A new Lower Coniacian fauna from the Jerzmanice Zdrój region of the North Sudetic Basin, SW Poland

• Autorzy: Chrząstek A.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper describes and interprets a newly discovered Lower Coniacian (lower Upper Cretaceous) macro- and micro- fossil fauna (vertebrate and invertebrate remains) from sedimentary rocks of the Jerzmanice Zdrój region of the North Sudetic Basin of SW Poland. Several inoceramid bivalve taxa that previously were only known from other parts of the North Sudetic Basin were recovered from light grey, marly sandstones of Early Coniacian age. A fragment of ammonite was also discovered, as was a shark's tooth from the family Cretoxyrhinidae: this may be Cretoxyrhina mantelli Agassiz, 1843, a species not hitherto known from the Lower Coniacian (Emscherian sensu Scupin (1912-13)) of the North Sudetic Basin. Abundant foraminifers were observed in thin sections. The newly discovered inoceramid bivalves - Cremnoceramus deformis erectus Meek, 1877, Cremnoceramus waltersdorfensis waltersdorfensis Andert, 1911 and Inoceramus lusatiae Andert, 1911 - fit into the current biostratigraphic scheme for the region. The inoceramids can all be assigned to the Cremnoceramus deformis erectus Zone, which correlates with the Gavelinella moniliformis foraminiferal Zone and thereby confirms an Early Coniacian age. The Turonian-Coniacian boundary in the North Sudetic Basin can now be placed between the respective inoceramid zones of Inoceramus costellatus Woods, 1912 (actually Mytiloides costellatus Woods, 1912) and Inoceramus schloenbachi Böhm, 1911 (actually Cremnoceramus crassus crassus Petrascheck, 1903). The macrofossils found in the Jerzmanice section suggest that the host sediments were laid down in a Late Cretaceous epicontinental basin, under the North Sudetic Sea, that had deepened during the Early Coniacian. This interpretation agrees with the global bathymetric curve for the Late Cretaceous in Europe.

Słowa kluczowe

EN

Lower Coniacian; Upper Cretaceous; North-Sudetic Basin; inoceramids; bivalves; palaeoenvironment; West Sudetes

• Wydawca: Instytut Nauk Geologicznych PAN ; Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Czasopismo: Geologia Sudetica
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 40
• Strony: 33--50
• Opis fizyczny: Bibliogr. 101 poz.

Twórcy

autor

Chrząstek A.

• Institute of Geological Sciences, Wrocław University, Maksa Borna 9, 50-204 Wrocław, Poland,

Bibliografia

• AGASSIZ, L., 1843. Recherches sur les Poissons Fossiles, 3, I-VIII. Imprimerie de Petitpierre, Neuchätel, 390 pp.
• ALEXANDROWICZ, S. W., 1974. Kreda opolska. In: Rutkowski, J. (Ed.), Przewodnik XL VI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Opole, 12-14 września. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 29-38. {in Polish only}
• ANDERT, H., 1911. Die Inoceramen des Kreibitz-Zittauer Sandsteingebirges. Festschrift des Humboldtvereins zur Feier seines 50 jährigen Bestehens, Ebersbach, 33-64.
• ANDERT, FL, 1934. Die Kreideablagerungen zwischen Elbe und Jeschken, Teil III: Die Fauna der obersten Kreide in Sachsen, Böhmen und Schlesien. Abhandlungen der Preui-schen Geologischen Landesanstalt, Neue Folge, Berlin, 477 pp.
• BARANOWSKI, Z., HAYDUKIEWICZ, A., KRYZA, R., LORENC, S., MUSZYŃSKI, A., SOLECKI, A. & URBANEK, Z., 1990. Outline of the geology of the Góry Kaczawkie (Sudetes Poland). Neues fahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen, 179: 223-257.
• BERG L. S., 1958. System rezenten und fossilen Fischartigen und Fisch. Hochschulbüher für Biologie, 4. Berlin, 310 pp.
