History of the Białowieża Primeval Forest, NE Poland

• Autorzy: Milecka K. , Noryśkiewicz A.M. , Kowalewski G.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Białowieża in Poland is a very famous region in Europe (because of its primeval forest and bison population), but its environmental history is poorly known. This article shows the results of palynological analysis, macrofossil analysis and geological settings of two mires in the Białowieża Forest. The pollen diagrams show changes of the vegetation cover from the younger part of the Late Glacial until the present time. The relative time scale is based on palynostratigraphy and comparison to published results of other sites from the adjacent regions. During the Late Glacial two stages of the vegetation succession were revealed: steppe and forest during the Alleröd period and tundra-like vegetation during the Younger Dryas. The Holocene history consists of five stages of plant cover development. The special features of the Białowieża Forest are conditioned by two main factors: low degree of anthropogenic impact and influences of continental climate and boreal zone, stronger than in the other regions of Poland.

Słowa kluczowe

EN

Pollen and macrofossil analysis; Białowieża Primeval; forest; NE Poland; peatland; Late Glacial; Holocene

• Wydawca: Institute of Geological Science Polish Academy of Science
• Czasopismo: Studia Quaternaria
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 26
• Strony: 25--39
• Opis fizyczny: Bibliogr. 58 poz.

Twórcy

autor

Milecka K.

autor

Noryśkiewicz A.M.

autor

Kowalewski G.

• Department of Biogeography and Palaeoecology, A. Mickiewicz University, Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań, Poland,

