Odczyn i właściwości sorpcyjne osadów dennych Zalewu Zemborzyckiego i zbiornika Brody Iłżeckie

• Autorzy: Smal H. , Ligęza S. , Baran S.

Warianty tytułu

EN

Reaction and sorptive properties of bottom sediments of Zalew Zemborzycki and Brody Iłżeckie reservoirs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badano osady denne zbiornika Brody Iłżeckie (BI) (N51°00'13" E21°10'01") i Zalewu Zembrzyckiego (ZZ) (N51°10'43" E22°31'25"). Obydwa zbiorniki są podobne pod względem wieku, pełnionych funkcji (rekreacyjne, regulacja przepływu) i powierzchni (260-280 ha). W osadach oznaczono odczyn pH i właściwości sorpcyjne. Osady Zalewu Zemborzyckiego wykazywały odczyn obojętny i alkaliczny, niską kwasowość hydrolityczną i wysokie wysycenie kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi, szczególnie wapniem. Osady BI wykazały niższe wartości pH, większą kwasowość hydrolityczną, mniejszą całkowitą pojemność sorpcyjną i wysycenie kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi niż osady ZZ. Zawartość kationów wymiennych w osadach zbiornika BI była znacznie zróżnicowana i zależała od miejsca ich pobrania, natomiast w osadach ZZ była zbliżona bez względu na miejsce ich czerpania. Zbiorniki różniły się (różnice istotne statystycznie) pod względem wszystkich, z wyjątkiem wymiennego K+, badanych cech sorpcyjnych osadów.

EN

Bottom sediments of Brody Iłżeckie (BI) (N51°00'13" E21°10'01") and Zalew Zemborzycki (ZZ) (N51°10'43" E22°31'25") reservoirs have been investigated. Both reservoirs are similar by the age, main functions (flow regulation, recreation), and area (260-280 ha). Reaction (pH) and sorptive properties of sediments have been determined. Sediments of Zalew Zemborzycki showed neutral and alkaline reaction, low hydrolytic acidity and high saturation of sorptive complex with bases, especially with calcium. Sediments of BI had lower values of pH, larger hydrolytic acidity, lower values of cation exchange capacity, and lower base saturation in comparison with the sediments of ZZ. The content of exchangeable cations in the sediments of BI was differentiated and dependent on the sampling site, whereas in the sediments of ZZ reservoir it was close regardless of sampling points. The reservoirs differed (differences statisticaly signifficant) in all, with the exception of exchangeable K+, the studied sorptive features.

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki zaporowe; osady denne; odczyn; właściwości sorpcyjne

EN

dam reservoirs; bottom sediments; reaction; sorptive properties

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 29
• Strony: 174--181
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11, rys., tab.

Twórcy

autor

Smal H.

autor

Ligęza S.

autor

Baran S.

• nstytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin,

Bibliografia

• 1. Baran A., Jasiewicz C., Tarnawski M. 2009. Wpływ zbiornikowego osadu dennego na zmiany właściwości fizykochemicznych gleby lekkiej. Proceedings of EC Opole, 3, 2: 403–408.
• 2. Baran A., Tarnawski M., Kaczmarski M. 2011. Assessment of agricultural utilization of bottom sediments from the Besko Reservoir. Czasopismo Techniczne. Chemia, 108, 8: 3–11
• 3. Jekatierynczuk-Rudczyk E. 2006. Charakterystyka osadów dennych zbiornika Siemianówka. [W:] A. Górniak red. Ekosystem zbiornika Siemianowka w latach 1990-2004 i jego rekultywacja. Uniwersytet w Białymstoku, Białystok: 107–118.
• 4. Kajak Z. 1998. Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• 5. Kimmel B.C., Groeger A.W. 1984. Factors controlling primary production in lakes and reservoirs: A perspective. [In:] Lake and Reservoir Management. Report EPA-440/5-84-001, United States Environmental Protection Agency, Washington, D.C.: 277–281.
• 6. Ligęza S., Smal H. 2002. Zróżnicowanie pH i składu granulometrycznego osadów dennych Zalewu Zemborzyckiego. Acta Agrophysica, 70: 235–245.
• 7. Ligęza S., Smal H. 2005. Spatial distribution of organic carbon and its long term changes in sediments of eutrophic dam reservoir “Zalew Zemborzycki”. ALVA-Mitteilung Heft, 3: 121–128.
• 8. Michalec B., Tarnawski M. 2008. The influence of small water reservoir operational changes on capacity reduction. Environment Protection Engineering, 34, 3: 117–124.
• 9. PTG 2009. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych – PTG 2008. Rocz. Glebozn., 60, 2: 7–16.
• 10. Turski R., Misztal M., Smal H. 1985. Wpływ gospodarki w zlewni Bystrzycy na skład chemiczny jej osadów dennych. Annales UMCS, Sectio B, 11: 209–218.
• 11. Wiśniowska-Kielian B. 2007. The effect of bottom sediment on biomass production by Italian ryegrass and maize. Polish Journal of Chemical Technology, 9, 4: 48–51.