• BIERNACKA, J. & JÓZEFIAK, M., 2008. Kilka uwag o tzw. wyspie wschodnioudeckiej na podstawie piaskowców z Jerzmanic Zdroju (dolny turon, niecka północnosudecka). In: Wojewoda, J. (Ed.), Baseny śródgórskie, kontekst regionalny środowisk i procesów sedymentacji POKOS'3, 15-21.09.08, Kudowa Zdrój; Wind, Wrocław, 1-2. {in Polish only}
• BOHM, J., 1911. Uber Inoceramus cuvieri Sowerby. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 63: 569-570. Berlin.
• BONAPARTE, C. L. J. L., 1838. Synopsis vertebratorum systematis. Nuovi Annali delie Scienze Naturati, 2: 105-133.
• BUEN, F., 1926. Catalogo ictiológico del Mediterráneo Espanol y de Marruecos, recopilando lo publicado sobre peces de las costas mediterráneas y próximas del Atlántico (Mar de Espana). Resultados de las Campafias Realizadas por Acuerdos Internacionales, Instituto Espanol de Oceanografia, 221 pp.
• CAPPETTA, H, 1987. Chondrichthyes II. Mesozoicand Cenozoic Elasmobranchii. Handbook of Palaeoichthyology, 3B. Gustav Fischer Verlag-Stuttgart-New York, 193 pp.
• CHRZĄSTEK, A., 1995. Wapień muszlowy w Jerzmanicach Zdroju [The Muschelkalk from Jerzmanice Zdrój]. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1607, Prace Geologiczno-Mine-ralogiczne, 48: 43-79.
• CHRZĄSTEK, A., 2002. Stratygrafia i warunki sedymentacji retu oraz dolnego wapienia muszlowego niecki północno-sudeckiej. [Stratigraphy and Sedimentation condition of Röt and Lower Muschelkalk of the North Sudetic Basin]. Acta Universitatis Wratislaviensis, 2383, Prace Geologiczno-Mine-ralogiczne, 73: 1-128.
• CHRZĄSTEK, A., KOSAREWICZ, U. & RACZYŃSKI, P, 2004. Cechsztyn i trias w niecce północnosudeckiej. In: Muszer, J. (Ed.), Zapis paleontologiczny jako wskaźnik paleośrodowisk. XIX Konferencja Naukowa Paleobiologów i Biostratygrafów PTG poświęcona 300-leciu Uniwersytetu Wrocławskiego, 16-18.09.2004, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 108-112.
• CICIMURRI, D., 2001a. Fossil Selachians from the Belle Fourche Shale (Cretaceous, Cenomanian), Black Hills Region of South Dakota and Wyoming. TIk Mountain Geologist, 38: 181-192.
• CICIMURRI, D. J. 2001b. Cretaceous Elasmobranchs of the Greenhorn Formation (Middle Cenomanian-Middle Turonian), Western South Dakota. In: Santuci, V. L. 8c McClelland, L. (Eds). Proceedings of the 6 Fossil Resource Conference, September 2001. National Park Service, Washington D.C., 27-43.
• CICIMURRI, D., 2004. Late Cretaceous Chondrichthyans from the Carlile Shale (Middle Turonian to Early Coniacian) of the Black Hills Region, South Dakota and Wyoming. Tlx Mountain Geologist, 41: 1-16.
• COMPAGNO, L. J. V., 1977. Phyletic relationships of living sharks and rays. American Zoologist, 17: 303-322.
• COX, L. R., 1969. Family Inoceramidae Giebel, 1852. In: Moore, R. C, Teichen, C, Mc Cormic, L. & Williams, R. B. (Eds.), Treatise on invertebrate paleontology, Pt. N,l, Mollusca 6, Bivalvia. Geol. Soc. Am. & University Kansas. Lawrence, Kansas, 314-321.
• DON, J. & GOTOWAŁA, R. 2008 Tectonic evolution of the late Cretaceous Nysa Kłodzka Graben, Sudetes, SW Poland. Geologia Sudetica, 40: 51-63.
