Lower Carboniferous bentonites in the Bardo Structural Unit (central Sudetes): geological context, petrology and palaeotectonic setting

• Autorzy: Kryza R. , Muszer J. , August C. , Haydukiewicz J. , Jurasie M.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Lower Carboniferous Paprotnia beds of the Bardo Structural Unit in the central Sudetes, composed predominantly of mudstones with Upper Viséan fossils, include several bentonite layers. The bentonites, composed mainly of kaolinite, illite/smectite and smectite, with minor amounts of quartz, calcite and iron hydroxides, also contain abundant zircons, the features of which indicate their volcanic derivation. The main population of the zircons yielded a SHRIMP U-Pb age of ~ 334 Ma corresponding with, and numerically constraining, the biostratigraphic data. The field evidence, biostrati- graphic and geochronological results, together with mineralogical data from the bentonites, indicate continental margin-type sedimentation and contemporaneous volcanic (andesitic-rhyolitic) activity in the neighbouring region during the ongoing Variscan orogeny in central Europe in Late Viséan times.

Słowa kluczowe

EN

bentonite; zircon; SHRIMP geochronology; Viséan; Bardo Unit; Sudetes

• Wydawca: Instytut Nauk Geologicznych PAN ; Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Czasopismo: Geologia Sudetica
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 40
• Strony: 19--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz.

Twórcy

autor

Kryza R.

autor

Muszer J.

autor

August C.

autor

Haydukiewicz J.

autor

Jurasie M.

• Wrocław University, Institute of Geological Sciences, Department of Mineralogy and Petrology, ul. Cybulskiego 30, 50-205 Wrocław

