Metody identyfikacji odorotwórczych gazów emitowanych z obiektów przemysłowych

• Autorzy: Sówka I.

Warianty tytułu

EN

Methods of identification of odour gases emitted from industrial plants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy zaproponowano i przedstawiono metodykę badań mających na celu identyfikację grupy przemysłowych źródeł/źródła emisji odorów wraz z oceną ich zapachowego oddziaływania na ludzi. Zaproponowano metodologię identyfikacji przemysłowych źródeł emisji odorów pod względem ilościowym, przestrzennym oraz jakościowym. Przeprowadzono analizę metod identyfikacji źródeł emisji odorów w zależności od typu/charakteru źródła emisji oraz metod zmierzających do oceny uciążliwości zapachowej. Uzupełnieniem do przeprowadzonych analiz i rozważań są wyniki badań olfaktometrycznych, terenowych oraz modelowych, na podstawie których określono zakres stosowalności wybranych metod w ocenie zapachowej przemysłowych źródeł emisji zapachów. Dzięki scharakteryzowanym i zastosowanym metodom możliwe jest określenie, m.in.: całkowitej emisji zapachu z obiektu przemysłowego, zasięgu zapachowego oddziaływania źródła, stężenia zapachu w punkcie receptorowym, częstotliwości występowania zapachów na wybranym terenie oraz stopnia uciążliwości zapachowej i wpływu zapachów na komfort życia ludzi zamieszkujących tereny przyległe do analizowanego, przemysłowego źródła emisji wonnych gazów.

EN

This paper proposes and presents research methodology aimed at identification of a group of industrial sources/odour emission sources and an assessment of their olfactory impact on humans. The paper proposes methodology of identification of industrial odour emission sources in terms of quantity, space and quality. Identification methods of odour emission sources depending on the type/nature of the emission sources as well as methods aimed at odour nuisance assessment were developed. Complementary to analysis and discussion are the results of olfactometric and field research as well as model tests, on the basis of which the range of applicability of selected methods in the olfactory assessment of industrial odour emission sources was defined. Finally, using there methods, it is possible to determine, for example, total odour emission from industrial plant, the range of the source's olfactory impact, odour concentration at the receptor point, frequency of odour presence in selected area and the level of odour nuisance as well as the influence of odours on the quality of life of the people living in areas adjacent to the industrial odorous gases emission source being analyzed.

Słowa kluczowe

PL

stężenie zapachowe; emisja zapachu; olfaktometria dynamiczna; zapachowa uciążliwość; badania terenowe; modelowanie

EN

odour emissions; odour intensity; odour concentration; dynamic oflactometry; odour nuisance; oflactory niusance; fieldwork; modelling; field research

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej. Monografie
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 90, nr 55
• Strony: 90--90
• Opis fizyczny: Bibliogr.139 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Sówka I.

• Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska, pl. Grunwaldzki 9, 50-377 Wrocław,