• EHRENBERG, C, G., 1840. Über die bildung der Kreidefelsen und des Kreidemergels durch ubsichtbare Organismen. Abhandlungen Keiserische Preussische Akademie der Wissenschaften. Berlin 1838: 59-147.
• FIEGE, K., 1930. Uber die Inoceramen des Oberturon mit besonderer Berücksichtigung de rim Rheinland und Westfalen vorkommenden Formen. Palaeontographica, 20: 1-210.
• FRANKE, A., 1914. Die Foraminiferen und Ostracoden des Emscheres, besonders von Obereving und Derne nördlich Dortmund. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 66: 428-443.
• GAWOR-BIEDOWA, E., 1980. Turonian and Coniacian Foraminifera from the Nysa Trough, Sudetes, Poland. Acta Palaeontologica Polonica, 25: 3-54.
• GEINITZ, H. B., 1871-75. Das Elbthalgebirge in Sachsen von Hanns Bruno Geinitz. 1. Teil: Der untere Quader. Palaeontographica, 20: 310 pp
• GLUCKMAN, L. S., 1958. Rates of evolution in lamnoid sharks. Akademia Nauk SSSR, 123: 568-571.
• GOLDFUSS, A., 1834-40. Petrefakta Germaniae tarn ea, quae in museo. Düsseldorf. 312 pp.
• GORCZYCA-SKAŁA, J., 1977. Budowa geologiczna rowu Wlenia. [Geologie structure of the Wleń Graben]. Geologia Sudetica, 12: 71-100.
• HANCOCK, J. M., 1990. Sea-level changes in the British region during the Late Cretaceous. Proceedings of the Geologists' Association, 100: 565-594.
• HAQ, B, HARDENBOL, J. & VAIL, P., 1987. Chronology of fluctuating sea levels since the Triassic. Science, 235: 1156-1167.
• HAY, O. P., 1902. Bibliography and catalogue of the fossil vertebrata of North America. Bulletin of the United States Geological Survey, 179, 868 pp.
• HEINZ, R., 1933. Inoceramen von Madagascar und ihre Bedeutung für die Kreide-Stratigraphie (Beiträge zur Kenntnis der Inoceramen XII). Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 85: 241-259.
• HUXLEY, T. H, 1880. On the application on the laws of evolution to the arrangement of the Vertebrata and more particularly of the Mammalia. Zoological Society of London, Scientific Memoires, 4: 457-472.
• JASKOWIAK-SCHOENEICHOWA, M. & KRASSOWSKA, A., 1988. Paleomiąższości, litofacje i paleotektonika epikon-tynentalnej kredy w Polsce [Palaeothickness, lithofacies and palaeotectonics of the epicontinental Upper Cretaceous in Poland]. Kwartalnik Geologiczny, 32: 177-198.
• JERZYKIEWICZ, T., 1971. A flysch/littoral succession in the Sudetic Upper Cretaceous. Acta Geológica Polonica, 21: 165-200.
• JERZYKIEWICZ, T. 1975. Pozycja geologiczna osadów górno-kredowych depresji śródsudeckiej i rowu Nysy Kłodzkiej. In: Grocholski, A. (Ed.), Przewodnik XLVII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Świdnica, 22-24 czerwca, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 225-254. {in Polish only}
• JUBITZ, K.-B., 1995. Zur Entwicklung der Kreide in Ostbrandenburg. In: Schroeder, J. H. (Ed.), Fortschritte in der Geologie von Rüdersdorf. Nachlese vom und Ergänzungen zum Rüdersdorf-Symposium der "Geowissenschaftler in Berlin und Brandenburg e.V." Berliner Geowissenschaftliche Abhandlungen, 168: 55-78.
• KELLER, S., 1982. Die Oberkreide der Sach-Mulde bei Alfed (Cenoman-Unter Coniac); Lithologie, Biostratigraphie und Inoceramen. Geologisches fahrbuch, Abhandlungen, 64: 1-171.