Bibliografia

• Aaby B. 1986. Trees as anthropogenic indicators in regional pollen diagrams from Eastern Danmark. In Behre K.E. (ed.) Anthropogenic indicators in pollen diagrams, 73-94. Balkema, Rotterdam, Berlin.
• Aalto M. 1970. Potamogetonaceae fruits. I. Recent and subfossil endocarps of the Fennoscandian species. Acta Botanica Fen-nica 88, 1-85.
• Balwierz Z., Żurek S. 1987. The Late Glacial and Holocene vege-tational history and paleohydrological changes at the Wizna site (Podlasie Lowland). Acta Palaeobotanica 27, 121-136.
• Bałaga K. 1982. Vegetational history of the Lake Łukcze environment (Lublin Polesie, E. Poland) during the Late-Glacial and Ho lo cene. Acta Palaeobotanica 22, 7-22.
• Bałaga K. 1990. The development of Lake Łukcze and changes in the plant cover of the south-western part of the Łęczna- Włodawa Lake District in the last 13 000 years. Acta Palaeobotanica 30, 77-146.
• Bałaga K. 1998. Post-glacial vegetational changes in the middle Roztocze (E Poland). Acta Palaeobotanica 38, 175-192.
• Bałaga K. 2003. Hydrological changes in the Lublin Polesie during the late glacial and Holocene as reflected in the sequences of lacustrine and mire sediments. StudiaQuaternaria 19,37-53.
• Behre K.E. 1981. The interpretation of anthropogenic indicators in pollen diagrams. Pollen et Spores 23, 225-245.
• Berglund B.E. Ralska-Jasiewiczowa M. 1986. Pollen analysis. In Berglund. B.E. (ed.) Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology, 455-484, John Wiley & Sons, Chichester - New York - Brisbane - Toronto - Singapore.
• Bertsch K.H. 1941. Früchte und Samen. Ein Bestimmungsbuch zur Pflanzenkunde der vorgeschichtlichen Zeit, 1-247. Stuttgart.
• Borowik-Dąbrowska M., Dąbrowski M.J. 1972. Natural and anthropogenic vegetation changes in Białowieża National Park (original: Naturalne i antropogeniczne zmiany roślinności Białowieskiego Parku Narodowego). Archeologia Polska XVIII, 181-200 (in Polish).
• Dąbrowski M.J. 1959. Late Glacial and Holocene vegetation history of Białowieża Primeval Forest (original: Późnoglacjalna i holoceńska historia lasów Puszczy Białowieskiej). Acta So-cietatis Botanicorum Poloniae 28, 197-248 (in Polish).
• Faliński J.B. 1986. Vegetation dynamics in temperature lowland primeval forests. Dr W. Junk Pubiishers, Dordrecht-Boston-Lancaster.
• Faliński J.B., Pawlaczyk P. 1995. An outline of ecology (original: Zarys ekologii). In Bugała W. (ed.) European Ash Fraxinus excelsior L. Ourforest trees. (orginal: Jesion wyniosły Fraxinus excelsiorL. Nasze drzewa leśne) 17,217-305. Sorus, Poznań-Kórnik (in Polish).
• Filbrandt-Czaja A. 1998. Vegetation history of the northern part of Lednicki Landscape Park highlighting of anthropogenic factor (original: Historia roślinności północnej części Lednickiego Parku Krajobrazowego ze szczególnym uwzględnieniem czynnika antropogenicznego). Biblioteka Studiów Lednickich III, 9-41 (in Polish).
• Göransson H. 1986. Man and the Forest of Nemoral Broad - Leafed Trees During the Stone Age. In Königsson L.K. (ed.) Nordic Late Quaternary, Biology and Ecology. Striae 24, 143-152.
• Grimm E. C. 1987. CONISS: A fortran 77 program for stratigraphi-cally constrained cluster analysis by the method of incremental sum of squares. Computers & Geosciences 13, 13-35.
• Grimm E.C. 1990. Tilia and Tiliagraph: PC spreadiheet and graphics software for pollen data. INQUA Working Group on Data-Handling Methods, Newsletter 4.
• Grosse-Brauckmann G. 1972. Über pflanzliche Makrofossilien mitteleuropäischer Torfe. I. Gewebereste krautiger Pflanzen und ihre Merkmale. Telma 2, 19-55.
• Grosse-Brauckmann G. 1974. Über pflanzliche Makrofossilien mitteleuropäischer Torfe. II. Weitere Reste (Früchte und Samen, Moose u. a.) und ihre Bestimmungsmöglichkeiten. Telma 4, 51-117.
• Grosse-Brauckmann G. 1992. Über pflanzliche Makrofossilien mitteleuropäischer Torfe. III. Früchte, Samen und einige Gewebe (Fotos von fossilen Pflanzenresten). Telma 22, 53102.
• Huntley B., Birks H.J.B. 1983. An atlas of past and present pollen maps for Europe: 0-13000 years ago. Cambridge University Press.
• Iversen J. 1973. The Development of Danmark's Nature since the Last Glacial. Geology of Denmark Survey Bulletin V, 7-C,1-126.
