Gospodarka pierwotnymi nośnikami energii w Polsce a ochrona środowiska przyrodniczego

Mokrzycki, E.; Uliasz-Bocheńczyk, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Gospodarka pierwotnymi nośnikami energii w Polsce a ochrona środowiska przyrodniczego

Autorzy

Mokrzycki E. , Uliasz-Bocheńczyk A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Management of primary energy carriers in Poland versus environmental protection

Języki publikacji

Abstrakty

At present, the progress of civilization depends upon the energy demand. This results in the increasing use of energetic resources, especially primary energy carriers: hard coal and lignite, oil and natural gas. Global resources of primary energetic resources (in 2005) were estimated at 900 mld ton (1 ton = 42 GJ). Within the structure of reserves of fossil energetic resources, solid resources (hard coal and lignite) amount to about 540 mld ton, which constitutes about 60% of the global resources. Global hard coal resources are estimated at about 431 mld ton. The USA has the greatest resources of hard coal - about 112.3 mld ton (about 26%), just before China - over 62 mld ton (over 14%). Hard coal in Poland can be found in 136 deposits, however, only 47 of them are managed. Poland has about 43 mld ton of balanced stocks of hard coal, with 16 mld ton of managed deposits, while industrial reserves (extraction resources) constitute only 4.2 mld ton. The extraction of hard coal in Poland in 2007 amounted to about 82.8 mln ton. Global lignite resources amount to about 417 mld ton. The greatest reserves of this carrier belong to the USA - about 130.5 mld ton (more than 31%) and Russia - about 108 mld ton (26%). The efficient resources of lignite in Poland amount to about 1.9 mld ton. The extraction takes place in the four lignite mines (Adamów, Bełchatów, Konin and Turów) and in 2007 amounted to 59.6 mln ton. The evidenced global reserves of oil constitute about 160 mld toe (19% of global reserves). The distribution of these resources is very uneven. More than 60% of oil reserves is located in the Middle East, with the three countries - Saudi Arabia, Iran and Iraq owning about 42% of the global reserves. In Poland, the oil resources have been recorded in 84 deposits and amount to about 23 mln ton, where about 20 mln ton are managed deposits, and about 15 mln ton - industrial resources. The oil extraction in Poland in 2007 amounts to 700.5 thous. ton, including: Polish Plain - 465 thous. ton, Baltic Shelf - 191 thous. ton, the Carpathian Mountains - 26.2 thous. ton and Carpa-thian Foreland - 18.3 thous. ton. Global natural gas reserves are estimated at about 161 mld toe (about 19% of primary global resources). The unconventional reserves of natural gas (among others - hydrates) are also estimated at about 280 mld toe. The greatest evidenced resources of natural gas occur in the Middle East (more than 40%) as well as in Russia (about 32% of global reserves). In Poland natural gas can be found in 263 deposits, out of which 181 deposits are managed. The balance stocks amount to about 139 mld m3 , with about 108 mld m3 of the gas in managed deposits. The extraction of natural gas in Poland in 2007 amounted to 5.18 mld m3, including: Polish Plain - 3 333.9 mln m3, Carpathian Foreland - 1 798.23 mln m3, the Carpathian Mountains - 30.3 mln m3 , Baltic Shelf - 21.01 mln m3. The methane recorded reserves of coal deposits in 51 deposits have been estimated at 99 mld m3, including 30 deposits in operational areas - 33 mld m3. There are numerous forecasts for national electric energy demand made by various institutions and authors. All of them (until 2030) assume electric energy production on the basis of primary stable energy carriers, thus, hard coal and lignite. These carriers are burdensome for the environment, since they are characterized by excessive greenhouse gases emission. The growing demand for direct energy, in accordance with ecological conditions, will require the use of clean technologies as well as disposal and deposition of CO2 - that is, CCS technologies (Carbon Capture and Storage). Since Poland joined the European Union in 2004, we have to face and prepare for all the changes which the European Commission has planned for the EU countries. The essential issue is the reduction of greenhouse gases, especially carbon dioxide. There are many technologies allowing to capture CO2 from the stream of gases, and consequently, its sequestration by means of storage in the oceans, deep geological layers or mineral carbonation. In 2006 the EU-27 emitted greenhouse gases in the total amount of more than 5.14 mld ton of CO2 equivalent. The greatest emittant of greenhouse gases in the power economy is the power industry, which emitted 1.59 mld ton of CO2 equivalent. The emission of greenhouse gases in Poland amounted to 400.5 mln ton of CO2 equivalent, out of which 330 mln ton is CO2 emission. The international community - the UN, the EU and many developed countries - already in 1990s (and earlier), intended to counteract the negative impact of green-house gases and dust emission. The problem of the environment protection is presently a matter of great importance, as far as the strategy of global economy development. It has been the subject-matter of numerous conventions, protocols, conferences, directives, regulations and etc. Polish power industry and energo-chemical industry in 2008 were entitled to emit about 201 mln ton of CO2 (additional in the reserves for the new investments). In the next years coming Poland will not be able to meet the granted emission limits.

