Natural effects of large-area forest decline in the Western Sudeten

• Autorzy: Jadczyk P.

Warianty tytułu

PL

Przyrodnicze skutki wielkoobszarowego zamierania lasu w Sudetach Zachodnich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A forest decline in the large area of the Western Sudeten in the late 70's and early 80's brought about severe changes within the abiotic environment leading to deep transformation of forest ecosystems. All environmental and system communities researched were considerably distorted. A decrease in the number of speciemen and in species diversity of communities as well as a change of dominant species were noted. Soil contamination, no habitat for arboreal species, microclimate changes and an increased insolation of undergrowth were the essential causes of these changes. Some disturbances to environmental conditions triggered changes within the composition of organism communities leading to further cascade disturbances within the composition of other organism communities. Deforestation of large areas was beneficial to photophilic and nitrophilous plants as well as to the birds and mammals of open areas and detritivores.

PL

Wielkoobszarowe zamieranie lasu w Sudetach Zachodnich na przełomie lat 70. i 80. spowodowało drastyczne zmiany w środowisku abiotycznym, prowadząc do głębokiego przeobrażenia ekosystemów leśnych. Znaczącym zmianom uległy wszystkie badane zespoły środowiskowe i systematyczne. W wielu przypadkach nastąpił spadek liczby osobników i różnorodności gatunkowej zespołów oraz zmiana gatunków dominujących. Istotnymi przyczynami tych zmian było zanieczyszczenie gleb, brak siedlisk dla organizmów nadrzewnych, zmiany mikroklimatu oraz zwiększenie intensywności nasłonecznienia w piętrze runa. Niektóre zaburzenia warunków środowiska powodowały zmiany w składzie zespołów organizmów, będąc przyczyną dalszych zaburzeń w zespołach innych organizmów na zasadzie kaskady. Wylesienie znacznych obszarów było korzystne dla roślin światło- i azotolubnych, ptaków i ssaków terenów otwartych i saprofagów.

Słowa kluczowe

EN

ecosystems; deforestation; forest; soil contamination; forest decline

PL

ekosystem; wylesienie; lasy; zanieczyszczenie gleby; zamieranie lasu

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Environment Protection Engineering
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 35, nr 1
• Strony: 49--56
• Opis fizyczny: bibliogr. 31 poz.

Twórcy

autor

Jadczyk P.

• Institute of Environmental Protection Engineering, Wrocław University of Technology, Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław,

