Zmiany uwilgotnienia gleb polderu Nielegowo w okresach wegetacyjnych lat 2005 do 2007

• Autorzy: Przybyła C. , Kozaczyk P. , Sielska I. , Bykowski J. , Mrozik K.

Warianty tytułu

EN

Changes of water content in soils of Nielegowo polder during vegetation periods of years 2005 to 2007

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zasoby wodne Wielkopolski są stosunkowo niewielkie. Nawet w latach przeciętnych i mokrych w środkowej części dorzecza Warty, występują niedobory wody w okresie wegetacyjnym, w którym suma opadów waha się od 240 do 290 mm, a w latach suchych nie przekracza połowy tej wartości [2, 7]. Wielkopolska jest obszarem o największych deficytach wody w Polsce, które dodatkowo ulegają stopniowemu pogłębianiu, gdy średnie roczne opady atmosferyczne z wielolecia są niższe lub zbliżone do 500 mm. [5].Bilans wodny kształtowany jest przede wszystkim przez warunki meteorologiczne,głównie zaś przez ilość i rozkład opadów atmosferycznych oraz ewapotranspirację rzeczywistą. Woda glebowa jest dynamicznym składnikiem gleby, ulegającym zmianom w cyklu rocznym. Zmiany te są uzależnione od dopływu wody do gleby, jej krążenia w obrębie gleby oraz odpływu wody poza profil glebowy. Istotnym czynnikiem gospodarki wodnej gleb jest także poziom występowania zwierciadła wód gruntowych oraz ich wpływ na uwilgotnienie wierzchnich warstw gleby [8, 6]. Gospodarka wodna gleb decyduje zarówno o ilości wody dostępnej dla roślin w sezonie wegetacyjnym jak również o ilości wody infiltrującej przez glebę do wód gruntowych [3, 4]. Zlewnia Kościańskiego Kanału Obry, do której należy Rów Wonieść, obejmuje obszar na styku strefy brzegowej zlodowacenia bałtyckiego z płaskimi równinami morenowymi z okresu zlodowacenia środkowopolskiego [1]. Większe zróżnicowanie hipsometryczne jest rezultatem silnego rozmycia denno morenowej równiny zlodowacenia środkowopolskiego przez wody roztopowe. Utwory czwartorzędowe mają miąższość od około 20 m do ponad 80 m i reprezentowane są przez gliny zwałowe tych zlodowaceń oraz osady fluwioglacjalne i interglacjalne. Celem pracy była ocena wpływu warunków meteorologicznych na zmiany zapasów wody w analizowanych glebach na polderze Nielęgowo w okresach wegetacji lat 2005 do 2007.

EN

Weather conditions, especially rainfalls in Wielkopolska region, are characterized by wide variability of space and time. This region is especially exposed to atmospheric,hydrologic, and soil droughts, which may diminish crops.This work presents an influence of weather conditions on changes in water retentiondynamics in soil of regions: Nielegowo and Kościański Channel of Obra duringvegetation period in 2005-2007. There have been analyzed the soil moisture, reflection of ground water profiles. Profile 1 (mursh ground) was located 15 meters from melioration ditch, and the profile 2 (mursh soil) was 400 m from the ditch mentioned above.Periods of vegetation in 2005 and 2006 shoved average rainfalls, however in the year 2007, the vegetation period was counted to average dry ones.It was found that water retention in the analyzed soil profiles depended not only on the aggregation of rainfalls but also on their distribution. On the profile 1 which was located in the region under influence of the melioration ditch, the water retention during three year period of experimentation, as well as in the 0-50 cm layer, as well as 0-100 cm , were located in the field water capacity and the critical water content. The mean level of ground water in the soil profile was 104 cm below surface layer and it exerted an influence on water content of this profile.In the profile 2, which was located 400 m from melioration ditch water retention in the soil layer 0-50cm was falling multiple times below critical soil moisture. In vegetation period in 2006, retention was getting closer to moisture of permanent wilting point. Oscillation of ground water was between 83 cm (April 2005) and 155 cm (September 2005) below soil surface.

Słowa kluczowe

PL

polder; uwilgotnienie; okres wegetacyjny

EN

vegetation periods; polder; water content

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2009
• Tom: Tom 11
• Strony: 899--910
• Opis fizyczny: bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Przybyła C.

autor

Kozaczyk P.

autor

Sielska I.

autor

Bykowski J.

autor

Mrozik K.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań

Bibliografia

• 1. Kozaczyk P., Sielska I, Przybyła Cz, Bykowski J.: Ocena zdolności retencyjnych polderu Kościan – Wonieść”. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, zesz. 28. Inż. Środ. 115-122, 2006.
• 2. Kozaczyk P., Sielska I., Przybyła Cz.: Zmiany uwilgotnienia czynnej warstwie gleb znajdujących się w sadzie na Pojezierzu Poznańskim. Zesz. Nauk. Wydz. Bud. i Inż. Środ. Pol. Koszalińskiej, nr 23, 167-180, 2007.
• 3. Marcinek J., Wiślańska A.: Asocjacje czarnych ziem i gleb płowych falistej moreny dennej Równiny Kościańskiej. Rocz. AR w Poznaniu nr. 149, 65-81, 1984.
• 4. Marcinek J., Spychalski M., Komisarek J.: Dynamika wody w glebach autogenicznych i semihydrogenicznych w układzie toposekwencyjnym falistej moreny dennej Pojezierza Poznańskiego. Rocz. AR w Poznaniu, CCLXVII, 131-145, 1994.
• 5. Nyc K.: Sterowanie zasobami retencji gruntowej w dolinach rzek nizinnych. Zesz. Nauk. AR Wrocław, 53, 1-62, 1985.
• 6. Nyc K., Pokładek R., Janus E.: Kształtowanie się stanów wód gruntowych na zmeliorowanych glebach lekkich w warunkach wprowadzania ograniczonego odpływu. Zesz Nauk. AR Wrocław, Inżynieria Środowiska VI, nr 243, 61-71, 1994.
• 7. Przybyła Cz., Kozaczyk P.: Bilanse wodne gleb deszczowanych pastwisk polowych w warunkach zróżnicowanego ukształtowania terenu AR Poznań cz. I, 157-165, 1995.
• 8. Szafrański Cz.: Gospodarka wodna gleb terenów bogato - rzeźbionych i potrzeby ich melioracji. Roczniki AR w Poznaniu, rozprawy naukowe, 1993.