Neotectonic structures of the Upper Silesian region, south Poland

• Autorzy: Lewandowski J.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Neotectonic structures of the Upper Silesia that originated during the last 5 Ma (Pliocene and Quaternary) overlap Miocene grabens and horsts of the Carpathian Foredeep. They had been reactivated in Pliocene as an effect of the young Alpine uplift of the Carpathian Foredeep. It is postulated that ice-sheet derived compaction of a thick Miocene deposits was the most significant agent of the development of neotectonic depressions. Glacioisostasy of mobile bedrock structures was presumably also an important component of vertical movements. The amplitude of neotectonic movements is estimated to 40-100 m, basing on DEM map analysis, analysis of sub-Quaternary structural maps, and the Pleistocene cover thickness. The present-day tectonic phenomena are generated by mining-induced seismicity. These are connected with stress relaxation in the deep bedrock thrust zones of the Upper Silesian Coal Basin.

Słowa kluczowe

EN

neotectonic structures; glacioisostatic movements; tectonic fracture zones; induced seismicity; Carpathian Foredeep; Upper Silesian Coal Basin; USCB

• Wydawca: Institute of Geological Science Polish Academy of Science
• Czasopismo: Studia Quaternaria
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 24
• Strony: 21--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 61 poz.

Twórcy

autor

Lewandowski J.

• University of Silesia, Faculty of Earth Sciences, Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec,