Bibliografia

• [1] Axel R., Molekularne podstawy procesów węchowych, Świat Nauki, wyd. specjalne, nr 1 (8), wrzesień-październik, 2007, 73-79.
• [2] Bhattacharyya N., Seth S., Tudu B., Detection of optimum fermentation time for black tea manufacturing using electronic nose, Sensors and Actuators B, 2007.
• [3] Bliss P.J., Schulz T.J., Senger T., Kaye R.B., Odour measurement - factors affecting olfactometry panel performance, Water Science and Technology, 1996, 34, 3-4, 549 556.
• [4] Bourgeois W., Stuetz R.M., Use of a chemical sensor array for detecting pollutants in domestic wastewater, Water Research, 2006, 36, 4505-4512.
• [5] Brockers A., Oxbol A., Sampling techniques of odour in Dermak and Germany- comparison of methods and results from composting plants, VDI-Berichte, 2004, 1850, 247.
• [6] Bockreis A., Steinberg I., Measurement of odour with focus on sampling techniques, Waste Management, 2005, 25, 859.
• [7] Bosak W., Produkcja win gronowych w małym gospodarstwie, część 1. Poprawa jakości win białych, Polski Instytut Winorośli i Wina, Kraków, 2008.
• [8] Bulliner E.A., Kozieł J.A., Cai L.S., Wright D., Characterization of livestock odors using steel plates, solid-phase microextraction, and multidimensional GC-MS-O, JAWMA, 56 (2006), 1391-1403.
• [9] Cai L.S., Kozieł J.A., Lo Y.C., Hoff S.J., Characterization of volatile organic compounds and odor-ants associated with swine barn PM using SPME and GC-MS-O, J. Chromatogr., A, 2006, 1102, 60-72.
• [10] Cai L., Kozieł J. A., Davis J., Lo Y.C., Xin H., Characterization of VOCs and odors by in vivo sampling of beef cattle rumen gas using SPME and GC-MS-olfactometry, Analytical and Bioanalytical Chemistry, 2006, 386(6), 1791-1802.
• [11] Cai L., Kozieł J.A., Nguyen A.T., Liang Y., Xin H., Evaluation of zeolite for control of odorants emissions from simulated poultry manure storage, Journal of Environmental Quality, 2007a, 36(1), 184-193.
• [12] Cai L., Kozieł J.A., O'Neal M.E., Determination of characteristic odorants from Harmonia axvridis beetles using in vivo solid-phase microextraction and multidimensional gas chromatography mass spectrometry - olfactometry, Journal of Chromatography, A, 2007b, 1147, 66-78.
• [13] Chen L., Hoff S., Cai L., Kozieł J. A., Zelle B., Evaluation of wood chip-based biofilters to reduce odor, hydrogen sulfide, and ammonia from swine barn ventilation air, Journal of the Air & Waste Management Association, 2009, 59, 520-530.
• [14] Cervinka R., Neudorfer E., Odour control at a municipal sewage collector: psychological perspectives, Environmental Odour Management, Koln, 2004.
• [15] Dalton P., Upper airway irritation, odor perception and health risk due to airborne chemicals, Toxicology Letters, 2003, 140-141, 239-248.
• [16] Derengiewicz W., Technologia serów miękkich, Oficyna Wydawnicza HOŻA, 1997.
• [17] Domański W., Surgiewicz J., Zagrożenia chemiczne w zakładach garbarskich, Przemysł chemiczny, 5/2003.
• [18] Elbir T., A GIS based decision support system for estimation, visualization and analysis of air pollution for large Turkish cities, Atmospheric Environment, 2004, 38, 4509-4517.
• [19] Elbir T., Mangir N., Kara M., Simsir S., Eren T., Ozdemir S., Development of a GIS-based decision support system for urban air quality management in the city of Istanbul, Atmospheric Environment, 2010,44,441-454.
• [20] Frechen F.B., Frey M., Wett M., Loeser C, Aerodynamic performance of a low speed wind tunnel, Wat. Sci. Tech., 2004, 50, 57.
• [21] Freeman T., Cudmore R., Review of Odour Management in New Zealand, Air Quality Technical Report No 24, New Zealand Ministry of Environment, Wellington, New Zealand, 2002.
