Parametry modulacji prądnic pokładowych a diagnozowanie węzłów łożyskowych lotniczego silnika turbinowego

• Autorzy: Gębura A. , Tokarski T.

Warianty tytułu

EN

Frequency-modulation parameters of airborne generators as used in the diagnosing of turbojet engine bearings

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono podstawowe założenia metod diagnostycznych: FAM-C oraz FDM-A [1, 2]. Na podstawie badań obiektów rzeczywistych wykazano, że metody te mogą być zastosowane do monitorowania kolejnych faz zużycia łożysk tocznych silników turboodrzutowych. Udowodniono, że parametry częstotliwości prądnic pokładowych umożliwiają określenie licznych parametrów węzłów łożyskowych jak: poziom tarcia tocznego każdego z łożysk, płynność ruchu koszyka, wielkość luzów promieniowych wielkość dobroci mechanicznej danego węzła mechanicznego. Ponadto określano liczne parametry i zjawiska związane z zespołem wirnikowym jak: wielkości przekoszeń i niewspólosiowości wałów, poziom zużycia ciernego na styku koszyk-element toczny i inne. Podstawową zaletą metody jest to, że układ diagnostyczny jest przyłączany do dowolnego miejsca (np. złącza elektrycznego) zasilanego napięciem stałym lub przemiennym z etatowego źródła energii elektrycznej diagnozowanego obiektu.

EN

The paper has been intended to present the most essential principles that underlie the FAM-C and FAM-A diagnostic methods [1,2]. Basing on results of real objects testing, it has been shown that these methods can be applied to monitor subsequent stages of the wearing of turbojet engine's rolling bearings. It has been proved that frequency-modulation parameters of airborne generators allow of determining numerous parameters of a bearing, just to mention the level of the bearing's overall resistance (due to, e.g. rolling friction, sliding friction, etc.), the smoothness of motion of a bearing cage, the radial clearance sizes, the damping coefficient of a given kinematic pair, etc. Furthermore, determined are parameters and phenomena closely related with the turbojet engine's rotor assembly, e.g. the skews and eccentricities of shafts, the level of abrasive wear of contact surfaces of both the bearing cage and the rolling element, and other ones. The major advantage of the method is that the diagnostic system can be applied to any point supplied with DC or AC voltage (e.g. an electrical connection) from the airborne energy source of the object under diagnosing.

Słowa kluczowe

PL

diagnostyka techniczna; silnik turbinowy; trakty przenoszenia napędu; łożyska toczne

EN

rolling element bearing; turbine engine

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 62, nr 28
• Strony: 613--620
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz.

Twórcy

autor

Gębura A.

autor

Tokarski T.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, ul. Księcia Bolesława 6, 01-494 Warszawa, [e-mail]

Bibliografia

• [1] CEMPEL CZ., Podstawy wibroakustycznej diagnostyki maszyn, WNT. Warszawa 1982
• [2] BIARDA, D„ FALKOWSKI, P., GĘBURA, A., KOWALCZYK, A.,: Opis patentowy PL 175664B1: Sposób diagnozowania technicznego elementów sprzęgających silnik, a zwłaszcza lotniczy silnik spalinowy, z prądnicą prądu przemiennego, Zgłoszenie 08.07.1996, udzielenie patentu 29.01.1999.
• [3] BIARDA, D., FALKOWSKI, P., GĘBURA, A., KOWALCZYK, A., Opis patentowy PL 175674B1 Sposób diagnozowania technicznego elementów sprzęgających silnik, a zwłaszcza lotniczy silnik spalinowy, z prądnicą prądu stałego
• [4] BIARDA D., FALKOWSKI P., GĘBURA A, KOWALCZYK A., Opis patentowy PL 182554 BI, Sposób diagnozowania technicznego elementów sprzęgających silnik, a zwłaszcza lotniczy silnik spalinowy, z prądnicą prądu przemiennego, zgłoszenie 19.05.1997, udzielenie patentu 02.04.2002.
• [5] FURMANEK S.: KRASZEWSKI Z., Niezawodność łożysk tocznych. Wydawnictwa Przemysłowe WEMA, Warszawa 1989.
• [6] GĘBURA A., Diagnostic of aircraft power transmission track based on the analysis of generator 's frequency, Journal of Technical Physics, Vol. XLIII No. 1 Warszawa 2002.
• [7] GĘBURA A.,TOKARSKI T., The FDM-A method as applied to evaluate the rolling-element spin and mis-alignment of bearing support elements Prace Naukowe ITWL, Zeszyt 22, s. 135-146, Warszawa 2007.
• [8] WOJNAR A., Teoria sygnałów WNT, Warszawa 1980.
• [9] ANDREJEWICZ J., Chaos i synchronizacja w układach fizycznych, Monografie, Łódź 1995.