Bibliografia

• Aleksandrowicz S.W. 1964. Miocene tectonics in the Upper Silesian Basin Acta Geologica Polonica 14, 175-231 (inPoltsh with English summary).
• Badura J., Przybylski B. 1995a. Neotectonic dependences of the Earths sufrace of the eastern part of the Sudety Mountains of the concentrated contour map. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, 255,173-185 (inPolishwithEnglish summary).
• Badura J., Przybylski B. 1995b. Neot ect onic aspects of the East Sudeten foreland relief. Przegląd Geologiczny 43 (9), 762-776 (in Polish with English summary).
• Badura J., Przybylski B. 2000. Neotectonic map of the Lower Silesia (original: Mapa neotektoniczna Dolnego Śląska). Państwowy Instytut Geologiczny, Oddz. Dolnośląski, Wroclaw (inPol ish).
• Bajger 1998. The role of geological structure in relief evolution on the eastern slopes of the Silesian Beskid and in the western part of Żywiec Basin. Zeszyty Naukowe AGH 1523, Kwartalnik Geologia 19 (1), 1-89 (in Polish with English summary).
• Bogacz K. 1967. The geological structure of the northern bordier of he Krzeszowice Graben. Prace Geologiczne Komisji Nauk Geologicznych PAN, Oddz. w Krakowie 41, 1-66 (in Poltsh with English summary).
• Bukowy S. 1974. Carpathian Foredeep - western part (original: Zapadlisko przedkarpackie - część zachodnia). In Pożaryski W. (ed.) Budowa geologiczna Polski, IV, Tektonika Wydawnictwa Geologiczne (in Polish).
• Czarnecka K. 1988. Genesis of tectonic movements in Upper Silesia, Poland. Journal of Geodynamics 10, 301-307 (in Polish with English summary).
• Dyjor S. 1987. Systems of burted valleys in Western Poland and phases of their development in the Upper Neogene and Eo-pleistocene. In Jahn A., Dyjor S. (eds) Problemy młodszego neogenu i eoplejstocenu w Polsce, 85-101. Ossolineum, Wroclaw (in Polish with English summary).
• Dyjor S., Dendewicz A., Grodzicki A., Sadowski A. 1978. The Neogene and old-Pleistocene sedimentation in the Paczków and Kędzierzyn graben zones, Southern Potand. Geologia Sudetica 13 (1), 31-65 (in Polish with English summary).
• Dżułyński S. 1953. Tectonics of the Kraków Upland southern part. Acta Geo logica Po lo nica 3, 325-440 (in Polish with English summary).
• Glazek J., Szynkiewicz A. 1978. Stratigraphy of the late Tertiary and Early Quaternary karst deposits in Poland and their paleo-geographic implications (original: Stratygrafia młodotrzeciorzędowych i staroczwartorzędowych osadów krasowych oraz ich znaczenie paleogeograficzne). In Jahn A., Dyjor S. (eds) Problemy młodszego neogenu i eoplejstocenu w Polsce, 113-130. Ossolineum, Wroclaw (in Polish).
• Gradziński R. 1962. Origin and development of subterranen karst in the southern part of the Cracow Uptand. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 32,429-487 (inPolishwithEng-lish summary).
• Idziak A.F., Teper L., Zuberek W.M. 1999. Seismic activtty and tectontcs of the Upper Silesian Coal Basin. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego 1793, 1-98 (in Poltsh with Engtish summary).
• Jura D. 1992. Mountain relief of the Miocene besament of the Jastrzębie vicinity in the Upper Siletia Coal Batin. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 368, 5-36 (in Poltsh with English summary).
• Jura D. 1995. The young-Alpine morphotectontcs of the Silesian Carpathian Foredeep and the recent geodynamics of the Upper Siletian Coal Batin. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geosynoptyka i Geotermia 38 (1), 9-11.
• Jura D. 2001. Morphotectonics and evolution of discordances of different age present in the top surface of the Carboniferous of the Upper Silesia Coal Basin. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego 1952, 1-176 (in Polish with English summary).
• Jura D., Małolepszy Z. 1999. On the Neogene and Quaternary mor-photectonics in the northeastern part of the Silesian and Kraków-Wieluń Uptands. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geosynoptyka i Geotermia 38 (1), 9-11.
• Jureczka J., Kotas A. 1995. Upper Silesian Coal Basin. In Zdanowski A., Żakowa H. (eds) The Carboniferous system in Poland. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 148, 164-173.
• Kleczkowski A., Dendewicz A., Dyjor S., Kowalski J., Milkowski M. 1972. Pliocene-Quaternary Rybnik-Koźle Trough and its Hydrogeological Properties. Bulletin de l'Academie Polonaise, Serie des Sciences de la Terre 20, 71-83.
