Tectonic evolution of the late Cretaceous Nysa Kłodzka Graben, Sudetes, SW Poland

• Autorzy: Don J. , Gotowała R.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Nysa Kłodzka Graben, located in the Sudetes of SW Poland, developed as a result of Coniacian (middle Upper Cretaceous) N-trending faulting of the Variscan crystalline basement rocks that comprise the crest of the Orlica-Śnieżnik Dome. The graben was transgressed by a late Cretaceous sea that encroached during the Cenomanian from the northwest. Up to 700 m of Coniacian shales, sandstones and conglomerates were deposited in the graben, with shales (the ~500 m thick Idzików 'clays') dominating the graben's central section. On the western side of the graben, shales grade upwards to greywackes in a style that resembles a turbidite sequence; on the eastern side, shales are overlain by sandstones and conglomerates (the Idzików conglomerates) that represent extensive late Cretaceous fan deltas. These within-graben fan deltas date the onset of fault-block movements that uplifted the Sudetes region during the late Cretaceous-Cenozoic. By the end of the Cretaceous, both the sedimentary infill and the underlying Cenomanian and Turonian strata were steepened at the graben margins and were gently folded, the fold axes paralleling the graben's marginal faults. Subsequent Cretaceous-Paleocene ('Laramian') deformations resulted in NW-trending reverse faulting, which restructured the earlier N-S template of the graben, and in transcurrent faults, which cut the N-trending folds, modified the north and south ends of the graben and strongly affected the graben's western walls. The total thickness of the Upper Cretaceous strata of the Nysa Kłodzka Graben is 3 times that of the Intra-Sudetic Synclinorium, implying that the two units developed independently.

Słowa kluczowe

EN

fault; turbidite; fan delta; Idzików beds; Orlica-Śnieżnik Dome; Bohemian Massif; Cenozoic

• Wydawca: Instytut Nauk Geologicznych PAN ; Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Czasopismo: Geologia Sudetica
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 40
• Strony: 51--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Don J.

autor

Gotowała R.

• Institute of Geological Sciences, Wrocław University, Maksa Borna 9, 50-204 Wrocław, Poland,

