Fennoscandian erratics in glacial deposits of the Polish lowland - methodic aspects

• Autorzy: Górska M.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

There are erratic boulders drifted with the last continental ice sheet in the glacial deposits of the Polish Lowland. Their outcrops are situated in the Baltic Shield area as well as to the south of it, in the central and southern Baltic Sea bottom. Indicator erratics, statistical erratics and the others are distinguished in coarse-gravels association. The research into the identification of the indicator erratics are designed for the specification of the Scandinavian and Baltic alimentation centres of different age glacial tills and their fluvioglacial counterparts; they are also aimed at determining the direction of the distant transport as well as the ice-sheet and its streams transgression route to the deposition places. Effectiveness of the analysis depends to a large extent on the erratic correct classification and this ability happens in turn to be burdened with a subjective evaluation of the clearly visible features of an erratic. In the text attention will be paid to the advantages and disadvantages of the analysis on the indicator boulders of the glacial deposits.

Słowa kluczowe

EN

indicator and statistical erratics; glacial deposits; Polish Lowland; Vistulian

• Wydawca: Institute of Geological Science Polish Academy of Science
• Czasopismo: Studia Quaternaria
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 23
• Strony: 11--15
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz.

Twórcy

autor

Górska M.

• Institute of Palaeogeography and Geoecology, A. Mickiewicz University 27 Dzięgielowa St, 61-687 Poznań,

