Krótkookresowe zmiany hydrograficzne i hydrologiczne w zlewni torfowiska wysokiego Białe Błoto

• Autorzy: Woźniak E. , Sikora M.

Warianty tytułu

EN

Hydrologic and hydrographic short-term changes in raised bog catchment of Białe Błoto

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cechą charakterystyczną obszarów młodoglacjalnych jest występowanie rozległych obszarów bezodpływowych. Przykładem może być obszar endoreiczny o powierzchni 65 km2, obejmujący sąsiadujące ze sobą obszary bezodpływowe należące od zlewni: bezpośredniej Łeby, Łupawy oraz ich dopływów. W dnach licznych zagłębień bezodpływowych ewapotranspiracyjnych występują nie tylko zbiorniki, ale również różnego typu mokradła. Celem pracy jest przedstawienie krótkookresowych (w ciągu doby lub kilku dni) zmian poziomu wody w zagłębieniach. Zagłębienia te są zróżnicowane pod względem rozmiarów i osadów wypełniających ich dna. Różnie reagują one na zmiany warunków meteorologicznych i oraz antropopresję, która choć na pozór niewielka, wywołuje w tym systemie szybko widoczne, często zaskakujące skutki. Niniejsze opracowanie opiera się na wynikach kartowań przeprowadzonych w latach 2004 - 2008, w trakcie których koncentrowano się przede wszystkim na rejestracji pojawiających się lub zanikających cieków, oczek i mokradeł, pomiarach powierzchni i głębokości oczek oraz na obserwacjach wody pojawiającej się na powierzchni mokradeł.Ciągłe pomiary wahań wody w zagłębieniach bezodpływowych rozpoczęto w listopadzie 2004 roku. W tym celu zainstalowano trzy piezometry i wyposażono je w limnigrafy ciśnieniowe. Mierniki umieszczono w odbiorniku systemu (Białe Błoto) oraz w dwóch zagłębieniach w górnej części zlewni, z których woda okresowo przelewa się i może zasilać odbiornik.

EN

Catchment of Białe Błoto is located near Lębork, on the territory created by action of Pleistocene glaciation. This catchment is one of the several outflow areas which are parts of immediate catchment of Łeba, the catchment of Łupawa and their tributaries. The bottoms of the outflow depressions are filled with water or many different kinds of wetlands. The case study of this review is presentation of short-term changes (during the day or few days) of water level in the potholes in endoreic system of Białe Błoto. The sizes and there the settlement on the bottom of the potholes is very various. One of the most characteristic features of the Białe Błoto system is that, even very small change of meteorological conditions and anthropopressure cause very big and sometimes very surprising effects. This review is based on the researchesfrom 2004 - 2008. The most important thing during this studies was registration of appearing and disappearing streams, ponds and wetland. There were also carried out measurements of surface and depth of the ponds. Moreover, there were made observations of water appearing on the surface of the wetlands. The second thing of the study were continuous measurement of water level in potholes. They were made by three pressure limnigraph installed in November 2004. The gauges were placed in the receiver of the system (Białe Błoto) and in two depressions in upper part of the catchment from where water may from time to time power the receiver.

Słowa kluczowe

PL

zagłębienia bezodpływowe; torfowisko wysokie; wahania poziomu wody; zmiany sieci hydrograficznej

EN

potholes; depressions without outflow; raised bog; fluctuations in water level; changes of hydrographic network

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 29
• Strony: 162--173
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Woźniak E.

autor

Sikora M.

• Katedra Hydrologii, Wydział Oceanografii i Geografii, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk,

Bibliografia

• 1. Bajkiewicz-Grabowska E. 2002. Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
• 2. Bragg O. M. 2001. Hydrology of peat-forming wetlands in Scotland. The Science of the Total Environment, 294 (2002).
• 3. Brooks R.T. 2005. A review of basin morphology and pool hydrology of isolated ponded wetlands: implications for seasonal forest pools of the northeastern United States. Wetlands Ecology and Management, 13.
• 4. Brooks R.T., Hayashi M. 2002. Depth-area-volume and hydroperiod relationships of ephemeral (vernal) forest pools in southern New England. Wetlands, Vol. 22, No. 2.
• 5. Cyberski J., Dynus J. 1979. Stosunki hydrologiczne. [W:] Augustowski B. (red.) Pojezierze kaszubskie. GTN, Gdańsk.
• 6. Drwal J. 1979a. Charakterystyka hydrograficzna. [W:] Pojezierze Kaszubskie, GTN, Wydz. V Nauk o Ziemi, Gdańsk.
• 7. Drwal J. 1982. Wykształcenie i organizacja sieci hydrograficznej jako podstawa oceny struktury odpływu na terenach młodoglacjalnych. Zeszyty Naukowe, Rozprawy i Monografie 33, Uniwersytet Gdański.
• 8. Drwal J. 1990. Quasiendoreizm w Europie Środkowej. Przegląd Geograficzny T. LXII, z. 3-4, Gdańsk.
• 9. Gos K., Herbichowa M. 1991. Szata roślinna wybranych torfowisk mszarnych północno- zachodniej części Pojezierza Kaszubskiego. Zeszyty Naukowe UG Biologia, nr 6.
• 10. Ilnicki P. 2002. Torfowiska i torf. Akademia Rolnicza, Poznań.
• 11. Kowalska A. 1970. Problemy metodyczne wyznaczania obszarów bezodpływowych na Niżu Środkowoeuropejskim. Przegląd Geograficzny, t. XLII, z. 1.
• 12. Mapa Glebowo Rolnicza, 2004. 1:2 000, WBGiTR.
• 13. Mojski J., E. 2005. Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy. PIG, Warszawa.
• 14. Wołejko L., Grootjans A., Veeman I., Verschoor A., Stańko R. 2001. Rozwój i degradacja mokradeł zasilanych wodami podziemnymi na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 1, z. 1.
• 15. Żurek S. 1993. Zmiany paleohydrologiczne w mokradłach. Przegląd Geograficzny, t. LXIV, z. 1-2.