Bibliografia

• BANAŚ, M., 1965. Przejawy mineralizacji w metamorfiku Śnieżnika Kłodzkiego [Signs of mineralization in the metamorphic complex of Śnieżnik Kłodzki (Sudetes Mts.)]. Prace Geologiczne Komitetu Nauk Geologicznych PAN, 27: 70-82.
• BEYRICH, E., 1849. Untersuchungen des Quadersandsteingebirge in Schlesien. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, Bd 1: 390-392.
• BIRKENMAJER, K., PEĆSKAY, Z., GRABOWSKI, J., LORENC, M.W., & ZAGOŻDŻON. P., 2002. Radiometric dati ng of the Tertiary volcanics, Lower Silesia, Poland. II. K-Ar and palaeomagnetic data from Neogene basanites near Lądek Zdrój, Sudetes Mts. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 72: 119-129.
• CLOOS, H., 1922. Der Gebirgsbau Schlesiens und die Stellung seiner Bodenschätze. Gebrüder Borntraeger, Berlin, 8°, ss. VIII, 107 p.
• CLOOS, H., 1936. Einführung in die Geologie. Ein Lehrbuch der inneren Dynamic. Gebrüder Borntraeger, Berlin, 503 p.
• CYMERMAN, Z., 1997. Structure, kinematics and an evolution of the Orlica-Śnieżnik Dome, Sudetes. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, CLVI: 1-120.
• DON, J., 1989. Jaskinia na tle ewolucji geologicznej Masywu Śnieznika [Geo logic Evol ut ion of the Śnieżnik Massif and the Cave]. In: Jahn, A., Kozłowski, S. & Wiszniowska, T.(Eds.), Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. Ossolineum, Wrocław, 58-79.
• DON, J., 1996. The Late Cretaceous Nysa Graben: implications for Mesozoic-Cenozoic fault-block tectonics of the Sudetes. Zeitschrift für Geologische Wissenschaften, 24: 317-324.
• DON, J., 2003. The problem of "diastrophic" blocks in the marginal parts of the Late Cretaceous Nysa Kłodzka graben, the Sudetes, SW Poland. Geologia Sudetica, 35: 61-67.
• DON, B. & DON, J., 1960. Geneza rowu Nysy na tle badań wykonanych w okolicy Idzikowa [Notes on the ori gin of the Nysa Graben]. Acta Geologica Polonica, 10: 71-106.
• DON, J., SKÄCEL, J. & GOTOWAŁA, R., 2003. The boundary zone of the East and West Sudetes on the geological map of the Velké Vrbno, Staré Mésto and Snieżnik Metamorphic Units. Geologia Sudetica, 35: 25-59.
• DON, J. & WOJEWODA, J., 2003. Tektonika rowu górnej Nysy Kłodzkiej - sporne problemy - dyskusja [Tectonics of upper Nysa Kłodzka Graben - controversial issues - discussion]. Przegląd Geologiczny, 53: 212-221.
• FRĄCKIEWICZ, W., 1965. Observations of the direct contact of the Snieżnik gneisses and the Upper Cret ac eous sedi -ments at Nowa Wieś and Wilkanów, near Bystrzyca Kłodzka. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 181: 5-22.
• FRĄCKIEWICZ, W. & TEISSEYRE, H., 1977. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Sudetów. Arkusz Międzygórze 1: 25 000. Instytut Geologiczny; Warszawa.{in Polish only}
• FRANKE , W. & ŻELAŹNIEWICZ, A., 2000. The eastern termination of the Variscides: terrane cortel ation and kinematic evo lution. In: Franke, W., Haab, V., Oncken, O., & Tanner, D. (Eds.) Orogenic Processes: Quantification and Modelling in the Variscan Belt. Geological Society, London, Special Publications, 179: 63-86.
• FRANKE, W. & ŻELAŹNIEWICZ, A., 2002. Struct ure and Evolution of the Bohemian Arc. In: Winchester, J., Pharoah, T. C., & Verniers, J. (Eds.) Palaeozoic Amalgam -ation of Central Europe. Geological Society, London, Special Publications, 201: 279-293.
• GEINITZ, H. B., 1843. Die Versteinerungen von Kieslingswalde und Nachtrag zur Charakteristik des sächsisch-böhmischen Kreidegebirges. Arnol- dische Buchhandlung, Dresden: Teil IV: 23 p.
• JERZYKIEWICZ, T., 1970. The Upper Cretaceous turbidite sequence in the Sudetes (South-Western Pol and). Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, Série Géologie et Géographie, 18/3: 149-159.
• JERZYKIEWICZ, T., 1971. A flysch/littoral succession in the Sudetic Upper Cretaceous. Acta GeologicaPolonica, 21: 165-199.
• KĘDZIERSKI, M., 2002. Stratygrafia i paleobiogeografia osadów kredy opolskiej i dolnych warstw idzikowskich na podstawie nanoplanktonu wapiennego. PhD thesis, unpublished, Library ING UJ, Kraków {in Polish only}
• OBERC-DZIEDZIC, T. & MADEJ, S., 2002: The Variscan overthrust of the Lower Palaeozoic gneiss unit on the Cado-mian basement in the Strzelin and Lipowe Hills mass ifs, Fore-Sudetic Block, SW Poland: is this part of the East-West Sudetes boundary? Geologia Sudetica, 34: 39-58.
• PACHUCKI, Cz., 1959. O stratygrafii i litologii kredy w rowie Nysy Kłodzkiej [Über die Stratigraphie und Litologie der Kreide im Neissegraben]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio B, 12: 1-66.
• RADWAŃSKA, Z., 1960. O wieku tzw. "iłów idzikowskich" [On the Age of the so-called "Idzików Clays"]. Z badań geologicznych na Dolnym Śląsku VIII, Biuletyn Instytutu Geologicznego, 151: 5-24.
• RADWAŃSKI, S., 1961. Deltowe osady koniaku w okolicy Idzikowa [Delta deposi ts of the Coniacian in the region of Idzików (Lower Silesia)]. Kwartalnik Geologiczny, 5: 108-121.
• RADWAŃSKI, S., 1975. Kreda Sudetów Środkowych w świetle wyników nowych otworów wiertniczych [Upper Cretaceous of the central part of the Sudetes in the light of new borehole materials]. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 187: 5-59.
• SCHWARZBACH, M., 1934. Die Entstehung der Tannendorfer "Terrasse" im Glazer Schneegebirge (Spieglitzer Schneeberg). Firgenwald 7/3: 107-113.
• SROKA, W. & KOWALSKA, A., 1998. The preglacial fluvial depos its in the southern part of the Upper Nysa Depres -sion, cent ral Sudetes Mts., southwestern Pol and. Geologia Sudetica, 31: 157-170.
• STUPNICKA, E., 1989. Geologia regionalna Polski. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa. 286 p.{in Polish only}
• STURM, F., 1901. Der Sandstein von Kieslingswalde in der Grafschaft Glatz und seine Fauna. Jahrbuch der Königlichen Preuaischen Geologischen Landes-Anstalt, 21: 30-98.
• TEISSEYRE, B., 1975. Stratygrafia mikrofaunistyczna górnej kredy rowu Nysy (Sudety Środkowe) [Stratigraphy based upon Foraminifera of Upper Cretaceous deposits, Nysa Graben, Central Sudetes]. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 45: 81-134.
• WOJEWODA, J., 2004. Skamieniałości śladowe w płytko-wodnych osadach santonu na obszarze rowu Górnej Nysy Kłodzkiej. In: Muszer J. (Ed.), Zapis paleontologiczny jako wskaźnik paleośrodowisk, XIX Konferencja Naukowa Paleobiologów i Biostratygrafów PTG: 95-96. {in Polish only}
• ŻELAŹNIEWICZ, A. & ALEKSANDROWSKI, P., 2008. Regionalizacja tektoniczna Polski - Polska południowo-zachodnia [Tectonic subdivision of Poland: southwestern Poland]. Przegląd Geologiczny, 56: 904-911.