization and development of vegetation on mine spoils following brown coal mining in Lusatia. Water, Air and Soil Pollution 91, 1-15.
• [21] PROSSER I. P. , ROSEBY S. J., 1995: A chronosequence or rapid leaching or mixed podzol soil materials following sand mining. Geoderma 64, 297-308.
• [22] ROBERTS J. A., DANIELS W. L., BELL J. C., BURGER J. A., 1988: Early stages or mine soil genesis in a southwest Virginia spoil lithoscqucncc. Soil Sci. Soc. Am. J. 52, 716-723.
• [23] RUMPEL C., KÖGEL-KNABNER I., HÜTTL R. F., 1999: Organic matter composition and degree of humification on lignite- rich mine soils under a chronosequence of pine. Plant and Soil 213, 161-168.
• [24] SCHAFER W. M., NIELSEN G. A., 1979: Soil development and plant succession on 1-to 50-year old strip mine spolis in southestern Montana. w: Ecology and Coal resource Development, red. Wali M. K., Vol 2, s. 541-649. Pergamon Press, New Yourk, NY, USA. [25] SYERS J. K., CAMPBELL A. S., WALKER T. W., 1970: Contribution of organic carbon and clay to cation exchange capacity in a chronosequence of sandy soils. Plant and Soil 33, 104-112.
• [26] UGGLA H., 1965: Gleboznawstwo leśne szczegółowe. PWRiL, Warszawa. 31 pp.
• [27] VALERA C., VASQUEZ C., GONZALEZ-SENGREGORIO M ., LEIRTOS M. C., GIL-SOTRES F., 1993: Chemical and physkal properties of opencast lignite minesoils. Soil Science 156, 193-204.
• [28] WALI M. K., 1999: Ecological succession and the rehabilitation of disturbed terrestrial ecosystems. Plant and Soil 213, s. 195-220.
• [29] WALI M. K., FREEMAN P. G., 1973: Ecology of some mined areas in North Dakota, w: Some Environmental Aspects of Strip mining in North Dakota, (red.) Wali M. K., s. 25-47. Education Series 5. North Dakota Geological Survey, Grand Froks, ND, USA.
• [30] WEST T. O., WALI M. K., 2002: Modeling regional carbon dynamics and soil erosion in disturbed and rehabilitated ecosystems as affected by land use and climate. Water, Air and Soil Pollution 138, 141-163.
• [31] WISZNIEWSKl W., CHEŁCHOWSKl W., 1975: Charakterystyka klimatu i regionalizacja klimatologiczna Polski. IMiGW. Warszawa.
• [32] WÓJCIK J., 2002: Biodynamiczna metoda rekultywacji leśnej na przykładzie zboczy zwałowiska KWB Adamów. Maszynopis pracy doktorskiej. AGH, Kraków, s. 67.
• [33] WÓJCIK J., KRZAKLEWSKI W., 1999: Kszałtowanie się cech inicjalnej gleby w toku leśnej rekultywacji zwałowiska zewnętrznego KWB Adamów. Materiały konf. "Górnictwo Odkrywkowe - Środowisko - Rekultywacja, ze szczególnym uwzględnieniem WB Bełchatów". Vol 1. S. C. Drukrol, Kraków, 95-109.

Uwagi

PL

Praca Naukowa finansowana ze środków Komitetu Badań Naukowych w latach 2003-2005 jako projekt badawczy Nr 3P06S03925.