• KĘDZIERSKI, M. 2005. Paleogeografía wschodniej części basenu wokółsudeckiego w cenomanie, turonie i koniaku. In: Skoczylas, J. (Ed.), Referaty XIV, Polskie Towarzystwo Geologiczne, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań, 49-58. {in Polish only}
• KĘDZIERSKI, M. & UCHMAN, A. 2001. Ichnofabric of the Upper Cretaceous marlstones in the Opole region, southern Poland. Acta Geológica Polonica, 51: 81-91.
• KUHN, B. & ZIMMERMANN, E, 1919. Erläuterungen zur Geologischen Karte von Preußen und benachbarten Bundesstaaten. Blatt Lahn. Geologische Preussische Landes-Anstalt, Berlin, 58 pp.
• LESZCZYŃSKI, S. & CHODOWSKA, M., 2008. Ichnological record of a T-R Cycle in Santonian of North Sudetic Basin, Poland. In: Pieńkowski, G. & Uchman, A. (Eds.), The Second International Congress on Ichnology. Abstract Book and theIntra-Congress Field Trip Guidebook, Krakow, Poland, August 29-September 8. Polish Geological Institute, Warsaw, p. 67.
• LORENC, S., 1978. Petrografia skal osadowych. Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 176 pp. {in Polish only}
• MANECKI, A. & MUSZYŃSKI, M., 2008. Przewodnik do petrografii. Akademia Górniczo-Hutnicza, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo - Dydaktyczne, Kraków, 552 pp. {in Polish only}
• MANTELL, G. 1822. Fossils of the South Downs; or illustrations of the geology of Sussex, 320 pp., London.
• MEEK, F. B., 1877. Paleontology. Report of the geological exploration of the 40-th paralel. Professional Papers of the Engineer Department of the United States Army, 184: 142-148.
• MILEWICZ, J., 1958. Podział stratygraficzny osadów kredowych w niecce północnosudeckiej. Przegląd Geologiczny, 4: 186-190. {in Polish only}
• MILEWICZ, J., 1966. Kreda z głębokiego otworu Węgliniec IG-l. Kwartalnik Geologiczny, 10: 1144-1146. {in Polish only}
• MILEWICZ, J. 1967. Kreda depresji północnosudeckiej w świetle nowych badań. In: Teisseyre, H. (Ed.), Przewodnik XL Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Geologia i surowce mineralne Sudetów Zachodnich. Zgorzelec, 24-27 sierpnia. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 119-129. {in Polish only}
• MILEWICZ, J. 1970. Kreda rowu jerzmanickiego [The Cretaceous of the Jerzmanice Graben]. Z badań geologicznych regionu dolnośląskiego, Toni 19. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 239: 37-66.
• MILEWICZ, J., 1971. Kreda północnoczeska a wschodnio-brandenburska. [Relation between the North Sudetic Basin and East-Brandenburg Cretaceous formations]. Kwartalnik Geologiczny, 15: 122-136.
• MILEWICZ, J., 1973a. Próba poznania struktury depresji północnosudeckiej. Przegląd Geologiczny, 1: 6-13. {in Polish only}
• MILEWICZ, J., 1973b. Przekrój geologiczny przez depresję północnosudecką [Geological section through the North Sudetic Depression]. Kwartalnik Geologiczny, 17: 45-56.
• MILEWICZ, J., 1979. Rozmieszczenie osadów kredowych w basenie północnosudeckim [Distribution of Cretaceous Rocks in the North Sudetic Basin]. Kwartalnik Geologiczny, 23:819-826
• MILEWICZ, J., 1988. Makrofauna z osadów kredowych otworu wiertniczego Węgliniec IG 1 [Cretaceous macrofauna in the Węgliniec IG 1 borehole]. Kwartalnik Geologiczny, 32: 389-396.
• MILEWICZ, J., 1997: Górna kreda depresji północnosudeckiej (lito- i biostratygrafia, paleogeografía, tektonika oraz uwagi o surowcach [Upper Cretaceous of the North Sudetic depression (litho-and biostratigraphy, paleogeography, tectonics and remarks on raw materials)]. Acta Universitatis Wrati-slaviensis No 1971, Prace Geologiczno-Mineralogiczne, 61: 1-58.
