Stan fizykochemiczny i hydromorfologiczny małej rzeki nizinnej

• Autorzy: Sojka M. , Murat Błażejewska S.

Warianty tytułu

EN

Physico-chemical and hydromorphological state of a small lowland river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW) 2000/60/WE wprowadziła nowe podejście do oceny stanu wód powierzchniowych. Nadrzędnym celem środowiskowym RDW, jest osiągnięcie do 2015 r. dobrego stanu wód powierzchniowych poprzez realizację odpowiednio przygotowanych planów gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy. Ocena stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych według RDW i [7] wykonywana jest na podstawie elementów biologicznych, oraz elementów hydromorfologicznych i fizykochemicznych jako wspierających biologiczne. Ze względu na duży zakres i pracochłonność oceny stanu ekologicznego wód Bojarski i in. [1] stwierdzili, że aktualnie ocena nie może być wykonywana ściśle według zasad podanych w RDW. Elementy abiotyczne: fizykochemiczneoraz hydromorfologiczne maja równorzędne jak biologiczne znaczeniedla organizmów żywych, bytujących w wodach powierzchniowych i elementy te mogą być wykorzystywane przy ocenie stanu ekologicznego wód, stan ten można ocenić pośrednio na podstawie gorszego ze stanów fizykochemicznego lub hydromorfologicznego [3, 7]. O ile systematyczna ocena stanu fizykochemicznego płynących wódpowierzchniowych w Polsce prowadzona jest od początku lat 90 na szeroką skalę przez WIOŚ, to dopiero od 2004 roku wg wytycznych [6] w ograniczonym zakresie prowadzona jest ocena hydromorfologiczna, która obejmuje reżim hydrologiczny, ciągłość rzeki i warunki morfologiczne.

EN

The paper presents results of physico-chemical and hydromorphological state assessment of a small lowland river situated in the Gniezno Plain. The basis of this paper were the results of field study conducted in 2007 hydrological year in the catchment of the Dębina river down to Borzątew cross-section. Assessment of a physico-chemical state of the river was made according to Polish river water quality standards [6, 7]. Hydromorphological evaluation of the river channel was made on the basis of research made in November 2007. Characteristics of the river channel were assessed according to site surveys instructions [4]. The investigation was made on five kilometer river section which was divided into nine one-hundred-length homogenous sections. That was about 34.5% of the total river length. The hydromorphological assessment was made using the following three criteria: river channel, river bank vegetation zone and river valley on the basis of modified methodology elaboratem by Olejnik [5]. The results of researches indicate a poor the water quality of the Dębina river. The water of the Dębina river met the standards for the 5th quality class, due to high nitrate concentration. Main influence on this was exerted by inproper not ordered water supply and sewage disposal and agriculture activity in the catchment, especially a high consumption of fertilisers and intensive livestock breeding. Hydromorphological state of the Dębina river was also not satisfied. That was caused by modification of the water regime (quantity and dynamic of discharge). A parameter which decreased the final score assessment was the presence of water structures with backwater higher than 1 m, that disrupted watercourse continuity. The river channel of the Dębina river was modified - regulation and straighten river channel was done. The river bank vegetation zones along the investigated sections were too narrow to create a sufficient barrier between river channel and arable land.

Słowa kluczowe

PL

stan fizykochemiczny; stan hydromorforlogiczny; rzeka nizinna

EN

lowland river; physico-chemical state; hydromorphological state

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2009
• Tom: Tom 11
• Strony: 727--737
• Opis fizyczny: bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Sojka M.

autor

Murat Błażejewska S.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań

Bibliografia

• 1. Bojarski A., Jeleński J., Jelonek M., Litewka T., Wyżga B., Zalewski J.: Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. Ministerstwo Środowiska, Departament Zasobów Wodnych, Warszawa, s. 143, 2005.
• 2. Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2002.
• 3. Nachlik E.: Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne dla wskazania części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych. Politechnika Krakowska, seria Inżynieria Środowiska, nr 318, 2004.
• 4. Obidziński A., Żelazo J., (red.): Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza. Przewodnik terenowy. SGGW Warszawa, s. 120, 2007.
• 5. Olejnik M.: Ocena możliwości wykorzystania zdjęć lotniczych i satelitarnych w hydromorfologicznej waloryzacji rzek nizinnych, Poznań. Rozprawa doktorska – maszynopis, 2007.
• 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Dz.U. Nr 115, poz. 283.
• 7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Dz.U. Nr 162, poz. 1008.
• 8. Woś A.: Zarys klimatu Polski północno-zachodniej w pogodach. Wyd. PTPN, Poznań, 1995.