Bibliografia

• ALEKSANDROWSKI, P., KRYZA, R., MAZUR, S. & ZABA, J., 1997. Kinematic data on major Variscan strike-slip faults and shear zones in the Polish Sudetes, north east Bohemian Mas sif. Geological Magazine, 134/5: 727–739.
• AUGUST, C., 2006. Mineralogy of a Carboniferous bentonite from the Sudetes, northern margin of the Boh mian Massif– preliminary data. 3-rd Mid-European Clay Conference, Ab stract Book, p. 21.
• AUGUST, C., HAYDUKIEWICZ, J. & MUSZER, J., 2003.Bentonites of Lower Car bon if er ous from Bardo Mtsunit(West ern Sudetes). Mineralogical Society of Poland Special Papers, 22: 15–18.
• AWDANKIEWICZ, M., 1999. Volcanism in a late Variscan intramontane trough: the petrology and geochemistry of the Carbon if er ous and Permian volcanic rocks of the Intra Sudetic Basin, SW Poland. Geologia Sudetica, 32: 83–111.
• BLESS, M.J., BOUCKAERT, J., BOUZET, P., CONIL, R., COR NET, P., FAIRON-DEMARET, M., GROESSENS, E., LONGERSTAEY, P. J., MEESSEN, J. P. M. P.,PAPROTH, E., PIRLET, H., STREEL, M., van AMEROM,H. W. J & WOLF, M., 1976. Dinantian rocks in the Ardenno-Rhenish Massifs in Belgium, the Neth e lands and the Federal Republic of Germany. Mededelingen Rijks Geologische Dienst. Nieuwe Serie, 27: 81–195.
• BOSSOWSKI, A., IHNATOWICZ, A., MASTALERZ, K., KUROWSKI, L. & NOWAK, G. J, 1995. Intra-Sudetic Depression. In: Zdanowski, A. & Żakowa, H. (Eds.) The Carboniferous in Poland. Prace Państwo- ivego Instytutu Geologicznego CXLVIII. Warszawa, pp. 142-147.
• CHOROWSKA, M., FEDOROWSKI, J. & RADLICZ, K., 1992. Famennian and Tournaisian deposits from the Zda-nów IGI borehole (Sudetes). Geological Quarterly, 36, 1: 1-32.
• CHOROWSKA, M. & RADLICZ, K., 1994. Revision of the age of the Lower Carboniferous deposites in the northern part of the Góry Bardzkie (Sudetes). Kwartalnik Geologiczny, 38: 249-288.
• DZIK, J., 1997. Emergence and succession of Carboniferous conodont and ammonoid communities in the Polish part of the Variscan sea. Acta Palaeontologica Polonica, 42: 57-170.
• FEDOROWSKI, J., 1971. Aulophyllidae (Tetraco- ralla) from the Upper Visean of Sudetes and Holy Cross MouPalaeontologia Polonica, 24: 1-137.
• GŁUSZEK, A. & TOMAS, A., 1993. Age of the Nowa Wieś Formation (Bardzkie Mts., Middle Sudetes, SW Poland).Annales Societatis Geologorum Poloniae, 62: 293-308.
• GÓRECKA, T., 1958. Flora dolnokarbońska Gór Bardzkich (Lower Carboniferous Flora of the Bardo Mts. LowerSilesia). Biuletyn Instytutu Geologicznego, 129: 199- 197, {inPolish only}.
• GÓRECKA, T. & MAMET, B., 1970. Sur quelques microfaciés carbonates paléozoiques des Sudétes polonaises (Monts de Bardo). Revue de Micropaléontologie, 13: 155-164.
• HAYDUKIEWICZ, J., 1990. Stratigraphy of Palaeozoic rocks of the Góry Bardzkie and some remarks on their sedimentation (Poland). Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen, 179: 275-284.
• HAYDUKIEWICZ, J. & MUSZER, J., 2002. Offshore to onshore transition in the Upper Viséan palaeontological record from the Paprotnia section (Bardo Mts., West Sudetes). Geologia Sudetica, 34: 17-34.
• JACKSON, P. C, 1990. The Crenistria Limestone: Palae- océanographie crisis in a Dinantian sea. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Monatshefte, 10: 607- 621.
• JURASIK, M., 2006. Zircons from the Lower Carboniferous volcanic rocks of the Intra-Sudetic Basin and bentonites of the Bardo Mountains. Unpublished MSc Thesis, University of Wrocław, pp. 79, {in Polish only}.
• KAMMER, T. W., BRETT, C. E., BOARDMAN, D. R. & MAPES, R. H., 1986. Ecologie stability of the dysaerobic biofacies during the Late Paleozoic. Lethaia, 19: 109-121.
• KULESZA-WIE WIÓRA K. & WOJCIECHOWSKI A. K., 1980. Preparatyka próbek do badań mineralogicznych i fizyczno-chemicznych. Im GRABOWSKA- OLSZEWSKA B. (Ed.) Metody badań gruntów spoistych. Wydawnictwa Geologiczne Warszawa, p. 68-106, {in Polish only}.
• KUHNE, F., 1930. Die Fauna des deutschen Unter- karbons. Die Gastropoden. Abhandlungen der Preussischen Geologischen Landesananstalt, 122: 93-141.
• MENNING, M., WEYER, D., DROZDOWSKI G., AMERON, & WENDT, I., 2000 A. Carboniferous time sale 2000: Discussion and use of geological parameters as time indicators from Central Western Europe Geologische Jahrbuch A., 156-3-44