• MILEWICZ, J., 1998. Rozprzestrzenienie piaskowców koniackich w basenie północnosudeckim [Distribution of Conia-cian sandstones in the North Sudetic Basin]. Acta Universitatis Wratislaviensis No 2004, Prace Geologiczno-Mineralogiczne, 64: 101-109.
• MILEWICZ, J & JERZMAŃSKI, J. 1956-57. Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów w skali 1:25 000, Arkusz Pielgrzymka. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, {in Polish only}
• MITURA, F., CIEŚLIŃSKI, S. & MILEWICZ, J., 1969. Inoceramy górnokredowe z niecki północnosudeckiej [Upper Cretaceous inoceramids from the North Sudetic Basin]. Z badań geologicznych regionu dolnośląskiego, Tom 15. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 217: 171-181.
• MULLER, G., 1887. Beitrag zurKenntniss der oberen Kreide am nordlichen Harzrande. Jahrbuch Preussische Geologische Landes-Anstalt, 8: 372-456.
• MUSTAFA, H, 2000. Fish teeth from the Upper Umm Ghudram Formation (Late Santonian) of NW-Jordan. Neues Jahrbuch fur Geologie und Paläontologie, Monatshefte, 10: 595-612.
• NIEDŹWIEDZKI, R. & KALINA, M., 2003. Late Cretaceous sharks in the Opole Silesia region (SW Poland). Geologia Sudetica, 35: 13-24.
• NIEDŹWIEDZKI, R., 2004. Skamieniałości rekinów w kredzie górnej południowo-zachodniej Polski i ich znaczenie dla rekonstrukcji środowiska. In: Muszer, J. (Ed.), Zapis paleontologiczny jako wskaźnik paleośrodowisk. XIX Konferencja Naukowa Paleobiologów i biostratygrafów PTG poświęcona 300-leciu Uniwersytetu Wrocławskiego. 16-18 września, Wrocław, 80-81.
• NIEDŹWIEDZKI, R. & SALAMON, A., 2005. Late Cretaceous crinoids from the Sudetes (southern Poland). Freiberger Forschungshefte, C507: 1-9.
• NODA, M. & MATSUMOTO, T., 1998. Paleontology and stratigraphy of the inoceramid species from the mid-Turonian through upper Middle Coniacian in Japan. Acta Geologica Polonica, 48: 435- 482.
• d'ORBIGNY, A., 1843-47. Paléontologie Française. Terrains Crétacés, 3. Paris, 807 pp.
• PETRASCHECK, W., 1903. Ueber Inoceramen aus der Kreide Böhmens and Sachsen. Jahresberichte der Kaiserlisch-Königli-chen Geologischen Reichsanstalt, 53(1), 153-168. Wien.
• RADWAŃSKA, Z., 1962. Fauna spągowych warstw strefy Inoceramus schloenbachi z Wilkanowa (Dolny Śląsk) [The fauna of the bottom beds of Inoceramus schloenbachi zone from Wilkanów (Lower Silesia)]. Z badań geologicznych regionu dolnośląskiego, Tom 10. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 173: 129-167.
• RADWAŃSKI, S., 1966. Facje osadowe i charakterystyka faunistyczna górnej kredy Środkowych Sudetów [Upper Cretaceous Facies and Faunas in the Central Part of the Sudety Mountains]. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Annales de la Société Géologique de Pologne, XXXVI, 2: 99-119.
• RADWAŃSKI, S., 1968. Górnokredowe osady w Sudetach i wpływ tektoniki na sedymentacje [Upper Cretaceous deposits in Sudetes and influence of tectonics upon their sedimentation]. Kwartalnik Geologiczny, 12: 607-619.
• RADWAŃSKI, A. 1975. Kreda Sudetów Środkowych w świetle wyników nowych otworów wiertniczych [Upper Cretaceous of the Central Poland of the Sudetes in the light of new borehole materials]. Z badań geologicznych regionu dolnośląskiego, Tom XXIV, Biuletyn Instytutu Geologicznego, 287, 5-50.
