Analiza zagrożeń powodziowych w zlewni rzeki Piotrówki

• Autorzy: Czamara W. , Rosik-Dulewska C. , Lipka R. , Wiatkowski M.

Warianty tytułu

EN

Analysis of flood risk in Piotrówka river catchment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zagrożenie powodziowe w Polsce występuje na powierzchni ponad 2 mln hektarów, obejmujących obszary dolinowe i przymorskie, stanowi to ok. 7% powierzchni kraju [1]. Na obszarze tym występują różne typy powodzi o różnym zakresie przestrzennym i czasie występowania. Najczęstszą przyczyną ich pojawiania się stanowią opady atmosferyczne, które w okresie (półroczach letnich) 1941÷2001 były przyczyną powstawania powodzi w 59% przypadkach. Ponadto w analizowanym okresie, w półroczach zimowych (od listopada do kwietnia), najczęściej pojawiały się powodzie sztormowe (13%), zatorowe (10%), roztopowe (8%), i roztopowo-opadowe (5%). Wystąpiły również awarie urządzeń wodnych, stanowiły one przyczynę 5% powodzi [15]. Powódź jest zjawiskiem przyrodniczym, występującym nieregularnie i na ogół ma gwałtowny przebieg [17]. Wyeliminowanie powodzi jest niemożliwe, gdyż nie można kontrolować takich zjawisk jak opad atmosferyczny, można natomiast ograniczyć wielkość strat spowodowanych powodzią [21]. Na zmniejszenie strat powodziowych można wpływać poprzez rozwiązania techniczne i nietechniczne. Ze względu na stosowane środki techniczne, ochronę przeciwpowodziową dzieli się na czynną i bierną [18, 22].

EN

The flood risk in Poland is found on more than 2 millions hectare area (valley and coastal territory) that constitute about 7% of country area [1]. There are a various types of flooding that are characterized by diverse duration and spatial scope. The reason of flooding occurrence in 59% of cases are precipitation and this was a main reason of inundation in 1941 - 2001 season. The dissertation concerns issues of flood protection in Piotrówka river catchment localized in south Poland. In the last few years the increase of flood incidence can be observed in the considered catchment area. The range of floods also increases and, as a result, larger areas get flooded, which makes consequences of each flood more severe. The instances are flood from July 1997 when the streamflow reached Q = 53.2 m3/s and from 24th August 2005 when the maximum historical flow of Q = 64.9 m3/s was reached. Due to the fact that Piotrówka flows to the Czech Republic, it causes flood risk for both countries. In this paper the flood risk for Piotrówka river catchment has been identified by determining flooded areas and proposing a course of action to protect areas most vulnerable to a flood wave. Flood areas determined by the flow of the probability of occurrence of p = 1% (Qmax 1%) and maximal historical flow of the probability of occurrence of p = 0.04% (Qmax 0.04%) (that took place on 24th August 2005) have also been set. According to methodic given by Radczuk and al. [2001] the range of the areas has been established by determining the location of points of the highest water level on Włodzimierz Czamara, Czesława Rosik-Dulewska, Roman Lipka, Mirosław Wiatkowski 958 Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska the cross-section of Piotrówka river channel. Flood area presented on topographic maps with the aid of Corel Draw 12.0 graphic program. Different options of flood protection, constituting proposals of solutions for the valley of Piotrówka river have been analyzed. What has been proposed: building of dikes, appropriate land use planning in flooded area, realisation of pondage program by the building of small reservoirs, but also agromelioration and reforestation in basin, introducing the Local Flood Warning System in order to increase of efficacy to warn off from flooding,implementation of mechanism of flood risk management according to Directive 2007/60/EC on the assessment and management of flood risks. These actions will enhance flood prevention and reduce negative consequences of inundation at the same time.