• Juggins S. 2003. C2 User guide. Software for ecological and palaeoecological data analysis and visualisation. Newcastle upon Tyne, UK, University of Newcastle.
• Katz N.J., Katz S.W., Kipiani M.G. 1965. Atlas and keys of fruits and seeds occurring in the Quaternary deposits of the USSR (original: Atlas i opredelitel płodow i semian wstreczajuszczy-chsia w czetwerticznych otłożeniach SSSR). Izdatielstwo Nauka, Moskwa (in Russian).
• Katz N.J., Katz S.W., Skobiejewa E.I. 1977. Atlas of plant fossils in peat (original: Atlas rastitielnych ostatkow w torfach). Izda-tielstwo Nauka, Moskwa (in Russian).
• Kupryjanowicz M. 1991. Eemian, Early and Late Vistulian, and Holocene vegetation in the region of Machnacz peat-bog near Białystok (NE Poland) - preliminary results. Acta Palaeo-botanica 31, 215-225.
• Kupryjanowicz M. 2000. Habitat and vegetation changes of Stare Biele mire in Knyszyńska Forest (original: Przemiany siedlisk i roślinności torfowisk uroczyska Stare Biele w Puszczy Knyszyńskiej). Politechnika Białostocka, Rozprawy naukowe 70, 78-97 (in Polish).
• Kupryjanowicz M. 2003. Palynological investigation in northern Podlasie Region. History, present state and main problems (original: Badania palinologiczne na północnym Podlasiu, historia, stan obecny, główne problemy). IPolska Konferencja Paleobotaniki Czwartorzędu, conference abstract. Białowieża 22-24 V 2003, 15-18.
• Latałowa M. 1992. Man and vegetation in the pollen diagrams from Wolin Island (NW Poland). Acta Palaeobotanica 32, 123-149.
• Latałowa M., Ralska-Jasiewiczowa M., Miotk-Szpiganowicz G., Zachowicz J., Nalepka D. 2004. Fagus sylvatica L. - Beech. In Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr. & Turner Ch. (eds) Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, 95-105. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Makohonienko M. 2000. Natural history of Gniezno (origmal: Przyrodnicza historia Gniezna). Homini, Bydgoszcz-Poznań (in Polish).
• Milecka K. 1998. History of human activity in Giecz and Wagowo areas based on pollen analysis (original: Historia działalności człowieka w okolicach Giecza i Wagowa w świetle analizy pyłkowej). Biblioteka Studiów Lednickich III, 43-95 (in Polish with English summary).
• Milecka K. The results of pollen analysis of Miłuki site (original: Wyniki analizy pyłkowej na stanowisku Miłuki) (in Poli sh, unpubl).
• Milecka K., Noryśkiewicz A.M. 2003. The development of Kletno mire based on pollen analysis from Białowieża Primeval Forest (original: Rozwój torfowiska Kletno w świetle analiz paleoekologicznych na terenie Puszczy Białowieskiej). I Polska Konferencja Paleobotaniki Czwartorzędu, conference abstract Białowieża 22-24 V 2003, 29-30 (in Polish).
• Milecka K., Szeroczyńska K. 2005. Changes in macrophytic flora and planktonic organisms in Lake Ostrowite, Poland as a response of climatic and trophy fluctuations. The Holocene 15,74-84.
• Milecka K., Kupryjanowicz M., Makohonienko M., Okuniewska-Nowaczyk I., Nalepka D. 2004. Quercus L. - Oak. In Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr., Turner Ch. (eds) Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, W. Szafer Institute of Botany, Poli sh Academy of Sciences, Kraków, 189-199.
• Miotk-Szpiganowicz G. 1992. The history ofthe vegetation of Bory Tucholskie and the role of man in the light of palynological investigations. Acta Palaeobotanica 32, 39-122.
• Noryśkiewicz A. M. 2002. The Holocene history of the forest near Wierzchlas on the basis of palynological investigation from Lake Mukrz (original: Holoceńska historia lasów okolic Wierzchlasu na podstawie analizy pyłkowej osadów z jeziora Mukrz). In Banaszak J., Tobolski K. (eds) Bory Tucholskie National Park on the background of the projected Biosphere Reserve (original: ParkNarodowyBory Tucholskie na tleprojek-towanego rezerwatu biosfery), 195-204. Homini, Bydgoszcz-Charzykowy (in Polish).
• Noryśkiewicz A.M., Kowalewski G. 2002. Development of the Dziedzinka raised bog (the Białowieski National Park) on the basis of palynological and plant macrofossils analysis. Acta Agrophysica 67, 197-206.
• Noryśkiewicz A.M., Kowalewski G. 2003. Postglacial history of Dziedzinka mire (origmal: Postglacjalna historia roślinności torfowiska Dziedzinka). I Polska Konferencja Paleobotaniki Czwartorzędu, conference abstract Białowieża 22-24 V 2003, 32-34 (in Polish).