• Klimek K. 1972. The Racibórz-Oświęcim Basin (original: Kotlina Raciborsko-Oświęcimska). In Klimaszewski M. (ed.) Geomorfologia Polski. T. 1, 116-138. PWN, Warszawa (in Polish).
• Kotlicka G.N. 1979. Neotectonic manifestations in western part Upper Silesia (original: Objawy neotektoniki w zachodniej części Górnego Śląska). Kwartalnik Geologiczny 23, 493 (in Polish).
• Kotlicka G.N. 1981. Neotectonics of the Upper Odra Valley. Biule-tynlnstytutu Geologicznego 321,165-175 (inPolishwithEng-lish summary).
• Kowalczyk Z. 1969. Current neotectonic movements within Silesia in the light of geodetic research (original: Współczesne ruchy tekt oniczne na terenach Śląska w świetle badań geodezyjnych). Zeszyty Naukowe AGH 212, Kwartalnik Geodezja 12 (in Polish).
• Kutina J. 1974. The Fifty-north Fracture Zone and its role in metal-logeny of central Europe. Chemie der Erde 33 (2).
• Lewandowski J. 1988. Middle Pleistocene in the upstream Odra valtey region: Moravian Gate - Racibórz Basin (synthetical approach). Przegląd Geologiczny 36, 465-474 (in Polish with English summary).
• Lewandowski J. 1993. Sub-Quaternary morphology ofthe Silesian-Cracow region, South Potand, and its morphogenetic evotu-tion. Folia Qualernaria 64, 101-121 (in Poltsh with English summary).
• Lewandowski J. 1995. Neot ect onic struc tures in the Racibórz-Oświęcim Basin, Upper Silesia, Southern Poland. Fo lia Quaternaria 66, 99-104.
• Lewandowski J. 1996. The main factors of Neogene and Quaternary morphogenetic evolution of the Silesian-Cracow region (S Poland). Acta GeographicaLodziensia71,131-148 (inPol-ish with English summary).
• Lewandowski J. 2000. The Pleist ocene of the Klodnica Graben, Upper Silesia region (original: Plejstocen rowu Kłodnicy - region górnośląski). Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego 8, 41-49 (in Polish).
• Lewandowski J. 2003. The glacial Pleistocene of the Racibórz-Oświęcim Basin and neighbouring areas (original: Plejstocen glacjalny Kottiny Raciborsko-Oświęcimskiej i obszarów sąsiednich). In PrzewodnikXKonferencji "Stratygrafia plejstocenu Polski", Rudy, 2003 (in Polish).
• Lewandowski J., Ciesielczuk J. 1996. A case to study karst rego-lithes in the Silesian Uptand. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, Geologia 14, 139-152 (inPolishwithEnglishsum-mary).
• Liszkowski J. 1982. Evolution of recent vertical movements of the Earth's crust in Poland (original: Geneza pola współczesnych pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski). Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego; 1-179 (inPolish).
• Liszkowski J. 1993. The effects of Pleistocene ice sheet loading-reloading cycles on the bedrock structure of Po land. Folia Quaternaria 64, 7-23.
• Madeyska T. 1977. The age differentation of ceves and their sediments of the Sąspowska Valley. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego 185, Kras i Speleologia 1, 71-77 (in Poltsh with English summary).
• Ney R., Burzewski W., Bachleda T., Górecki W., Jakóbczyk K., Słupczyński K. 1974. Outline of the paleogeography and evolution of lithology and facies of Miocene layers in the Carpathian Foredeep. Prace Geologiczne Komisji Nauk Geologicznych PAN, Odddz. w Krakowie 82, 1-65 (in Polish with English summary).
• Nowak W.A. 1993. Underground limestone karstification in relief of Kraków-Wieluń Uptand in Częstochowa region. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej PAN 21, 9-157 (in Polish with English summary).
• Oberc J., Dyjor S. 1968. Young Tertiary movements in the Sudetes. Przegląd Geologiczny 16, 493-498 (in Poltsh with Engtish summary).
• Ostaficzuk S. 1995. Impact of Poland's geological structure on neogeodynamics. Technika Poszukiwań Geologicvznych, Geo-synoptyka i Geotermia 34 (3), 79-107.
• Ostaficzuk S. 2003. The importance of digital terrain elevation model in modern geological mapping. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geosynoptyka i Geotermia 6, 53-58.
• Oszczypko N., Tomaś A. 1985. Tectonic evolution of marginal part of the Poltsh Flysch Carpathians in the Middle Miocene. Kwartalnik Geologiczny 29, 109-128.
• Oszczypko N., Tomaś A., Zuchiewicz W. 1993. Compaction of Miocene molasses and neotectonic mobility of the Polish Carpathian Foothills. Przegląd Geologiczny 41, 411-416 (in Polish with English summary).