• [22] Gallego E., Soriano C, Roca F.X., Perales J.F., Alarcon M., Guardino X., Identification of the origin of odour episodes through social participation, chemical control and numerical modelling, Atmospheric Environment, 2008, 42, 8150-8160.
• [23] Gostelow P., Longhurst P., Parsons S.A., Stuez R.M., Sampling for measurements of odours, Scientific and Technical Report No 17, IWA Publishing, London, 2004.
• [24] Griep M.I., Mets T.F., Collys K., Volgelaere P., Laska M., Massrt D.L., Odour perception in relation to age, general health, anthropometry and dental state, Archives of Gerontology and Geriatrics, 1997, 25, 263-275.
• [25] Grela E., Czech A., Semeniuk W., Żywieniowe metody ograniczania wydalania azotu do środowiska podczas chowu trzody chlewnej, [w:] Współczesna problematyka odorów, M.I. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), WNT, Warszawa, 2010, 383-407.
• [26] Guz Ł., Sobczuk H., Wasąg H., Urządzenie do oznaczania zawartości zapachowych substancji chemicznych w powietrzu, Przemysł Chemiczny, 5/2009,446-449.
• [27] Guz Ł., Sobczuk H., Suchorab Z., Pomiar odorów za pomocą przenośnego miernika z matrycą półprzewodnikowych czujników gazu, Przemysł Chemiczny, 2010, 89/4, 378-381.
• [28] Haas T., Schulze-Lammers P., Diekmann B., Horner G., Boeker P., A method for online measurement of odour with a chemosensor system, Sensors and Actuators, B, 2008, 132, 545-550.
• [29] Haubensack G., Wie entsteht der Hauefigkeitseffekt in absoluten Urtailen? Ein Betragzur Theorie des Urtailens, Zeitsschrift fur Experimented und Angewandte Psychologie, 1994, 41, 3, 378-397
• [30] Hangartner M., Approach to odor nuisance evaluation in Switzerland, Third International Symposium on Air Quality Management at Urban, Regional and Global Scales, Istanbul, 2005.
• [31] Henshaw P., Nicell J., Sikdar A., Parameters fir the assessment of odour impacts on communities, Atmospheric Environment, 2006, 40, 1016-1029.
• [32] Hong J.H., Pang K.J., Compost biofiltration of ammonia gas from bin composting, Bioresource Technology, 2005, Vol, 96, Issue 6, 741-745.
• [33] Hudson N., Bell K., McGahan E., Lowe S., Galvin G., Casey K., Odour emissions from anaerobic piggery ponds. 2. Improving estimates of emission rate through recognition of spatial variability, Bioresource Technology, 2007, 98, 1888-1897.
• [34] Intarakosit E., Ramirez M., GIS-Based modeling of odor dispersion from biosolids reuse sites, Materiały konferencyjne, ESRI International User Conference Proceedings, San Diego, California, 2007.
• [35] Janicke L., Hartmann U., Estimation Of Odour Emissions From Field Inspections (ESOFIN) and a screening Model For Odour Dispersion (SMOD), 11th conference on Harmonization was held in July 2007, Cambridge, UK, 2007.
• [36] Jehlickova B., Longhurst P., Drew G.H., Assessing effects of odour: a critical review of assessing annoyance and impact on amenity, IWA Conference, Barcelona, 2008.
• [37] Jiang J., Kaye R., Sampling techniques for odour measurements, IWA Publishing, 2001, 95.
• [38] Kasztelen A., Oddziaływanie przemysłu spożywczego na środowisko naturalne, Przemysł Spożywczy, 2008, 10.
• [39] Korczyński M., Opaliński S., Kołacz R., Dobrzański Z., Gbiorczyk W., Szołtysik M., Chemiczne i biotechnologiczne preparaty do ściółki, pomiotu i gnojowicy ograniczające emisją odorów i gazów toksycznych „u źródła", [w:] Współczesna problematyka odorów, M.I. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), WNT, Warszawa, 2010, 452-475.
• [40] Kośmider I, Mazur-Chrzanowska B., Wyszyński B., Odory, PWN, Warszawa, 2002.