Słowa kluczowe

PL

powódź; zlewnia rzeki; analiza zagrożeń

EN

analysis risk; river catchment

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2009
• Tom: Tom 11
• Strony: 945--958
• Opis fizyczny: bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Czamara W.

autor

Rosik-Dulewska C.

autor

Lipka R.

autor

Wiatkowski M.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław

Bibliografia

• 1. Arkuszewski A.: Dylemat - jak postępować, aby ograniczyć straty powodziowe.Gosp. Wodna nr 5/1999.
• 2. Atlas klimatu Polski. Lorenc H. (red.), Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa 2005.
• 3. Bultot F., Coopens A., Dupriez G.L., Gellens D., Meulenberghs F.: Repercussions of a CO2 doubling on the water cycle and on the water balanc – A case study for Belgium. Journal Hydrol. 99 (3-4), 319-347, 1988.
• 4. Czamara W.: Analiza zagrożeń powodziowych dla potrzeb planów reagowania kryzysowego. [W:] Zarządzanie kryzysowe – ochrona przed powodzią (zagadnienia naukowe), Czamara W., Dubicki A., Wiatkowski M. (red.), Wyd. Uniwersytet Opolski, Opole, 29-40, 2008.
• 5. Dane Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział w Katowicach, Katowice.
• 6. Dubicki A., Słota H., Zieliński J. (red.).: Dorzecze Odry. Monografia powodzi lipiec 1997. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa 1999.
• 7. Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim. Dz. U. L 228 z 6.11.2007, ss.27, 2007.
• 8. Ekspertyza hydrotechniczna obszaru gminy Zebrzydowice. Zakład Badawczo- Usługowy Intergeo Sp. z o.o., Sosnowiec 1999.
• 9. Gellens D., Roulin E.: Streamflow response of Belgian catchments to IPCC climate change scenarios. Journal Hydrol. 210 (1–4), 242-258, 1998
• 10. Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• 11. Lipka R.: Ochrona przeciwpowodziowa i gospodarka wodna w zlewni rzeki Piotrówki. Praca magisterska wykonana w Uniwersytecie Opolskim, Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, Pracownia Hydrologii, Opole 2008.
• 12. Middelkoop H., Parmet B.: Assessment of the impact of climate change on peak flows in the Netherlands – a matter of scale. in: Proceedings of the second international conference on climate and water, edited by: Lemell’a R. and Helenius N.,Helsinki University of Technology, Espoo, Finland, 20-33, 1998.
• 13. Mikulski Z.: Gospodarka Wodna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• 14. Nachlik E., Kostecki S., Gądek W., Stochmal R.: Strefy zagrożenia powodziowego. Wydawnictwo Profil, Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego, Wrocław 2000.
• 15. Pierzgalski E., Żelazo J.: Uwarunkowania i kierunki ochrony przed powodzią. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie 1/2008, Zagadnienia Inżynierii środowiska wiejskiego, nr 1 (416), 15-20, 2008.
• 16. Radczuk L., Eliasiewicz R., Grünewald U., Dąbrowski R.: Przyczyny, przebieg i skutki powodzi z lipca 1997 w dorzeczu Odry. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, Konferencje XXI, Nr 339, 7-25, 1999.
• 17. Radczuk L., Żyszkowska W.: Sposoby wykorzystania stref zagrożenia powodziowego. Ograniczanie skutków powodzi w skali lokalnej. Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego, Wydawnictwo Safege Ingenieurs Conseils, Wrocław 2001.
• 18. Radczuk L., Szymkiewicz R., Jełowicki J., Żyszkowska W., Burn J. F.: Wyznaczanie stref zagrożenia powodziowego. Ograniczanie skutków powodzi w skali lokalnej. Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego, Wydawnictwo Safege Ingenieurs Conseils, Wrocław 2001.
• 19. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z dnia 11 października 2001r.) z późniejszymi zmianami.
• 20. Van Deursen W.: MEUSEFLOW 2.1, Laagwaterstudies Maasstroomgebied. Report number RI-2988A, RIZA, Arnhem, The Netherlands, www.carthago.nl/Publications/ MeuseLaagwater.PDF, 2000.
• 21. Wiatkowski M., Głowacki M.: Problematyka ochrony przed powodzią w procesie planowania przestrzennego – na przykładzie województwa opolskiego. [W:] Gospodarka przestrzenna w regionie opolskim – Wybrane zagadnienia, Dubel K., Drobek W. (red.). Śląsk Opolski Nr 3-4, Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu, Opole, 55-67, 2006.
• 22. Wołoszyn J., Czamara W., Eliasiewicz R., Krężel J.: Regulacja rzek i potoków, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 1994.
• 23. Woś A.: Klimat Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1999.