Zmienność przepływów w małym cieku leśnym

• Autorzy: Liberacki D.

Warianty tytułu

EN

Flow variability in small forest watercourse

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ze względu na duże deficyty wody, Wielkopolska jako region najbardziej zagrożony w kraju jej brakiem, zmuszona jest do jej racjonalnego wykorzystywania [6]. W celu ograniczenia odpływów wody ze zlewni rzecznych konieczne jest tworzenie systemów umożliwiających zamykanie obiegu wody w zlewni lub w jej wydzielonych częściach, czyli tzw. retencjonowanie. Cel ten jest realizowany w lasach w ramach tzw. małej retencji ujętej w "Zasadach planowania i realizacji małej retencji w Lasach Państwowych" [8]. Wiele prac wskazuje, że cechy lasu oraz właściwe rozmieszczenie powierzchni leśnych na terenie zlewni wpływa w istotny sposób na gospodarkę wodną zlewni zalesionych, gdyż sprzyjają wyrównaniu odpływów [2÷5, 7].

EN

The paper presents the results of researches carried out at Hutka small catchment up to Huta Pusta cross section. The catchment is located at the central part of Wielkopolska Region about 20km on the north-east from Poznań at Puszcza Zielonka. The catchment area is 0.52 km2. The catchment of the Hutka watercourse, with an area of 0.52 km2, is forested in 89%, the other 11% being covered by swamps and wasteland (Fig. 2). The predominant sites are fresh mixed coniferous forest (BMśw), fresh coniferous forest (Bśw) and alder carr forest (Ol). Landscape in catchment is characterized by a large number of interior depressions, filled partly with rainwater or peatbogs, with poorly developed natural drainage. The watercours do not exceed 1 km in length, the mean width is approx. 0.5 m, while mean depth ranges from 0.2 to 0.3 m. Podzolic soils, formed from sands, predominate in the area of analyzed catchment. In land depressions, where the ground water table is located immediately below the ground surface, muckous soils are found. The variability of flow in small lowland watercourse was studied in 2000, 2003 and 2005 hydrological years differing in the pattern of meteorological conditions. The results of the research indicate differentiation of characteristic flow, forming dates of initial and final raised water stage and their culmination . There was runoff rates and coefficients differentiation in each of the analysed watercourse catchment in winter and summer hydrological half-years as well. It was found that the rate of water flow was lower in summer half-years that in winter halves. In some periods of the former, the flow disappeared. Obtained results indicate that despite of differences of yearly precipitation sum which hesitated from 347 to 635 mm, the outflow from the catchment were small. Smoothing of half-year and year outflow indicates significant retention of investigated catchment. On the basis of results significant influence of meteorological conditions on groundwater level dynamics in different forest habitats well as significant impact of forest areas on retaining capacity and on stream water and groundwater quality were realised.

Słowa kluczowe

PL

zlewnia; ciek leśny; przepływ

EN

liquid forest; catchment; flow

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2009
• Tom: Tom 11
• Strony: 1202--1211
• Opis fizyczny: bibliogr. 8 poz

Twórcy

autor

Liberacki D.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań

Bibliografia

• 1. Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z.: Hydrometria. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• 2. Białkiewicz F., Babiński S.: Znaczenie lasu w kształtowaniu retencji gleb i dopływu wód opadowych. Sylwan CXXV, 1-9, 1981.
• 3. Białkiewicz F., Ciepielowski A., Stolarek A., Tyszka J., Wiślińska B.: Leśne zlewnie badawcze. Prace IBL, Warszawa, ser. B, 16, 5-38, 1993.
• 4. Kosturkiewicz A., Czopor S., Korytowski M., Stasik R., Szafrański Cz.: Odpływy i retencja siedlisk leśnych w małych zlewniach. Rocz. AR Poznań, Melior.Inż. Środ. 23, 217-227, 2002.
• 5. Stasik R., Szafrański Cz., Korytowski M., Liberacki D.: Zmienność przepływów w ciekach małych zlewni nizinnych o zróżnicowanym zasilaniu i stopniu lesistości na tle warunków meteorologicznych. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 6(1), 15-27, Kraków 2007.
• 6. Szafrański Cz.: Zasoby wodne Polski i ich ochrona. W monografii: Zasoby przyrodnicze szansą zrównoważonego rozwoju. Red. J. Nowacki Wyd. AR Poznań,67-77, 2007.
• 7. Tyszka J.: Rola i miejsce lasu w kształtowaniu stosunków wodnych w zlewni rzecznej. Sylwan CXXXIX, 11, 67-80, 1995.
• 8. Zasady planowania i realizacji zasad małej retencji w lasach państwowych. Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych. Biuro Studiów i Projektów Leśnictwa Biproplas,ss. 25, 1997.