Słowa kluczowe

ochrona środowiska przyrodniczego nośniki energi węgiel kamienny

environmental protection energy carriers hard coal

Wydawca

Politechnika Koszalińska

Czasopismo

Rocznik Ochrona Środowiska

Rocznik

2009

Tom

Tom 11

Strony

104--131

Opis fizyczny

bibliogr. 69 poz.

Twórcy

autor

Mokrzycki E.

autor

Uliasz-Bocheńczyk A.

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

1. Annual European Community greenhouse gas inventory 1990÷2006 and inventory report 2008.
2. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31.12.2007r. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 2008.
3. BP Statistical Review of World Energy, 2006.
4. Carpenter A.: Switching to cheaper coals for power generation. CCC/01. IEA Coal Research, London, 87, 1998.
5. Coal information 2008 (with 2007 data). IEA Statistics, International Enegy Agency. OECD, 2008.
6. Decyzja Komisji dotycząca krajowego planu rozdziału uprawnień do emisji. Komisja Wspólnot Europejskich. Bruksela 2007.
7. Drobek L., Bukowski M., Borecki T.: Chemical aspects of CO2 sequestration in deep geological structures. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 24, z. 3/1, 439-452, 2008.
8. Dubiński J: Górnictwo węglowe w warunkach zrównoważonego rozwoju gospodarki energetycznej. Górnictwo i Geologia, t. 3, z. 4, 19-34.
9. Europejska polityka energetyczna. Komisja Wspólnot Europejskich. KOM (2007)1, Bruksela 2007.
10. Gajda A., Melka K.: Możliwości i zagrożenia w dostosowaniu sektora energetycznego do przyjętych przez Polskę zobowiązań i wymogów ekologicznych Unii Europejskiej. Polityka Energetyczna t. 11, z. 1, 43-62, 2008.
11. Galos K., Uliasz-Bocheńczyk A.: Źródła i użytkowanie popiołów lotnych ze spalania węgli w Polsce. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 21, z. 1, 23-42, 2005.
12. Golomb D., Herzog H., Tester J., White D., Zemba S.: Feasibility modeling and economics of sequestering power plant CO2 emissions in deep ocean. Massachusetts Institute of Technology, Energy Laboratory, MiTEL 89003, 1989.
13. Göttlicher G., Pruschek R.: Comparison of CO2 removal systems for fossilfuelled power plant processes. Energy Conversion and Management, vol. 38, S73-S78, 1997.
14. Gunter B.: Alberta Research Council (ARC) Enhanced Coalbed Methane (ECBM) Recovery Project in Alberta, Canada. Presentation from the First International Forum Geologic Sequestration of CO2 in Deep Unmineable Coalseams (CoalSeqI), Huston, 2002.
15. Herzog H.: The economics of CO2 separation and capture. Technology, 7, suppl. 1, 13-23, 2000.
16. Holloway S.: An overview of the Joule II project “The underground disposal of carbon dioxide”. Energy Conservation and Management, 37, 12, 1149-1154, 1996.
17. IEA 2007 Coal Information 2007.
18. IPCC Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage, Part 3. Capture. Coordinating Lead Author: Kelly Thambimuthu, Mohammad Soltanieh, Juan Carlos Abanades, 2005.
19. IPCC Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage, Part 5. Underground geological storage. Coordinating Lead Author: Sally Benson, Peter Cook, 2005.
20. Jasieńko S. i in.: Chemia i fizyka węgla. Oficyna Wydawnictwa Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 1995.
21. Jaworski W., Maciejewska J.: Przyszłość energetyczna Polski – ale z jakich paliw. Materiały XXII Konferencji Przyszłość energetyczna Polski a dostępność paliw i energii. Ustroń, 2008. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 41-53, 2008.
22. Kasztelewicz Z.: Branża węgla brunatnego w Polsce. Nowa Energia nr 1, 2008, 1-10.
23. Krajowy Plan Rozdziału Uprawnień (KPRU II) do emisji CO2 na lata 2008–2012. Ministerstwo Środowiska. Warszawa 2007.
24. Kucowski J., Laudyn D., Przekwas M.: Energetyka a ochrona środowiska. WNT, Warszawa, 448, 1994.
