Potrzeba nawodnień w centralnej Polsce na przykładzie Powiatu Kutnowskiego

• Autorzy: Stachowski P. , Markiewicz J.

Warianty tytułu

EN

The need of irrigation in central Poland on the example of Kutno County

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawowym kryterium celowości nawodnień rolniczych na obszarze centralnej Polski są uwarunkowania klimatyczne, których wyrazem jest hierarchia potrzeb retencji wody, kwalifikująca ten rejon w całości do II kategorii potrzeb retencji, a wiec do obszarów najbardziej narażonych na susze. Natomiast północno zachodniej części tego obszaru - powiat kutnowski, do kategorii I o największych potrzebach retencjonowania wody w skali kraju i o najpilniejszych potrzebach rozwoju małej retencji, wynikających z niekorzystnych warunków klimatycznych (niedoborów opadów) [7]. Wyrazem tego są zrealizowane obiekty melioracyjne wyposażone w urządzenia do prowadzenia nawodnień w tym powiecie. Są to przede wszystkim nawodnienia trwałych użytków zielonych, które przy braku naturalnych zbiorników wodnych (jezior) prowadzone są w oparciu o wykorzystywanie bieżącego przepływu wody w rzece. Nawodnienia te realizowane są w ograniczony sposób i obecnie prowadzone głównie w siedliskach dolinowych największych rzek województwa: Ner, Bzura, Warta, Pilica. Są to grawitacyjne systemy nawadniające zwane systemami dwustronnego działania, które w okresach deficytów wody w glebie służą do piętrzenia wody i podnoszenia zwierciadła wód gruntowych. Natomiast w okresach nadmiaru wody, otwarte urządzenia piętrzące przyczyniają się do obniżenia wysokich stanów wody. W ten sposób można w różnym stopniu intensyfikować gospodarowanie woda w dolinie. W przyszłości powinni być realizowane zadania z zakresu małej retencji, tj. budowa kolejnych zbiorników retencyjnych, podpiętrzanie cieków, budowa małych zbiorników wiejskich i stawów oraz odbudowa oczek wodnych. Istotne znaczenie ma sterowanie retencją gruntową w dolinach rzek i małych ciekach za pomocą, regulowanego odpływu wody przez urządzenia piętrzące.

EN

The basic criteria of the needs of agriculture irrigation in central Poland are the climate conditions. This area is considered as the most exposed to drought and the north west part - Kutno county - is the area with the biggest needs of water retention in whole Poland. The central part of Poland has a large need of irrigation because of the important water deficit caused by the small water precipitation and its poor distribution. During the dry, average and wet vegetation periods, taking into consideration the sums of precipitation and due to the variability of precipitation, it is necessary to apply irrigation in this area in order to ensure the quality and quantity of agriculture production. The high level of intensification of farming justify the need and purposefulness of irrigation of crops in this area. The crops are predominantly fodder plants, pulse plants, root plants and are grown on soil of III and IV class. The good agro technique and agriculture policy, and high use of mineral fertilization result in higher than average crop yields in the country. The use of irrigation system is justified by the production effects. During the wet vegetation period, considering the sums of precipitation (2007), the use of cereal irrigation caused the increase of grain crops by 1.8 tźha-1 (spring wheat) and by approximately 1.0 tźha-1 of spring barley. Apart from the yield effect, the irrigation of spring wheat improved its grinding properties due to the better formation of grain. However the irrigation of brewery barley insured the good quality of grain for brewery application. The obstacle in the development of irrigation is a weak infrastructure of the arable land in irrigation systems. Of the total area of 473 686 ha of arable lands, irrigation system are available only on 15 414 ha, 15 261 ha of them on the green fields and only 150 ha on the arable grounds which is 3.2% and 0.03% respectively. Further development and planning of irrigation systems in this part of Poland is possible only through realisation of small retention program adapted to this area in order to increase the water retention, by building retention tanks and increasing the retention capacities of the small water catchment areas.

Słowa kluczowe

PL

uwarunkowanie klimatyczne; retencja wody; powiat kutnowski

EN

climate conditioning; water retention; district of Kutno

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2011
• Tom: Tom 13
• Strony: 1453--1472
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Stachowski P.

autor

Markiewicz J.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań

Bibliografia

• 1. Drupka S.: Deszczownie i deszczowanie. PWRiL, Warszawa 1972.
• 2. Dzieżyc J.: Kryteria i zarys rejonizacji rolnictwa nawadnianego w Polsce. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. Warszawa: 224. 1976.
• 3. Dzieżyc J., Nowak L., Panek K.: Dekadowe wskaźniki potrzeb opadowych roślin uprawnych w Polsce. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. Warszawa: 314: 11÷34, 1987.
• 4. Rocznik Statystyczny. Wyd. Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa, 2005, 2008.
• 5. Kaca E.: Gospodarka wodna w rolnictwie w warunkach niedoboru wody. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie 3/2007.
• 6. Kędziora A.: Podstawy agrometeorologii. PWRiL – Poznań, wyd. II, poprawione i rozszerzone. 1999.
• 7. Kowalczak P.: Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji w Polsce. IMGW, Poznań.1996.
• 8. Nyc K., Pokładek R.: Aktualne problemy melioracji użytków zielonych. Wyd. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t.8, z.2b (24), s 97÷103. 2008.
• 9. Pokładek K. Nyc R.: Celowość i kierunki rozwoju melioracji w Polsce. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie 3/2007 r.
• 10. Stachowski P., Szafrański Cz.: Dynamika zmian uwilgotnienia wierzchnich warstw gleb wytworzonych z gruntów pogórniczych. Rocz. AR Poznań 317 Rol. 56 s. 367÷375. 2000.
• 11. Wojewódzki Program Małej Retencji – wykonany przez Biuro Projektów Gospodarki Wodnej Rolnictwa „Bipromel” Sp. z o.o. Warszawa 1995.
• 12. Żarski J.: Potrzeby i efekty nawadniania roślin zbożowych w Polsce. Mat. Konf. Nauk. nt.: „Potrzeby wodne oraz efekty produkcyjne i przyrodnicze nawadniania roślin” Poznań÷Sielinko, 21-22, 2006.