• [41] Kośmider J., Uciążliwość zapachowa. Metodyka terenowych oznaczeń stężenia odorów w powietrzu na przykładzie fermy norek, Archiwum Ochrony Środowiska, 1998, 1-2, 19-32.
• [42] Kośmider J., Ograniczanie emisji odorów. Proponowane procedury licencyjne i kontrolno-pomiarowe, Materiały seminaryjne, Wyd. Ekochem, Szczecin, 1997.
• [43] Kowalski Z., Banach M., Powałka E., Zastosowanie płynów dezynfekcyjnych z dodatkami nanosrebra w przemyśle mięsnym celem ograniczenia odorów, Przemysł Chemiczny, 2009, 88/5, 478-482.
• [44] Kowalski Z., Smuła R., Banach M., Makara A., Eliminacja i ograniczenie emisji odorów w przemyśle mięsnym za pomocą preparatów dezynfekujących zawierających związki nanosrebra, [w:] Współczesna problematyka odorów, MJ. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), WNT, Warszawa, 2010, rozdz. 14, 327-358
• [45] Kowalski Z., Makara A., Banach M., Kowalski M., Zastosowanie preparatów nanosrebra do oczyszczania powietrza z instalacji klimatyzacyjnej zakładów mięsnych, Przemysł Chemiczny, 2010, 89/4, 434-437.
• [46] Krysiak M., Mikołajczyk M., Molińska U., Nych A., Badania ankietowe i analiza skarg ludności jako metody oceny jakości zapachowej powietrza, VII Konferencja Naukowa Studentów, tom 1, 49-53, Oficyna Wydawnicza PWr., Wrocław, 2009.
• [47] Kruszelnicka I., Olfaktometria dynamiczna - metoda oznaczania stężenia substancji zapachowych, Ekologia Przemysłowa, 2008, 2, 54.
• [48] Kozieł J.A., Cai L.S., Wright D.W., Hoff S.J., Solid-phase microextraction as a novel air sampling technology for improved, GC-olfactometry-based assessment of livestock odors, J. Chromatograph. Sci., 2006,44, 451-457.
• [49] Kulig A., Rutkowski J., Dezodoryzacja obiektów gospodarki komunalnej cz. 1, Przegląd Komunalny, 2005, 10.
• [50] Kulig A., Sinicyn G., Czyżkowski B., Lelicińska-Serafin K., Heidrich Z., Podedworna J., Identification and survey of the sources of potential olfactory impact in municipal management in Poland, Chemistry for Agriculture, 2008, 9, 549-563.
• [51] Kulig A., Lelicińska-Serafin K., Podedworna J., Sinicyn G., Heidrich Zb., Czyżkowski B., Inwentaryzacja źródeł odorantów w gospodarce ściekowej i odpadowej w Polsce oraz ocena ich uciążliwości na podstawie badań ankietowych, Przemysł Chemiczny, 2009, 88 (5), 484-492.
• [52] Kulig A., Lelicińska-Serafin K., Podedworna J., Sinicyn G., Heidrich Zb., Czyżkowski B., Charakterystyka i ocena oddziaływania zapachowego źródeł odorantów w gospodarce ściekowej i odpadowej w Polsce na podstawie badań ankietowych, Chemik, 2009, 11, 414-420.
• [53] Kuśmierek E., Chrześcijańska E., Szynkowska M.I., Kowalczyk Ł., Góralski J., Paryjczak T., Fotokatalityczne unieszkodliwianie odorów - amoniak, Chemik, 2009, 11, 407.
• [54] Laudien J.H., Wencker S., Ferstl R., Pause B., Context effects on odor processing: An event-ralated potential study, Neurolmage, 2008, 41, 1426-1436.
• [55] Leonardos G., Review of odor control regulations in the USA, in Odors, Indoor and Environmental Air, Proceedings of a Specialty Conference of the Air and, Waste Management Association, Bloomington, MN, 1995, 73-84.
• [56] Lo Y.C.M., Kozieł J.A., Cai L.S., Hoff S.J., Jenks W.S., Xin H.W., Simultaneous chemical and sensory characterization of VOCs/semi-VOCs emitted from swine manure using SPME-GC-MS-O, JEQ, 2008,37, 521-534.
• [57] Mahin T.D., Comparison of different aproaches used to reuglate odors arround the world, Water Science and Technology, 2001, 44, 9, 87-102.
• [58] Makles Z., Galwas-Zakrzewska M., Złowonne gazy w środowisku pracy, Bezpieczeństwo Pracy, 2005, 9.
• [59] Micone P.G., Guy C, Odour quantification by a sensor array: An application to landfill gas odours from two different municipal waste treatment Works, Sensors and Actuators, B, 2007, 120, 628-637.