• MENNING, M., ALEKSEEV, A. S., CHUVASHOV, B. I., DAVYDOV, V. I., DEVUYST, F. X, FORKE, H. C, GRUNT, T. A, HANCE, L., HECKEL, P. H., IZOKH, N. G., JIN, Y. G.( JONES, P. J., KOTLYAR, G. V., KOZUR, H. W., NEMYROVSKA, T. I., SCHNEIDER, J. W., WANG, X. D., WEDDIGE, K., WEYER, D. & WORK, D. M., 2006. Global time scale and regional strati-graphic reference scales of Central and West Europe, East Europe, Tethys, South China, and North America as used in the Devonian-Carboniferous-Permian Correlation Chart 2003 (DCP 2003). Palaeogeograpky, Palaeodimatology, Palaeoecology, 240: 318-372.
• MUSZER, J. & HAYDUKIEWICZ J., 2006. Szyszka drzewiastej rośliny z dolnokarbońskiego fliszu Gór Bardz- kich (Sudety). Przegląd Geologiczny, 54, 11: 963-966, {in Polish, with English summary}.
• OBERC, J., 1957. Region Gór Bardzkich (Sudety). Przewodnik dla geologów. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, pp. 284, {in Polish only}.
• OBERC, J., 1972. Sudety i obszary przyległe. In: Budowa geologiczna Polski, 4. Tektonika, 2. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, pp. 307, {in Polish only}.
• PAECKELMANN, W., 1930. Die Fauna des deutschen Unterkarbons. Die Brachiopoden. Teil 1. Abhandlungen der Preubischen Geologischen Landesananstalt, 122: 143-326.
• PAECKELMANN, W., 1931. Die Fauna des deutschen Unterkarbons. Die Brachiopoden. Teil 2. Abband- lungen derPreu-ssiseben Geologischen Landesananstalt, 136: 1-440.
• PORĘBSKA, E. S and KOSZOWSKA, E, 2001. Mazuelloidy -apatytowe glony z dolnego paleozoiku Gór Bardzkich (Sudety). Przegląd Geologiczny, 49, 11: 1050- 1060.
• SCHMIDT, H, 1925. Die Carbonischen Goniatiten Deutschland. Jahrbuch Preussiscben Geologischen Landesananstalt, 45: 498-609.
• ŚRODOŃ, J., 1984. X-ray powder diffraction identification of illitic materials. Clay Minerals, 32: 337-349.
• ŚRODOŃ, J., 1995. Reconstruction of maximum paleotem-peratures at present erosional surface of the Upper Silesia Basin, based on the composition of illite/ smectite in shales. Studiu Geologica Polonica, 108: 9-22.
• SUCHA, V., KRAUS, I., GERTHOFFEROVA, H., PETES, J. & SEREKOVA M., 1993. Smectite to illite conversion in bentonites and shales of the East Slovak Basin. Clay Minerals, 28: 243-253.
• WAJSPRYCH, B., 1986. Sedimentary record of tectonic activity on a Devonian-Carboniferous continental margin. Sudetes. In: Teisscyre, A. K (cd.) IAS 7th European Regional Meeting, Excursion Guidebook, Kraków - Poland, pp. 141-164.
• WAJSPRYCH, B., 1995. The Bardo Mts rock complex: The Famennian-Lower Carboniferous preflysch (platform) - to flysch (foreland) basin succession, the Su- detes. In: Guide to Excursion B2 of XIII Inter. Congr. on Carboniferous-Permian 28.08-02.09. Kraków, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, pp. 23-42.
• WARNKE, K., 1997. Microbial carbonate production in a starved basin: The crenistria Limestone of the upper Visean German Kulm facies. Paleogeography, Paleoclitnatology, Paleoecology, 130: 209-225.
• WEYER, D., 1965. Zur Ammonoideen-Fauna der Gatten-dorfia-Stufe von Dzikowiec (Ebersdorf) in Dolny Slask (Niederschleisen), Polen. Berichte der geologischen Gesell-schaft der DDR, 10, 4: 443-464.
• ŻAKOWA, H., 1963. Stratygrafia i zasięgi facjalne karbonu dolnego w Sudetach (Stratigraphy and facial extents of the Lower Carboniferous in Sudetes). Kwartalnik Geologiczny, 7: 73-94.
• ŻAKOWA, H., 1966. Poziom Goniatites crenistria Phill. W okolicy Sokolca i Jugowa u podnóży Gór Sowich (Sudety Środkowe). [Zone Goniatites crenistria Phill. In the vicinity of Sokolec and Jugów, at the foot of the Sowie Mountains (Central Sudetes)]. Prace Instytutu Geolo- gicznego, 43:1-137.
• ŻAKOWA, H, 1968. Karbon dolny. In: Budowa Geologiczna Polski. Tom I. Stratygrafia, część 1. Prekambr i paleozoik. Instytut Geologiczny (Ed.). Warszawa, pp. 371-399, {in Polish only}.
• ŻELAŹNIEWICZ, A. & ALEKSANDROWSKI, P., 2008. Regionalizacja tektoniczna Polski - Polska południowo-zachodnia. Przegląd Geologiczny, 56,10: 904-911, {in Polish, with English summary}.