25. Laudyn D., Pawlik M., Strzelczyk F.: Elektrownie. WNT. Warszawa, Wyd. III, 632, 1997.
26. Lorenz U.: Metoda oceny wartości węgla kamiennego energetycznego uwzględniająca skutki jego spalania dla środowiska przyrodniczego. Studia Rozprawy Monografie. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, nr 64, 1999.
27. Lubaś J., Warchoł M., Krępulec P., Wolnowski T.: Greenhouse gas sequestration in aquifers saturated by natural gases. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 24, z. 3/1, 299-308, 2008.
28. Maciejewski Z.: Prognoza krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną do 2012 r. Polityka Energetyczna, t. 10, z. specjalny, 71-85, 2007.
29. Malko J: Globalna i europejska scena energetyczna. Polityka Energetyczna, t. 10, z. specjalny, 9-21.
30. May F. i in.: Underground storage of CO2. VGB. Powertech, 8.
31. Mazurkiewicz M.: Technologiczne i środowiskowe aspekty stosowania stałych odpadów przemysłowych do wypełniania pustek w kopalniach podziemnych. Zeszyty Naukowe AGH nr 152, Kraków, 1990.
32. Mazurkiewicz M., Mokrzycki E., Piotrowski Z., Pomykała R., Uliasz- Bocheńczyk A.: Sekwestracja CO2 i możliwości jego współlokowania w zrobach podziemnych z popiołami. Przegląd Górniczy, nr 11, 42-48, 2005.
33. Mazurkiewicz M., Piotrowski Z., Tajduś A.: Lokowanie odpadów w kopalniach podziemnych. cz. I. Wyd. CPPGSMiE PAN, Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej nr 5, Kraków, 1997.
34. Mazurkiewicz M., Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E., Piotrowski Z., Pomykała R.: Metody separacji i wychwytywania CO2. Polityka Energetyczna, T.8, zeszyt specjalny, 527-538, 2005.
35. Meadows D.H. i in.: The limits to growth. Universe Books. New York, 1972.
36. Mokrzycki E., Ney R., Siemek J.: Światowe zasoby surowców energetycznych –wnioski dla Polski. Rynek Energii vol. 79, nr 6, 2008.
37. Ney R.: Wybrane problemy polityki energetycznej Polski. Polityka Energetyczna, t. 9, z. 1, 5-32, 2006.
38. Ograniczenie globalnego ocieplenia do 2°C w perspektywie roku 2020 i dalej. Komisja Wspólnot Europejskich. KOM(2007) 2, Bruksela 2007.
39. Olkuski T.: Straty energii chemicznej w procesach energetycznego wykorzystania węgla kamiennego. Studia Rozprawy Monografie. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, nr 124, 2004.
40. Perspektywy rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu. Komisja Wspólnot Europejskich. KOM(2007)841, Bruksela 2007.
41. Plan działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii. Komisja Wspólnot Europejskich. KOM(2006)545, Bruksela 2006.
42. Podziemne składowanie CO2 w Polsce w głębokich strukturach geologicznych (ropo-, gazo- i wodonośnych). Praca zbiorowa pod red. R. Tarkowskiego. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 2005.
43. Polityka energetyczna Polski do 2025 roku. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 roku. Ministerstwo Gospodarki i Pracy. Zespół do spraw polityki energetycznej, 2006.
44. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Ministerstwo Gospodarki. Projekt wersja 3.2 z dnia 10.09.2007.
45. Radović U.: Zanieczyszczenia atmosfery. Źródła oraz metodyka szacowania wielkości emisji zanieczyszczeń. Wyd. Centrum Informatyki Energetyki, Warszawa, 162, 1997.
46. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. Nr 260, poz. 2181 z 2005).
47. Rychlicki S., Siemek J.: Gaz ziemny w strategii bezpieczeństwa energetycznego Europy i Polski  stan aktualny i perspektywy. Polityka Energetyczna, t. 10, z. Specjalny, 47-70, 2007.
48. Sablik J., Wawrzynkiewicz W.: Wpływ siarki organicznej na jakość węgli energetycznych. Inżynieria Mineralna v. 2, nr 1, 11-21, 2001