• [60] Millot J-L., Brand G., Mornad N., Effects of ambient odours on reaction time in humans, Neuroscience Letters, 2002, 322, 79-82.
• [61] Ministry for the Environment, Good Practice Guide for Assessing and Managing Odour in New Zealand, Ministry for the Environment, Wellington, New Zealand, 2003.
• [62] Ministry for the Environment, Review of Odour Management in New Zealand: Technical Report. Air quality technical report No 24. Ministry for the Environment, Wellington, New Zealand, 2002.
• [63] Munoz R., Sivret E.C., Parcsi G., Lebrero R., Wang X., Suffet I.H., Stuetz R.M., Monitoring Techniques for Odour Abatement Assessment Water Research, In Press, Accepted Manuscript, Available online, 2010.
• [64] Mussio P., Gnyp A.W., Henshaw P.F., A fluctuating plume dispertion model for the prediction of odour-impact frequences from continous stationary sources, Atmospheric Envinroment, 2001, 35, 2955-2962.
• [65] Najlepsze Dostępne Techniki (BAT) — wytyczne dla przemysłu piwowarskiego, Ministerstwo Środowiska, kwiecień 2005.
• [66] Najlepsze Dostępne Techniki (BAT) - wytyczne dla branży mleczarskiej, Ministerstwo Środowiska, kwiecień 2005.
• [67] Najlepsze dostępne techniki (BAT) - wytyczne dla branży spożywczej: owocowo-warzywnej, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, listopad 2004.
• [68] Najlepsze dostępne techniki (BAT) - wytyczne dla przemysłu garbarskiego, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, luty 2003.
• [69] Nake A., Dubreuil B., Raynaud C, Talou T., Outdoor in situ monitoring of volatile emissions from wastewater treatment plants with two portable technologies of electronic noses, Sensors and Actuators, B, 2005, 106, 36-39.
• [70] Nemecek J., Wehrli B., Turrian V., Effects of the noise of street traffic in Switzerland. A review of 4 surveys, J. Sound & Vibration, 1981, 78, 2, 223-234.
• [71] Neumann M., Modelowanie jakości zapachowej powietrza atmosferycznego, Przegląd Komunalny, 2005, t. 11, nr 170, 114-118.
• [72] Nicell J., Assessment and regulation of odour impacts, Atmospheric Environment, 2009, 43, 196-206.
• [73] Nicolas J., Craffea F., Romaina A.C., Estimation of odor emission rate from landfill areas using the sniffing team method, Waste Management, 2006, 26, 11, 1259-1269.
• [74] Nicell J., Assessment and regulation of odour impacts, Atmospheric Environment, 2009, 43, 196—206.
• [75] Opaliński S., Korczyński M., Szołtysik M., Kołacz R., Dobrzański Z., Gbiorczyk W., Zastosowanie sorbentów mineralnych i huminowych do aerofiltracji powietrza zanieczyszczonego substancjami odorotwórczymi, [w:] Współczesna problematyka odorów, M.I. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), 2010, 269-288.
• [76] Pan L., Yang S.X., A new intelligent electronic nose system for measuring and analysing livestock and poultry farm odours, Environ. Monit. Assess., 2007, 135, 399-408.
• [77] Parducci A., Wedell D.H., The category effect with rating scales: number and categories, number of stimuli, and method of presentation, J. Exp. Psychol. Hum. Percept. Perform., 1986, 12, 496-516
• [78] Paryam D.R., Pilgrim F.J., Hedonic scale method of measuring food references, Food Technology, Symposium, September 1957, 9-14.
• [79] Peng Ch.-Yu, Lan Ch-H., Wu T-J., Investigation of indoor chemical pollutants and perceived odor in area with complaints of unpleasant odors, Building and Environment, 2009, 44, 2106-2113.
• [80] Persz T., Technologia wyprawy skór, część I, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1977.