• RADWAŃSKI, A. & MARCINOWSKI, R., 1996. Elasmo-branch teeth from the mid-Cretaceous sequence of the Mangyshlak Mountains, Western Kazakhstan. Acta Geologica Polonica, 46: 165-169.
• REUSS, A. E., 1845. Die Versteinerungen der Böhmischen Kreideformation. Abt. I. Stuttgart, 58 pp.
• ROEMER, F. A., 1841. Die Versteinerungen des nord-deutschen Kreidegebirges. Hannover. 145 pp.
• ROTNICKA, J., 2007. Cykle transgresywne i regresywne w drobnoziarnistych sukcesjach osadowych na przykładzie górnokredowych margli plenerskich (Góry Stołowe, Sudety) [Transgressive and regressive cycles in fine-grained rocks successions: an example from the Upper Cretaceous Planermergel, Góry Stołowe Mts. Sudetes]. In: Wojewoda, J. (Ed.), Review of Permian sedimentary successions of Bosko-vice Trough, Nachod Basin and Trutnov Basin. Sedimento-logica, 1: 18-30.
• SAWICKI L., 1995. Mapa geologiczna regionu dolnośląskiego z przyległymi obszarami Czech i Niemiec. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, {in Polish only}
• SCUPIN, H., 1912-1913. Die Lowenherger Kreide und ihre Fauna. Stuttgart, 275 pp.
• SHIMADA, K., 1997. Paleoecological relationships of the Late Cretaceous lamniform shark, Cretoxyrhina mantelli (Agassiz). Journal of Paleontology, 71: 926-933.
• SKOĆEK, V. & VALECKA, J., 1983. Paleogeography of the Late Cretaceous Quadersandstein of Central Europe. Palaeogeograplry, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 44: 71-92.
• SOWERBY, J., 1812-1826. Mineral-Conchologie Gross-britaniens. Verlag von Jent & Gassman, Solothurn, 7 pp.
• ŚLIWIŃSKI, W., RACZYŃSKI, P. & WOJEWODA, 2003.Sedymentacja utworów epiwaryscyjskiej pokrywy osadowej w basenie północnosudeckim. In: Ciężkowski, W., Wojewoda, J. & Żelaźniewicz, A. (Eds.). Sudety Zachodnie: od wendu do czwartorzędu. LXXIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 11-13.09.2003, Cieplice Śląskie Zdrój. Wind, Wrocław, 119-126. {in Polish only}
• TARKOWSKI, R., 1991. Stratygrafia, makroskamieniałości i paleogeografía utworów górnej kredy niecki opolskiej [Stratigraphy, macrofossils and palaeogeography of the Upper Cretaceous from the Opole Trough]. Zeszyty Naukowe, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica, Kraków, Geologia, 51: 1-156.
• TEISSEYRE, B., 1992. Otwornice kredy górnej z niecki północnosudeckiej (Sudety Zachodnie) [Upper Cretaceous foraminifers from the North Sudetic Basin (Western Sudetes)]. Prace Geologiczno-Mineralogiczne, 34: 1-78.
• THIES, D. & MULLER, A., 1993. A neoselachian fauna (Vertebrata, Pisces) from the Late Cretaceous (Campanian) of Hover, near Hannover (NW Germany). Paldontolo-gische Zeitschrift, 67: 89-107.
• TRÓGER, K.A. & WEJDĄ, M., 1998. The Turonian/Conia-cian (T/C) boundary in the Upper Cretaceous of the Elbe Valley/Saxony (Germany). Acta Geológica Polonica, 48: 387-394.
• TROGER, K. A., 2004. Cenomanian through Lower Coniacian events in the Upper Cretaceous of Saxony, Germany. Acta Geológica Polonica, 54: 629-638.
