Ustalenie oryginalnej kolorystyki elewacji secesyjnej kamienicy przy ul. Wielkie Garbary 17 w Toruniu

• Autorzy: Orłowska E.

Warianty tytułu

EN

Identification of the original colouring of a Secession tenement house at 179 Wielkie Garhary in Torun

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 1900 roku ślusarz artystyczny i budowlany Leopold Labes otrzymał zezwolenie na budowę trzypiętrowej kamienicy przy Gerberstrasse 27. Elewacja została bogato ozdobiona motywami roślinnymi wykonanymi w narzucie wapiennym; na wysokości II piętra, między oknami balkonowymi, umieszczono inicjały właściciela-LL, wplecione w znak cechowy. Nad trzecim oknem, z girlandy kwiatów, wyziera głowa gospodarza. Każde z pięter wyposażono w kunsztowny balkon, wykuty własnoręcznie przez mistrza Labesa. W ten sposób kamienica stanowiła wizytówkę i reklamę swojego właściciela. W archiwum zachowały się projekty domu oraz instalacji, sprawozdania z przebiegu budowy, nie znaleziono jednak żadnych danych na temat pierwotnej kolorystyki. Po I wojnie właścicielką budynku, już wtedy przy Wielkich Garbarach, została Władysława Wojciechowska, która utrzymywała się z wynajmu mieszkań lokatorom, niezbyt troszcząc się o ich wygody i estetykę elewacji. Takie wnioski nasuwają się po lekturze wielu skarg i upomnień, m.in. na odpadające kawałki tynków, które stanowiły zagrożenie dla przypadkowych przechodniów. Pani Wojciechowska stanowczo odmawiała odnowienia fasad, motywując to względami finansowymi. Ostatecznie, wobec ponawiających się gróźb ukarania wysoką grzywną pieniężną, zdecydowała się skuć odspajające się tynki. Działo się to już w latach trzydziestych.

EN

The house was erected in 1900 for Leopold Labes, an artist and a building ironworker who also forged balcony balustrades. The facade was richly decorated with stucco work of plant-life motives. The initials and bust of the owner were also located there. In the thirties of the 20th century a part of the disconnected plaster was removed. After the Second World War renovations of the elevation were carried out twice, then it was also painted. As no archival materials relating to the original colouring of the house have been preserved, more than 20 samples have been taken from different fragments of the elevation, with the aim of determining the original colouring. It was established that the original elevation background was olive green, the finishing around the windows was light gray, the consoles were light gray with an olive hue, while decorative elements were black.

Słowa kluczowe

PL

elewacja kamienicy; remont elewacji; secesyjna kamienica

EN

building facade; renovation of the facade; secession tenement house

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2000
• Tom: Nr 1(7)
• Strony: 103--105
• Opis fizyczny: Bibliogr. 3 poz.

Twórcy

autor

Orłowska E.