• Noryśkiewicz A.M., Milecka K. 2002. Development of the Kletno peat-bog and postglacial and Holocene transformation of the Białowieża primeval forest vegetation in the light of polten analysis. Acta Agrophysica 67, 207-216.
• Obremska M., Lamentowicz M. 2002. Geology and history of kettle-hole bog on Brda Outwash plain on the base of pallen and testate amoebae (Protozoa) analyses (original: Geologia i historia torfowiska kotłowego na sandrze Brdy koło Tucholi na podstawie analizy palinologicznej i korzenionóżek Testacea). In Banaszak J., Tobolski K. (eds) Bory Tucholskie Nalional Park on the background of the projected Biosphere Reserve (original: Park Narodowy Bory Tucholskie na tle projektowanego rezerwatu biosfery), 205-218. Homini, Bydgoszcz-Charzykowy (in Polish).
• Paszewski A., Poznański F. 1936. Contribution to the history of the Białowieża Primeval Forests I (original: Materiały do historji lasów Puszczy Białowieskiej). Roczniki Naukowe Rolnictwa i Leśnictwa 36, 58-67 (in Polish).
• Paszewski A. 1937. Contribution to the history of the Białowieża Primeval Forests II (origtnal: Dalsze badania nad historią lasów Puszczy Białowieskiej na podstawie analizy pyłkowej torfowisk. Roczniki Naukowe Rolnictwa i Leśnictwa 36, 183-187 (in Polish).
• Podbielkowski Z., Tomaszewicz H. 1979. An outline of hydro- botany (original: Zarys hydrobotaniki). Warszawa, PWN (in Polish).
• Ralska-Jasiewiczowa M. 1964. Correlation between the Holocene history of the Carpinus betulus and prehistoric settlement in North Poland. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 33, 463-468.
• Ralska-Jasiewiczowa M. 1966. Bottom depostts of Lake Mikołajskie (Masurian Lakeland) in the light of paleobotanical investigation (original: Osady denne Jeziora Mikołajskiego na Pojezierzu Mazurskim w świetle badań paleobotanicznych). Acta Palaeobotanica 7, 1-118 (in Polish).
• Ralska-Jasiewiczowa M. 1983. Isopollen maps for Poland: 011000 years B.P. New Phytologist 94, 133-175.
• Ralska-Jasiewiczowa M., Miotk-Szpiganowicz G., Zachowicz J., Latałowa M., Nalepka D. 2004. Carpinus betulus L. - Hornbeam. In Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr., Turner Ch. (eds) Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 69-79.
• Stasiak J. 1964. History of Kruklin Lake as revealed by the deposits of its littoral zone (original: Historia Jeziora Kruklin w świetle osadów strefy litoralnej). Prace Geograficzne IG PAN 42, 1-94. Warszawa.
• Tobolski K. 1987. Holocene vegetational development based on the Kluki reference site in the Gardno-Łeba plain. Acta Palaeo-botanica 22, 179-222.
• Tobolski K. 1991. Gegenwärtiger Stand der paleobotanischen und biostratigraphischen Forschungen in Lednicer Landschaftspark (original: Dotychczasowy stan badań paleobotanicznych i biostratygraficznych Lednickiego Parku Krajobrazowego). In Tobolski K. (ed.) Introduction to paleoecology of Lednicki National Park (orignal: Wstęp do Paleoekologii Lednickiego Parku Krajobrazowego), 11-34. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań (in Polish).
• Tobolski K. 1995. Ash in past lands capes (orig inal: Jesion w minionych krajobrazach). In Bugała W. (ed.) European Ash Fraxinus excelsior L. Ourforest trees. (orginal: Jesion wyniosły, Fraxinus excelsior L. Nasze drzewa leśne), 17, 7-17. Sorus. Poznań - Kórnik (in Polish).
• Tobolski K. 2000. Guidebook to identification ofpeat and lake sediments (original: Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych). PWN, Warszawa.
• Troels-Smith J. 1953. Ertebolle Culture - Farmer Culture. Results of the post ten years excavations in Aamosen Bod, West Zealand (original: Ertebollekultur - Bodenkultur. Resultater afde sidste 10 Aars Undersogelser i Aamosen, Vestsjaelland). Aarb0gerfor nordisk Oldkyndighed og Historie 1953, 5-62 (in Danish).
• Troels-Smith J. 1955. Characterization of unconsolidated sediments (original: Karakterisering af lose jordarter). Danmarks Geologiske Undersogelse IV,3,10, 1-73 (in Danish).
• Żurek S. 1993. Paleohydrological changes in wetlands (original: Zmiany paleohydrologiczne w mokradłach). Przegląd Geograficzny 64, 75-95 (in Polish).