• [81] PN-EN 13725 Jakość powietrza. Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej, 2007.
• [82] Piringer M., Schauberger G., Comparision of a Gaussian diffusion model with guidelines for calculating the separation distance between livestock farming and residential areas to avoid odour annoyance, Atmospheric, 1999, Vol. 33, 2219-2228.
• [83] Projekt ustawy Ustawa o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej, 2009.
• [84] Radon K., Peters A., Praml G., Ehrenstein V., Sshulze A., Hehl O., Nowak D., Livestock odours and quality of life of neighbouring residents, Ann. Agric. Environ. Med., 2004, 11, 59-62.
• [85] Rapiejko P., Zmysł węchu, Klinika Otolaryngologii, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie, Warszawa, 2006.
• [86] Richter C.J., Frechen F.B., Sampling for olfactometric measurement: The New VDI guideline 3880, IWA Conference on Odour and VOC's, Barcelona, 2008.
• [87] RomainaA.-C, Delvaa J., Nicolas J., Complementary approaches to measure environmental odours emitted by landfill areas, Sensors and Actuators, B, Chemical, 2008, 131, 1, 14, 18-23.
• [88] Rosenkranz H.S., Cunningham A.R., Environmental odors and health hazards, The Science of total Environment, 2003, 313, 15-24.
• [89] Rousseille F., Senante E., Venot S., Use of dispersion modelling for the design and operation of wastewater and composting plants, IWA Conference, Barcelona, 2008.
• [90] Rumianowska I., Rynek wyrobów tytoniowych w Polsce i na świecie, Poradnik Handlowca, 2002, 08, 114.
• [91] Rutkowski J., Kośmider J., Szklarczyk M., Substancje odorotwórcze w środowisku, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 1995.
• [92] Schauberger G., Piringer M., Petz E., Separation distance to avoid odour nuisance due to livestock calculated by the Austrian odour dispersion model, ÄODM, 2001, 87, 13-28.
• [93] Seremak-Bulge J., Przetwórstwo mleka, Informacja dla przetwórców, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej; Fundacja Fundusz Współpracy, Biuro Programów Wiejskich, Warszawa, Kwiecień 2005.
• [94] Shusterman, D., Critical review: The health significance of environmental odor pollution, Archives of Environmental Health, 1992, 47 (1), 76-87.
• [95] Sironi S., Capelli L., Centola P., Del Rosso R., II Grande M., Odour emission factor for assessment and prediction of Italian MSW landfills odour impact, Atmospheric Environment, 2005, 39, 5387-5394.
• [96] Sironi S., Capelli L., Centola P., Rosso R.D., Continuous monitoring of odours from a composting plant using electronic noses. Waste Management, 2007, 27, 389-397.
• [97] Sironi S., Capelli L., Centola P., Rosso R.D., Pierucci S., Odour impact assessment by means of dynamic olfactometiy, dispersion modelling and social participation, Atmospheric Environment, 2010,44,3,354-360.
• [98] Sobczuk H., Guz Ł., Czerwiński J., Instrumentalne metody w pomiarach zapachowych, [w:] Współczesna problematyka odorów, M.I. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), WNT, Warszawa, 2010, 112-137.
• [99] Sobczuk H., Guz Ł., Wasąg H, Czujniki tlenkowe w pomiarach zapachowych powietrza. Chemik, 2009, 11,440-443.
• [100] Sohna J.H., Hudson N., Gallagher E., Dunlop M., Zeller L., Atzeni M., Implementation of an electronic nose for continuous odour monitoring in a poultrv shed, Sensors and Actuators, B, 2008, 133,60-69.
• [101] Sówka I., Nych A., Zwoździak J., Szklarczyk M., Zastosowanie badań ankietowych do oceny zapachowej jakości powietrza, Polska inżynieria środowiska pięć lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej, tom 1, pod red. J. Ozonka, M. Pawłowskiej, Komitet Inżynierii Środowiska PAN, Lublin, 2009,299-303.