49. Shell International Petroleum Maatschappij and Kaninklijke/Shell Exploarti en Productie Laboratorium, 1990 Carbon dioxide disposal from coal based combined cycle power station indepleted gas fields in Netherlands. Publikatiereeks Lucht nr 91, Ministry of Housing, Physical Planning and Environment, Air Directoriate, Leidschenhan.
50. Smelser S.C., Stock R.M., Cleary M.C., Booras G.S., Stuart R.J.: Engineering and economic evaluation on CO2 removal from fossilfuelfired power plants. Vol. 1: Pulverized CoalFired Power Plants. EPRI IE  7365, 1991.
51. Tarkowski R., Uliasz-Misiak B.: Możliwości podziemnego składowania CO2 w Polsce w głębokich strukturach geologicznych (ropo-, gazo- i wodonośnych). Przegląd Geologiczny, z. 12, 25-29, 2002.
52. Tarkowski R., Uliasz-Misiak B.: Podziemne magazynowanie dwutlenku węgla. Przegląd Geologiczny, z. 5, 402-409, 2003.
53. Tarkowski R.: Geologiczna sekwestracja CO2. Studia Rozprawy Monografie, nr 132. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 2005.
54. Termochemiczne przetwórstwo węgla i biomasy. Praca zbiorowa pod red. M. Ściążko i H. Zielińskiego. Wyd. ICHPW i IGSMiE PAN, ZabrzeKraków, 2003.
55. Thambimuthu K. i in.: CO2 capture and reuse. Proceedings of IPCC Workshop Carbon Capture and Storage. Regina, 2002.
56. Traktat Akcesyjny. Dziennik Ustaw nr 90 z kwietnia 2004.
57. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E.: Fly Ashes from Polish Power Plants and Combined Heat and Power Plants and Conditions of their Application for Carbon Dioxide Utilization. Chemical Engineering Research and Design, Vol. 84, No A9, 837-842, 2006.
58. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E., Mazurkiewicz M., Piotrowski Z.: Utilization of carbon dioxide in fly ash and water mixtures. Chemical Engineering Research and Design, Vol. 84, No A9, 843-846, 2006.
59. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E., Mazurkiewicz M., Piotrowski Z.: Ograniczenie emisji CO2 poprzez mineralną karbonatyzację. Zeszyty Naukowe Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska nr 23, 231-244, 2007.
60. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E., Piotrowski Z., Pomykała R.: Składowanie CO2 z zawiesinami popiołowo-wodnymi pod ziemią. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 142, 2007.
61. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E.: Emissions from the Polish power industry. Energy vol. 34, no. 12, 2370-2375, 2007.
62. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E.: Przegląd możliwości utylizacji ditlenku węgla. Rocznik AGH Wiertnictwo, Nafta, Gaz, 22/1, 373-378, 2005.
63. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E., Mazurkiewicz M., Piotrowski Z., Pomykała R.: CO2 utilization within ash-water mixtures deposited in underground coal mines. Carbon Dioxide Sequestration in Geological Media - State of the Science. AAPG Studies in Geology No. 59. (w druku) , 2008.
64. Wachowska H., Kozłowski M., Pietrowski M.: Analiza form siarki w polskich węglach kamiennych. KarboEnergochemiaEkologia nr 6, 199-204, 1996.
65. Wong S., Gunter W.D., Law D., Mavor M.J.: Economics of the flue gas injection and CO2 sequestration in coalbed methane reservoirs. [In:] Proceedings of the 5th International Conference on Greenhouse Gas Control Technologies. Ed. Wiilliams D., Durie B., Mc Mullan P., Paulson C., Smith A., Collingwood, Australia CSIRO, 2001.
66. www.bp.com
67. Zamorowski K.: Możliwości redukcji emisji tlenków azotu w spalinach kotłów energetycznych. Energetyka nr 2, 85-90, 1998.
68. Zielona Księga  Europejska strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii. Komisja Wspólnot Europejskich. KOM(2006)105, Bruksela 2006.
69. Zrównoważona produkcja energii z paliw kopalnych: cel  niemal zerowa emisja ze spalania węgla po 2020. Komisja Wspólnot Europejskich. KOM(2006)843, Bruksela 2006

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPW9-0008-0022