Zróżnicowanie diagenetyczne piaskowców karbońskich z głębokiego otworu wiertniczego Drogomyśl IG-1 jako element oceny potencjału ich gazonośności

• Autorzy: Adamczyk Z. , Porszke A.

Warianty tytułu

EN

The role of diagenetic variability of carboniferous sandstones from the Drogomyśl IG-1 bore-hole in evaluation of its gas-bearing potential

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie badań mikroskopowych określono stopień zróżnicowania diagenetycznego piaskowców karbońskich pobranych z rdzenia otworu wiertniczego Drogomyśl IG-1 GZW. Stwierdzono, iż wraz z głębokością wzrasta zaangażowanie diagenetyczne piaskowców. Przejawem tego jest zanik granicy ziaren kwarcu, częściowe lub prawie całkowite rozpuszczenie tych ziaren i przekrystalizowanie w chalcedon, jak również silifikacja skaleni i mik, kaolinityzacja skaleni i biotytu, karbonatyzacja kwarcu, skaleni i mik oraz chlorytyzacja biotytu. Na podstawie składu mineralnego sklasyfikowano piaskowce, zaliczając je do utworów stabilnych mechanicznie i chemicznie. Jak wskazują badania rentgenostrukturalne minerałów ilastych, diageneza zachodziła w zakresie od 120 do ponad 160oC. Należy podkreślić, że pojawienie się porowatości wtórnej w piaskowcach, jako skutek zmian diagenetycznych, sprzyjać będzie akumulacji gazu. Badania tego typu mogą być zatem pomocne w ocenie potencjału gazoności piaskowców.

EN

Petrographic analysis under microscope served to determine the degree of diagenetic changes in the Carboniferous sandstones sampled from the borehole core Drogomyśl IG-1. The degree of diagenetic engagement in the sandstones was found to be growing with the depth below the ground level. The transformation is revealed by disappearance of quartz grain edges, partial or entire dissolution of quartz grains with re-crystallization of chalcedony and also by: Si-enrichment of feldspars and mica, kaolinization of feldspars and biotite, carbonization of quartz, feldspars and mica as well as chlorization of biotite. On the basis of their mineral composition the sandstones were classified to the group of minerals which are both mechanically and chemically stable. Results of performed X-ray diffraction analysis of clay minerals in the sandstones indicated to the temperature range of diagenetic transformation from 120oC to above 160oC. It should be emphasized that the appearance of secondary porosity in the sandstones, as a result of diagenetic transformation, may have positive impact on the gas accumulation. Therefore, tha described method can be useful for evaluation of diagenetic potential of sandstones.

Słowa kluczowe

PL

potencjał diagenetyczny; potencjał gazonośności; diageneza piaskowców

EN

diagenetic potential; diagenesis of sandstone; gas-bearing potential

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 18, z. 1
• Strony: 67--82
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Adamczyk Z.

• Instytut Geologii Stosowanej, Politechnika Śląska, Gliwice

autor

Porszke A.

• Laboratorium Inżynierii Lądowej LABOTEST, Katowice

Bibliografia

• [1] Bjorlykke K„ 1983 — Dlagenetic reactions in sandstones. [In:] Parker A., Sellwood B.W. (cds.), Sediment Diagenesis. NATO ASI Series, C, 155, Reidel, Dordrecht.
• [2] Bustin R.M., 1989 — Diagenesis of kerogen. [In:] Hutchcon l.E. (cd ), Short Course in Burial Diagenesis. Mineralogical Association of Canada, Montreal.
• [3] Chodyniecka L., Probierz K, 1985 — Piaskowce karbońskie z rejonu Mikołowa. Kw. Geol. t. 29, z. 2.
• [4] Dapples E.C., 1967 — Developments in sedimentology 8, Red. G. Larsena, G.V. Chilingar. Elsevier.
• [5] Konior K., 1963 — O budowie paleozoicznego podłoża w brzeżnej części Karpat obszaru Cieszyn-Andrychów. Kw. Geol. t. 7, z. 4.
• [6] Krynine P.D., 1948 — The megascopic study and field classification of sedimentary rocks. J. Gcol. 56.
• [7] Leo Lynch F., Mack L.E., Land L.S., 1997 — Burial diagenesis of illite/smectite in shales and the origins of authigenic quartz and secondary porosity in sandstones. Geochemica ct Cosmochimica Acta Vol. 61, No. 10, Pergamon Press. USA.
• [8] Łydka K., 1985 — Petrologia skał osadowych. Wyd. Geologiczne. Warszawa.
• [9] Pettijohn F.J., Potter P.E., Siever R„ 1972 — Sand and sandstone. Springer Verlag, Berlin.
• [10] Pollastro R.M., 1993 — Considerations and applications of the illite/smectite geothermometer in hydrocarbon — bearing rocks of Miocene to Mississippian age. Clays and Clay Minerals 41.
• [11] Środoń J., 1984: X-ray powder diffraction identification of illitic materials. Clays and Clay Minerals 32.
• [12] Śródoń J., 1995 — Reconstruction of maximum paleotemperatures at present erosional surface of the Upper Silesia Basin, based on the composition of illite/smectite in shales. Studia Geologica Polonica Vol. 108, Kraków.
• [13] Środoń J., 1996 — Minerały ilaste w procesach diagenezy. Prz. Gcol. nr 6.