• [102] Sówka I., Zwoździak J., Nych A., Szklarczyk M., Skrętowicz M., Zwoździak P., Ocena uciążliwości zapachowej wybranego źródła przemysłowego na podstawie badań ankietowych, Chemik, 2009, 11,400-402.
• [103] Sówka I., Zwoździak J., Szklarczyk M., Nych A., Skrętowicz M., Charakterystyka wybranych metod badań terenowych stosowanych w ocenie zapachowej jakości powietrza wokół obiektów przemysłowych, [w:] Współczesna problematyka odorów, M.I. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), WNT, Warszawa, 2010, 86-111.
• [104] Sówka I., Skrętowicz M., Nych A., Zwoździak P., Zwoździak J., Zastosowanie metod geostatystycznych do interpolacji intensywności zapachów emitowanych z zakładów przemysłowych, Przemysł Chemiczny, 2011, t. 90, nr 5, 174-178.
• [105] Sówka I., Skrętowicz M., Szklarczyk M., Zwoździak J., Evaluation of nuisance of odour from food industry, Environment Protection Engineering, 2011, Vol. 37, nr 1, 5-12.
• [106] Sówka I., Ocena zasięgu oddziaływania zapachowego zakładu przemysłowego na przykładzie wybranej cukrowni, Ochrona Środowiska, 2011, Vol. 33, No. 1, 31-34.
• [107] Sówka I., Zwoździak I, Szklarczyk M., Świetlik J., Zwoździak P., Nych A., Skrętowicz M., Metodyka poboru próbek odorotwórczych gazów oraz pomiaru stężenia zapachowego, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2010, z. 547, 311-318.
• [108] Sówka I., Assessment of air quality in terms of odour according to selected european guidelines: grid and plume measurements, Environment Protection Engineering, 2010, Vol. 36, nr 2, 133-141.
• [109] Sówka I., Zwoździak J., Nych A., Szklarczyk M., Skrętowicz M., Zwoździak P., Zastosowanie badań ankietowych do określenia uciążliwości zapachowej na terenach przyległych do przemysłowych źródeł emisji odorów, Przemysł Chemiczny, 2010, t. 89, nr 4, 546-549.
• [110] Sówka I., Metody oceny zapachowej jakości powietrza w świetle wytycznych europejskich: ustne badania ankietowe, Przemysł Chemiczny, 2010, t. 89, nr 4, 543-545
• [111] Sówka I., Nych A., Zwoździak J., Szklarczyk M., Zastosowanie badań ankietowych do oceny zapachowej jakości powietrza, [w:] Polska inżynieria środowiska pięć lat po wstąpieniu do Uni Europejskiej, t. 1, pod red. J. Ozonka, M. Pawłowskiej, Komitet Inżynierii Środowiska PAN, Lublin, 2009, 299-303.
• [112] Sówka I., Szklarczyk M., Zwoździak J., Zwoździak P., Nych A., Charakterystyka metod poboru gazów odorotwórczych w świetle przepisów europejskich, Przemysł Chemiczny, 2009, t. 88, nr 5, 571-573.
• [113] Sucker K., Both R., Bischoff M., Winneke G., Review of adverse health effects of odours in field studies, IWA Conference, Barcelona, 2008.
• [114] Sykes R.I., Gabruk R.S., A second-order closure model for the effect of averaging time on turbulent plume dispersion, Journal of Applied Meteorology, 1997, 36, 1038-1045.
• [115] Szklarczyk M., Metody pomiaru stężenia zapachu, Przegląd komunalny, 2005, 11, 111.
• [116] Szklarczyk M., Zwoździak J., Sówka I., Przemysłowe źródła emisji zapachów, [w:] Współczesna problematyka odorów, M.I. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), WNT, Warszawa, 2010, 54-84.
• [117] Szklarczyk M., Zwoździak J., Sówka I., Przemysłowe źródła emisji zapachów, rozdz. 3, Monografia WNT, pt. Współczesna problematyka odorów, 2010.
• [118] Szynkowska M.I., Wojciechowska E., Węglińska A., Katalizatory stosowane w reakcji utlenienia związków złowonnych, Przemysł Chemiczny, 2008, 87(8), 834-843.
• [119] Tudu B., Jana A., Metla A., Electronic nose for black tea quality evaluation by an incremental RBF network, Sensors and Actuators, B, Chemical, 2009.
