Zmiany zasobów wód podziemnych w obszarze intensywnego odwadniania Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów

• Autorzy: Szczepiński J.

Warianty tytułu

EN

Changes of ground water resources in the area of intensive dewatering of the Bełchatów lignite open pit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Odwadnianie odkrywkowej Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów oddziałuje w dużym stopniu na gospodarkę wodną rejonu. Zmianie ulegają naturalne zasoby wód podziemnych, a więc zarówno zasoby statyczne, jak i zasoby odnawialne. Dla określenia wielkości tych zmian zrealizowano matematyczny model przepływu wód podziemnych obejmujący obszar około 2500 km2. Model symuluje warunki krążenia wód podziemnych w rejonie złoża Bełchatów w warunkach naturalnych, tj. z okresu przed uruchomieniem odwodnienia, oraz w warunkach zmienionych 20-letnią eksploatacją systemu odwodnienia z wydajnością wahającą się od 170 do 450 m3/min. Uzyskane na podstawie badań modelowych wyniki wskazują, że w obszarze wpływu odwadniania kopalni na wody podziemne infiltracja efektywna pochodząca z opadów atmosferycznych wzrosła o około 50%. Dodatkowe zasilanie warstwy wodonośnej, związane z przyrostem infiltracji wód powierzchniowych oraz sztucznym zasilaniem wodami z nieuszczelnionego składowiska popiołów, przyczyniło się do przyrostu zasobów dynamicznych łącznie o blisko 80%. Wody pochodzące z zasobów dynamicznych stanowiły 72,7% całkowitego dopływu wód podziemnych do kopalni. Pozostałą część, tj. 27,3%, stanowiły dopływy wód podziemnych pochodzące z zasobów statycznych.

EN

The Bełchatów lignite open pit dewatering caused changes in water management of the area. Groundwater natural resources were changed. While groundwater storage were reduced, groundwater renewable resources were grown. For estimation the changes of ground water resources, ground water flow model was constructed representing the study area of about 2500 km2. The model simulation was performed for steady state condition for the period before drainage system has been put into operation and also for transient conditions as a result of 20-years mine dewareting with the mine water inflow ranged from 170-450 m3/min. The results obtained during simulation indicate that in the range of dewatering influence area effective infiltration from precipitation grows about 50%. Additional recharge of aquifer as a result of increase of water infiltration from water courses as well as artificial recharge from dispodal site caused that the total renewable resources increased about 80%. After 20-years of dewatering, the total mine water inflow from groundwater renewable resources was 72,7% and from groundwater storage was 27,3%.

Słowa kluczowe

PL

hydrogeologia; odwadnianie kopalń; zasoby wód podziemnych

EN

hydrogeology; mine dewatering; groundwater resources

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 18, z. 2
• Strony: 91--103
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szczepiński J.

• POLTEGOR-PROJEKT sp. z o.o., Wrocław

Bibliografia

• [1] Badania modelowe dotyczące rozwoju leja depresji KWB Bełchatów. Dodatek nr 1 do kompleksowej dokumentacji geologicznej złoża węgla brunatnego „Bełchatów-pole Bełchatów” w kat. Cl+B. Pieczyński J., Ryszkowska J Rynarzewski W., 1989 - Ośrodek Badań Hydrogeologicznych i Modelowania Matematycznego w Poznaniu (niepubl.).
• [2] Geografia Polski — Środowisko Przyrodnicze. Red. Starkel L., PWN, Warszawa 1991, s. 670.
• [3] Glazer Z, Sołtyk W, Kuszneruk J., 1995 — Wpływ składowiska popiołów Bagno Lubień na chemizm wód podziemnych w rejonie KWB Bełchatów. Technika Poszukiwań Geologicznych nr 4-5, Kraków, s. 53-61.
• [4] Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony, skala 1 : 500 000. Red. Kleczkowski A.S., Publ. CPBP 04.10., Inst. Hydrogeol. i Geol. Inż., AGH, Kraków 1990.
• [5] Mc Donald M.G., Harbaugh A.W., 1988 — A modular three-dimensional finite difference ground-water flow model. Techn. of Water-Resources Investigations of the U.S. Geol. Surv., Book 6, Chapt. A l, Washington, s. 586.
• [6] Rocznik hydrologiczny i meteorologiczny obszaru oddziaływania KWB Bełchatów, 1975-1998. Red. Wachowiak G., IMGW, Poznań (niepubl.).
• [7] Sawicki J., 1977 — Elementy bilansu wodnego zlewni rzeki Widawki w rejonie kopalni Bełchatów. Górnictwo odkrywkowe, nr 1-2, Wrocław, s. 3-7.
• [8] Sawicki J., 1999 — Zmiany naturalnej infiltracji opadów do warstw wodonośnych pod wpływem głębokiego, górniczego drenażu. Wrocław, Ofic. Wyd. Polit. Wroc., s. 174.
• [9] Sawicki J., Majko A., Siciński W., 1979 — Zmiany reżimu przepływów rzeki Widawki i jej dopływów pod wpływem odwodnienia KWB Bełchatów. [W:] Mat. Konf. Komisji Hydrogeofizyczncj PTG „Antropogeniczne zmiany stosunków wodnych”, UMCS, Lublin.
• [10] Seweryn L., Ślifirski M., 1988 — Lej depresyjny kopalni Bełchatów — prognoza i rzeczywistość. [W] Mat. IV Ogóln. Symp. „Aktualne Problemy Hydrogeologii”, Gdańsk, s. 98-107.
• [11] Szczepiński J., Libicki J., 1999 — Modeling of the Bełchatów Open-Pit Impact on the Groundwater Environment. [W:] Mat. Intern. Mine Water Congress. Mine, Water & Environment, Sevilla, Spain, s. 69-77.
• [12] Szczepiński J., 2001 — Numeryczna prognoza procesu napełniania wodą zbiorników poeksploatacyjnych KWB Bełchatów. [W:] Współczesne Problemy Hydrogeologii X, tom 2, Wrocław, s. 285-293.