• Pawelec H. 2005. Paleoclimatic significance of periglacial slope covers - a study from southern part of the Ojców Plateau, S Poland. Przegląd Geologiczny 53, 1051-1057 (in Poltsh with English summary).
• Perski Z. 1999. Surface subsidence of the Upper Silesian Coal Basin. Przegląd Geologiczny 47,171-174(in Polish with English summary).
• Perski Z. 2000. Application of SAR interferometry to characterizing the dynamics and extent of mining induced terrain deformations, on exemplified by selected areas in the Upper Silesian Coal Basin (original: Zastosowanie satelitarnej interferometrii radarowej do określania dynamiki i zasięgu górniczych deformacji terenu na przykladzie wybranych obszarów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego). Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego 8, 9-TO (in Polish).
• Połtowicz S. 1993. Palinspastic paleogeography reconstruction of Badenian saline sedimentary basin in Poland. Kwartalnik AGH, Geologia 19 (4), 203-233 (in Polishwith English summary).
• Radwański A. 1968. Lower Torthonian transgression on to the Miechów and Cracow Uplands. Acta Geo logica Po lo nica 18, 397-438 (in Polish with English summary).
• Raczkowski W., Wójcik A., Zuchiewicz W. 1985. Neotectontcs Sections across the Polish Carpathians. Acta Geophysica Polonica 33, 307-319.
• Rutkowski J. 1986. On Tertiary fault tectonics in the vicinities of Cracow. Przegląd Geologiczny 10, 587-590 (in Poltsh with English summary).
• Rutkowski J. 1989. Geotogical structure of the Cracow region,South Potand. Przegląd Geologiczny 6, 302-308 (in Polish with English summary).
• Szubert R. 1993. Fault tectonics of Jurassic strata in the southernpart of the Woźniki-Wieluń Upland in the light of correlationof stratigraphic horizons (original: Tektonika uskokowa utworów jurajskich w południowej części Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej w świetle korelacji poziomów stratygraficznych). In Zuchiewicz W. (ed.) Neotektonika Polski: Metodyka, datowania, przykłady regionalne, 33-34. Komisja Neotektoniki Komitetu Badań Czwartorzędu PAN, Kraków (in Polish).
• Szubert R. 1998. Influence of tectonics on sub-Quaternary relief in the southern part of the Woźniki-Wieluń Uptand (original: Wpływ tektoniki na rzeźbę podczwartorzędową w południowej części Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej). In Pękala K. (ed.) IV Zjazd Geomorfologów Polskich, Referaty i komunikaty, 89-96 Wyd. UMCS, Lublin (in Polish).
• Teper L. 1998. Seismotectonics in the Northern Part of the Upper Silesian Coal Basin. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego 1715, 1-108 (in Polish with English summary).
• Teper L., Idziak A., Sagan G., Zuberek W.M. 1992. New approach to the studtes of the relations between tectontcs and mintng tremors occurrence on example of the Upper Silesian Coal Basin (Poland). Acta Montana, Ser. A2 (88), 134-149.
• Tomalkiewicz J. 1975. Morphological consequences of disjunctive tectonics in the retief of the Wietuń Plateau. Przegląd Geograficzny 47, 735-749 (in Polish with English summary).
• Wyrzykowski T. 1985. Map of recent vertical crustal movements in Poland (original: Mapa prędkości współczesnych pionowych ruchów powierzchni skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Instytut Geodezji i Kartografii, Warszawa (in Polish).
• Wyrzykowski T. 1990. Maps of the contemporary vertical movements velocity of the Earth's crust in Poland. Prace Instytutu Geodezji i Kartografii 37 (1-2), 221-248 (in Polish with English summary).
• Zuchiewicz W. 1998. Quaternary tectonics of the Outher West Carpathians, Poland. Tectonophisics 297, 121-132.
• Zuchiewicz W. 2000. Maps 1:5000000: Contemporary tectonic movements, Tectonic movements in Quaternary I, II, Tectonic structural units (original: Mapy 1:5000000: Współczesne ruchy tektoniczne, Ruchy tektoniczne w czwartorzędzie I, II, Jednostki tektoniczno-strukturalne). In Maciej ewski W., Ul-iszak R. (eds) Atlas Polski. Encyklopedia Geograficzna Świata, T XI, Opres, Kraków.
• Zuchiewicz W. 2002. Neotectonics, morphotectonics, sejsmotec-tonics - state of research and perspectives for the future: introduction. Folia Quaternaria 73, 5-12.
• Żaba J. 1995. Strike-slip faults at the edge zone of Upper Silesia and Małopolska Block (southern Potand). Przegląd Geologiczny 43 (10), 838-842 (in Polish with English summary).