• [120] Tymczyna L., Chmielowiec-Korzeniowska A., Drabik A., Raczyńska J., Redukcja mikrobiologicznych zanieczyszczeń powietrza emitowanego z chlewni bezściołowej przy zastosowaniu różnych złóż biofiltracyjnych, [w:] Współczesna problematyka odorów, M.I. Szynkowska, J. Zwoździak (red.), WNT, Warszawa, 2010, 255-267.
• [121] Vance E., What is that smell?, Nature, 2008, 455, 726-728.
• [122] Valli L., Immovilli A., Measurements of odour annoyance by integrated assessment methodologies, International Conference on Environmental Odour Monitoring and Control NOSE, Rome, 2008.
• [123] VDI 3882 Part 1. Olfactometry - determination of odour intensity, 1992.
• [124] VDI 3882 Part 2. Olfactometry - Determination of hedonic odour tone, 1994.
• [125] VDI 3880 Draft. Olfactometry - Static sampling, Berlin, Beuth Verlag, 2009.
• [126] VDI 3883, Part I. Effects and assessment of odours. Psychometric assessment of odour annoyance, Questionnaires, Verein Deutscher Ingenieure, Berlin, Beuth Verlag, 1997.
• [127] VDI 3883, Part II, Effects and assessment of odours. Determination of annoyance parameters by questioning. Repeated brief questioning of neighbour panelists, Verein Deutscher Ingenieure, Berlin, Beuth Verlag, 1997.
• [128] VDI 3940, Determination of odorants in ambient air by field inspections. Verein Deutscher Ingenieure, Berlin, Beuth Verlag, 1993.
• [129] VDI 3940 B.l, Measurement of odour impact by field inspection - Measurement of the impact frequency of recognizable odours - Grid measurement, Verein Deutscher Ingenieure, Berlin, Beuth Verlag, 2006.
• [130] VDI 3940 B.2, Measurement of odour impact by field inspection - Measurement of the impact frequency of recognizable odours - Plume measurement, Verein Deutscher Ingenieure, Berlin, Beuth Verlag, 2006.
• [131] VDI 3940 B.3 (Draft), Measurement of odour in ambient air by field inspections - Determination of odour intensity and hedonic odour tone, Verein Deutscher Ingenieure, Berlin, Beuth Verlag, 2008.
• [132] VDI 3940 B.4 (Draft), Determination of the hedonic odour tone - Polarity profiles, Verein Deutscher Ingenieure, Berlin, Beuth Verlag, 2008.
• [133] VDI 4285 Sheet 2:2006-09: Determination of diffusive emissions by measurements - Industrial halls and livestock farming. Berlin, Beuth Verlag, 2006.
• [134] Wang L., Parker D.B., Parnell C.B., Lacey R.E., Shaw B.W, Comparison of CALPUFF and ISCST3 models for predictong downwind odor and source emission rates, Atmospheric Environment, 2006, 40, 4663-669.
• [135] Winneke G., Harkort W., Ratzki E., Steinheider B., Zussamenhange zwischen Geruchshaufigkeit und Belastigungsgrad, [w:] Schriftenreihe der VDI-Kommission Reinhaltung der Luft, Dusseldorf, 1990, 12, 63/67.
• [136] Zhang S., Cai L., Kozieł J.A., Hoff S.J, Schmidt D.R., Clanton Ch.J., Jacobson L.D., Parker D.B., Heber A.J., Field air sampling and simultaneous chemical and sensory analysis of livestock odorants with sorbent tubes and GC-MS/olfactometry, Sensors and Actuators, B, Chemical, 2010, Vol. 146, Issue 2, 29, 427-432.
• [137] Zwoździak J., Sówka I., Szklarczyk M., Identyfikacja stężenia zapachowego przy zastosowaniu olfaktometrii dynamicznej, [w:] Lucerna w żywieniu ludzi i zwierząt. Nowe możliwości zastosowania ekstraktu z liści lucerny (pod red. E. Greli), Wydawnictwo Progress, 2010, 157-162.
• [138] Zwoździak J., Oborska-Kumaszyńska D., Pater K., Ocena wpływu jakości środowiska na stan zdrowia ludzi w oparciu o modele wielokryterialnej analizy statystycznej, Medycyna Środowiskowa, 2006, t. 9, nr 1,27-37.
• [139] Zwoździak J., Walawska B., Źródła oraz metodyka szacowania wielkości emisji zanieczyszczeń, Chemik, 2008, R. 61, nr 3, 146-149.