• VÓGLER, J., 1941. Beitrage zur Geologie von Nieder-landisch-Indien. Obere Jura und Kreide von Misol. Palaeon-tolographica, SuppL, Bd. IV, Abt. IV. Kassel. Stuttgart, 245-293.
• WALASZCZYK, I., 1988. Inoceramid stratigraphy of the Turo-nian and Coniacian strata in the environs of Opole (Southern Poland). Acta Geológica Polonica, 38: 51-61.
• WALASZCZYK, I., 1992. Turonian through Santonian deposits of the Central Polish Uplands; their fades development, inoceramid paleontology and stratigraphy. Acta Geológica Polonica, 42: 1-122.
• WALASZCZYK, I. & COBBAN, W. A, 1998. The Turo-nian-Coniacan boundary in the United States Western Interior. Acta Geológica Polonica, 48: 495-507.
• WALASZCZYK, I. & WOOD C. J., 1998. Inoceramids and biostratigraphy at the Turonian/Coniacian boundary; based on the Salzgitter-Salder Quarry, Lower Saxony, Germany, and the Słupia Nadbrzeżna section, Central Poland. Acta Geológica Polonica, 48: 395-434.
• WALASZCZYK, I., KOPAEVICH, L. F. & OLFERIEV, A., 2004. Inoceramid/foraminiferal succession of the Turonian and Coniacan (Upper Cretaceous) of the Briansk region (Central European Russia). Acta Geologica Polonica, 54: 597-609.
• WIESE, F., CECH, S., EKRT, B., KOST'AK, M., MAZUCH, M. & VOIGT, S., 2004. The Upper Turonian of the Bohemian Cretaceous Basin (Czech Republic) exemplified by the Upohlavy working quarry: integrated stratigraphy and palaeoceanography of a gateway to the Tethys. Cretaceous Research, 25: 329-352.
• WILLIAMSON, T. E., KIRKLAND, J. I. & SPENCER, G. L., 1993. Selachians from the Greenhorn Cyclothem ("Middle" Cretaceous: Cenomanian-Turonian), Black Mesa, Arizona, and the paleogeographic distribution of Late Cretaceous Selachians. Journal of Paleontology, 67: 447-474.
• WITWICKA, E., 1958. Stratygrafia mikropaleontologiczna kredy górnej wiercenia w Chełmie [Micropalaeontological stratigraphy of Upper Cretaceous of the Chełm Borehole (Lublin Upland)]. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 121: 177-267.
• WOJEWODA, J., 1997. Upper Cretaceous litttoral-to-shelf succession in the Intrasudetic Basin and Nysa Trough, Sudety Mts. In: Wojewoda, J. (Ed.), Obszary Źródłowe. Zapis w osa-dach.VI Krajowe Spotkanie Sedymentologów, 26-28.09.1997, Lewin Kłodzk. Wind, Wrocław, 81-96.
• WOOD, C. J., WALASZCZYK, I., MORTIMORE, R. & WOODS, M., 2004. New observations on the inoceramid biostratigraphy of the higher part of the Upper Turonian and the Turonian-Coniacan boundary transition in Poland, Germany and the UK. Acta Geologica Polonica, 54: 541-549.
• WOODS, H, 1912. A monograph of the Cretaceous lamelli-branchia of England. Palaeontographical Society, 2: 262-340.
• ŻELAŹNIEWICZ, A. & ALEKSANDROWSKI, P., 2008. Regionalizacja tektoniczna Polski - Polska południowo-zachodnia [Tectonic subdivision of Poland: southwestern Poland]. Przegląd Geologiczny, 56: 904-911.
• ZITTEL, K. A., 1865. Die Bivalven der Gosaugebilde in den Nordöstlichen Alpen. Denkschriften k. Akademie der Wissenschaften Wien, math. - nat. Kl., 24: 105-179.
• ZONOWA, T. D. & YAZYKOWA, E. A., 1998. Biostratigraphy and correlation of the Turonian-Coniacian succession and the Turonian-Coniacian boundary problem in the Far East Russia based on ammonites and inoceramids. Acta Geologica Polonica, 48: 483-494.