Bibliografia

• Amantov A. 1995. Plio-Pleistocene erosion of Fennoscandia and its implication for the Baltic area. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 149, 47-56.
• Czubla P. 2001. Fennoscandian erratics Quaternary deposits of Middle Poland and their value for stratigraphie purposes. Acta Geographica Lodziensia 80, 174 (in Polish with English summary).
• Czubla P., Gałązka D., Górska M., 2006. Eratyki przewodnie w glinach morenowych Polski. Przegląd Geologiczny 54(3), 245-255.
• Dyke A.S., Morris T.F. 1988. Drumlin fields, dispersal trains and ice streams in Arctic Canada. Canadian Geographer 32, 86-90.
• Gałązka D. 2002. Petrographie characteristic of the last glaciation tills in the valley of the lower Vistula (original: Charakterystyka petrograficzna glin zwałowych ostatniego zlodowacenia w dolinie dolnej Wisły). In Dobracki R., Lewandowski J., Zieliński T. (eds), Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty - IX Konferencja "Stratygrafia plejstocenu Polski" 67 (in Polish).
• Gałązka D. 2004. Application of macroscopic identification methods for index erratics to locate source areas of selected Jurassic glacial rafts (original: Zastosowanie metody makroskopowego oznaczania eratyków przewodnich do lokalizacji obszarów źródłowych wybranych kier jurajskich). Przegląd Geologiczny 52, 349-350 (in Polish).
• Geisler T. 1996. Die permokarbonischen Dolerite in Schonen: pet-rographische und petrochemische Charakterisierung und ihre Bedeutung als Leitgeschiebe. Archiv fiir Geschiebekunde 2, 105-117.
• Górska M. 2000a. Some petrographical features of Vistulian lodgement till in the central and southern Wielkopolska Lowland and their significance towards estimating the dynamics of the last ice-sheet. Prace Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 28, 145 (in Polish with English sumary).
• Górska M. 2000b. Scandinavian erratics - methods and interpretation. Analysis of erratics from Koczery site at Drohiczyn. Field workshop "Deposits, deformation structures and forms of Warthanian glaciomarginal zone on Polesie Lowland (original: Narzutniaki skandynawskie - metodyka badań i interpretacja. Analiza eratyków ze stanowiska w Koczerach koło Drohiczyna. Warsztaty terenowe "Osady, struktury deforma-cyjne i formy warciańskiej strefy glacjomarginalnej na Nizinie Podlaskiej"). Lublin - Mielnik, 25-29.09.2000, 67-72.
• Górska M. 2002a. Petrographie von uckermarkischen Geschieben. Geologische Brandenburgische Beitrage, Neubrandenburg 3, 35-47.
• Górska M. 2002b. Petrography of sediments derived from glacial and fluvioglacial accumulation in the Drawskie Lakeland. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Poznań, Seria A, Geografia Fizyczna 53, 29-42 (in Polish with English summary).
• Górska M. 2003a. New found of the Oslo romb porphyry in northwestern Poland. Przegląd Geologiczny 51,580-585 (in Polish with English summary).
• Górska M. 2003b. Petrographie analysis of Scandinavian eratics. In Harasimiuk M., Terpiłowski S. (eds), Analizy sedymentolo-giczne osadów glacigenicznych, 23-31. Wyd. UMCS, Lublin (in Polish with English summary).
• Górska M. 2005. Indicator erratics from Sobolewo (Suwałki-Augustów out-wash plain) (original: Narzutniaki przewodnie z Sobolewa (sandr suwalsko-augustowski)). Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu Polskiej Akademii Umiejętności t. III (in press)
• Górska M., Meyer K.-D., Rutkowski J., Skoczylas J. 2001. Pre-limanary results of the control determination of the quartzites of the Scandinavian and local origin from Poland. In Kostrzewski A. (ed.) Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, tom III, Geografia, 64, 175-186. UAM, Poznań (in Polish with English summary).
• Hesemann J. 1975. Kristalline Geschiebe der nordischen Vereisungen. Krefeld, 267.
• Kasprzak L., Kozarski S. 1984. Facies analysis of marginal zone deposits produced by the Poznan Phase of the last glaciation in the middle Great Poland. Geografia 29, 1-54 (in Polish with English summary).
• Kjcr K.H., Houmark-Nielsen M., Richardt N. 2003. Ice-flow patterns and dispersal of erratics at the southerwestem margin of the last Scandinavian Ice Sheet: signature of palaeo-ice streams. Boreas 32, 130-148.
• Korn J. 1927. Die wichtigsten Leitgeschiebe der nordischen kristallinen Gesteine im norddeutschen Flachlande. Berlin, 64.
• Lilliesköld M. 1990. Lithology and transport distance of glacioflu-vial material. In Kujansuu R., Saarnisto M. (eds.), Glacial indicator tracing, 151-164. Balkema, Rotterdam.
• Luttig G. 1958. Methodische Fragen der Geschiebeforschung. Geologisches Jahrbuch 75, 361-418.
• Luttig G. 1995. Geschiebezählungen - eine terminologische Richtigstellung. Geschiebekunde aktuell 11, 109-112.
• Luttig G. 1999. Geschiebestatistische Anmerkungen zur Quartär-stratigraphie des nordischen Vereisungsgebietes. Eiszeilalter uun Gegenwart 49, 144-163.
• Meyer K.-D. 1983. Indicator pebble and stone count methods. In Ehlers J. (ed.), Glacial deposits in North-West Europe, 275-287. Balkema, Rotterdam.
• Pettersson G. 2002. Weichselian glaciation in the middle Noteć River region, northwest Poland. LUNDQUA Thesis 47, 1-19.
• Puranen R. 1990. Modelling of glacial transport of tills. In Kujansuu R., Saarnisto M. (eds.), Glacial indicator tracing, 15-34. Balkema, Rotterdam.
• Rudolph F., 2005. Strandsteine. Sammeln & Bestimmen von Steinen an der Ostseeküste. Wachholtz Verlag, Neumünster, 160 s.
• Rutkowski J. 2005. Petrographic study of glacial gravel from Suwałki district (original: Badania petrograficzne żwirów pochodzenia lodowcowego z rejonu Suwałk). In Szwarczewski P., Smolska E. (eds), 1999: Dynamika procesów stokowych i fluwialnych w rzeźbie mlodoglacjalnej z rejonu Suwałk, 53-55.
• Ruhberg N. 1999. Uber den Wert der Kleingeschiebezählung (KGZ). Geschiebekunde aktuell 15, 87-100.
• Schulz W. 2003. Geologischer Fuhrer fur den norddeutschen Geschiebesammler. CW Verlagsgruppe Schwerin, 508.
• Smed P. 1989. Sten i det danske landskab. Geograjforlaget 194.
• Smed P. 1993. Indicator studies: a critical review and a new data -presentation method. Bulletin of the Geological Society of Denmark 40, 332-340.
• Smed P. 1997. Kommentare zu Leitgeschiebezählmethoden. Aruchiv fur Geschiebekunde 2, 141-145.
• Smed P. 2000. Uber den Hesemann-Milthers-Streit und die von Heusemann verwendete Abbildungsmethode für Geschiebezählungen. Geschiebekunde Aktuell 16, 127-131.
• Smed P., Ehlers J. 2002. Gebrüder Bomtraeger, Berlin, Stuttgart, 195.
• Stokes CR., Clark CD. 1999. Geomorphological criteria for identyfying Pleistocene ice streams. Annals of Glaciology 28, 67-75.
• Stokes CR., Clark CD. 2001. Palaeo-ice streams. Quaternary Science Reviews 20, 1437-1457.
• Vinx R. 1995. Hochauflösende Rekonstruktion von Eistransportwegen: Die "Leitserienmethode". Archiv jur Geschiebekunde 1,627-640.
• Vinx R. 1996. Granatcoronit (mafischer Granulit): ein neues Leitgeschiebe SW-schwedischer Herkunft. Archiv fur Geschiehekunde 2, 3-20.
• Vinx R. 2002. Gesteine des Baltisches Schildes in Nordeutschland: Glazialgeschiebe an der Ostseeküste von Schleswig und NW-Mecklenburg. Beiheft zur European Journal of Mineralogy 14, 219-242.
• Wentworth C.K. A. 1922. A scale of grade and class terms for clastic sediments. Journal of Geology 30, 377-392.
• Wozniak P.P. 2004. Usefulness of the lithological analysis of tillsfor geomorphological research in marginal zones of the last glaciation. Przegląd Geologiczny 52, 336-339 (in Polish with English summary).
• Zandstra J.G. 1999. Platenatlas van noordelijke kristalijne gidsgesteenten. Backhuys Publishers, Leiden, 412.