Bibliografia

• [1] ADAMCZEWSKA-ANRZEJEWSKA K., Dynamika liczebności i struktura zgrupowania drobnych ssaków w zdegradowanych i niezdegradowanych środowiskach Karkonoszy, [in:] Sarosiek J., Štursa J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 15–18 X 1997, WPHU „Arcus” Poznań, 1997, t. 2, 45–51.
• [2] ANDRZEJEWSKA L., Zespoły zwierząt bezkręgowych gleby i warstwy zielnej w kilku degradowanych środowiskach Karkonoszy, [in:] Fischer Z. (ed.), Karkonoskie Badania Ekologiczne, II Konferencja. 17–19 I 1994, Oficyna Wydawnicza Instytutu Ekologii PAN, Dziekanów Leśny, 1994, 251–267.
• [3] BALCAR V., VACEK S., HENŽLÍK V., Dynamika poškození lesních porostů v horských oblastech, [in:] Jurásek A., Vacek S. (ed.), Stav horských lesů Sudet v České Republice, VÚHLM, VS Opočno, 1994, 73–100.
• [4] BREJ T., FABISZEWSKI J., CAPECKI Z., Zmiany antropogeniczne różnorodności roślinnej w Masywie Śnieżnika, Annales Silesiae, 1997, XXVII, 63–74.
• [5] DĄBROWSKA-PROT E., Problemy różnorodności biologicznej fauny w warunkach niszczenia borów świerkowych w Karkonoszach, [in:] Sarosiek J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 13–15 X 1994, Wydawnictwo „Arcus” Poznań, 1995, 129–134.
• [6] DYRCZ A., Ptaki polskiej części Karkonoszy, Ochr. Przyr., 1973, 38, 213–284.
• [7] FABISZEWSKI J., BREJ T., Some ecological consequences of forest decline in the Sudety Mts, Botanikertagung 13. bis, September 1992, Berlin.
• [8] FABISZEWSKI J., MATUŁA J., SOBIERAJSKI Z., WOJTUŃ B., ŻOŁNIERZ L., Zmiany ilościowe roślin runa sudeckiego boru górnoreglowego w drzewostanach o różnym stopniu degradacji, [in:] Fischer Z. (ed.), Karkonoskie Badania Ekologiczne, I Konferencja, 3–4 XII 1992, Oficyna Wydawnicza Instytutu Ekologii PAN, Dziekanów Leśny, 1993, 77–85.
• [9] FABISZEWSKI J., WOJTUŃ B., Zjawiska ekologiczne towarzyszące wymieraniu lasów w Sudetach, Pr. IBL B, 1994, 21, 195–209.
• [10] FLOUSEK J., Společenstva ptáků a drobných savců v imisemi postižených ekosystémech Krkonoš, Vacek S. (ed.), Monitoring výzkum a management ekosystémů na území Krkonošského národního parku, VÚHLM, VS Opočno, 1996, 64–71.
• [11] GRAMSZ B., Zmiany awifauny pod wpływem degradacji lasów w Sudetach Zachodnich, [in:] Sarosiek J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 13–15 X 1994, Wydawnictwo „Arcus” Poznań, 145–148.
• [12] GWOREK B., WASIŁOWSKA A., Analiza wybranych parametrów populacyjnych oraz zawartość metali ciężkich w różnych organach borówki czarnej (Vaccinium myrtilus L.), [in:] Sarosiek J., Štursa J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 15–18 X 1997, WPHU „Arcus” Poznań, 1997, t. 1, 257–263.
• [13] KOSATKA K., WOJTUŃ B., MAKAREWICZ W., Reakcja fenologiczna borówki czarnej Vaccinium myrtilus na zamieranie boru górnoreglowego w Karkonoszach, [in:] Sarosiek J., Štursa J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 15–18 X 1997, WPHU „Arcus” Poznań, 1997, t. 1, 317–321.
• [14] LEMBERK V., Srovnávání ornitocenóz smrkových lesů Krkonoš podle stupně poškození imisemi, Opera Corcontica, 1989, 26, 131–143.
• [15] MANION P.D., Tree disease concept, Prentice Hall Inc., New Jersey, 1981.
• [16] MAZUR A., Chrząszcze kusakowate (Coleoptera, Staphylidae) w faunie polskiej części Karkonoszy, [in:] Sarosiek J., Štursa J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 15–18 X 1997, WPHU „Arcus” Poznań, 1997, t. 2, 53–61.
• [17] NOVÁKOVÁ E., SCHWARZ O., ŠTURSA J., Ekologická únosnost území národního parku a biosférické rezervace Krkonoše, [in:] Sarosiek J., Štursa J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 15–18 X 1997, WPHU „Arcus” Poznań, t. 2, 1997, 217–226.
• [18] PAŁUCKI A., Czynna ochrona głuszca Tetrao urogalus i cietrzewia Tetrao tetrix w Karkonoszach i Górach Izerskich, Przyroda Sudetów Zachodnich, 1998, 1, 69–76.
• [19] PĘTAL J., Próba oceny zespołów mrówek w różnych siedliskach Karkonoszy, [in:] Fischer Z. (ed.), Karkonoskie Badania Ekologiczne, II Konferencja, 17–19 I 1994, Oficyna Wydawnicza Instytutu Ekologii PAN, Dziekanów Leśny, 1994, 287–291.
• [20] PIŽL V., Žižaly (Oligochaeta, Lumbricidae) Krkonoš, [in:] Sarosiek J., Štursa J. (ed.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy, materiały z sesji naukowej w Borowicach, 15–18 X 1997, WPHU „Arcus” Poznań, t. 2, 1997, 115–120.
• [21] RYBAK J., Effect of sulphur contaminants on macroinvertebrates in the Karkonosze Mountains (Sudeten, Poland), Environment Protection Engineering, 2009, Vol. 35, No. 1, 111–118.
• [22] SKUBAŁA P., Rozwój fauny roztoczy na hałdach, czyli jak przyroda walczy z przemysłem, Kosmos, 2002, 51(2), 195–204.
• [23] SOUČEK J., VACEK S., PODRÁZSKÝ V., Sněhové poměry a jejich vliv na vývoj výsadeb na strmých svazich v Krkonoších, [in:] Vacek S. (ed.), Monitoring, výzkum a management ekosystémů na území Krkonošského národního parku, VÚHLM, VS Opočno, 1996, 108–113.
• [24] SOUKUPOVÁ L., Víceletá dynamika rozvoje Calamagrostis villosa v acidifikovaných horských smrčinách středních Sudet, [in:] Vacek S. (ed.), Monitoring, výzkum a management ekosystémů na území Krkonošského národního parku, VÚHLM, VS Opočno, 1996, 321–326.
• [25] SZTRANTOWICZ H., Formowanie się zespołu mikroorganizmów glebowych w różnie odkształconych ekosystemach leśnych Karkonoszy, [in:] Fischer Z. (ed.), Karkonoskie badania ekologiczne, II Konferencja, Wojnowice 17–19 01 1994, Oficyna Wydawnicza Instytutu Ekologii PAN, Dziekanów Leśny, 1994, 321–325.
• [26] SZUKIEL E., Threats to Forest in Western Sudety Mountains, Caused by Herbivorous Mammals and Possibilities for Limitation of Damage, Sylwan, 1993, CXXXVII (12), 11–25.
• [27]WASILEWSKA L., The influence of acid rain on soil nematode communities: a comparison of contaminated habitats in the belt of the Karkonosze and Izerskie Mountains (south-west Poland) with uncontaminated areas in other regions of Poland, Ekol. Pol., 1996, 44 (1–2), 73–110.
• [28]WOJEWODA D., KAJAK A., SZANSER M., Rola mezo- i makrofauny w funkcjonowaniu gleby, Kosmos, 2002, 51(1), 105–114.
• [29] ZIENTARSKI J., CEITEL J., SZYMAŃSKI S., Syntetyczny zarys historii gospodarki leśnej w Sudetach, [in:] Paschalis P., Zajączkowski S. (eds.), Protection of forest ecosystems, Selected Problems of Forestry in Sudety Mountains, 1994, 11–28.
• [30] ZIMKA J.R., STACHURSKI A., Forest decline in Karkonosze Mts. (Poland). Part II. An anlysis of acidity and chemistry of atmospheric precipitation, throughfall and forest streamwaters, Ekol. Pol., 1996, 44 (1–2), 135–177.
• [31] ŻOŁNIERZ L., FABISZEWSKI J., WOJTUŃ B., MATUŁA J., SOBIERAJSKI Z., Zmiany ilościowe i jakościowe na obszarach o różnym czasie wylesienia w reglu górnym Karkonoszy, [in:] Fischer Z. (ed.), Karkonoskie Badania Ekologiczne, II Konferencja, 17–19 I 1994, Oficyna Wydawnicza Instytutu Ekologii PAN, Dziekanów Leśny, 1994b, 153–161.