Sgraffita geometryczne na Śląsku w dobie renesansu i manieryzmu

• Autorzy: Jagiełło-Kolaczyk M.

Warianty tytułu

EN

Colouring and facture treatment in Renaissance architecture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Śląsk, w granicach z XVI i XVII w., uznać należy za największe, po terenach czesko-morawskich, skupisko dekoracji sgraffitowych w Europie środkowowschodniej3. Do takiej oceny upoważnia niezwykła popularność występowania sgraffitów na tym terenie. W trakcie badań prowadzonych na Śląsku w latach 1991-1993, rozszerzonych o kwerendę źródłową [11] oraz różnego rodzaju opracowania potwierdzono występowanie dekoracji sgraffitowych na ponad 290 obiektach4. Nie tylko jednak powszechność stosowania tego sposobu zdobienia ścian w okresie renesansu i manieryzmu czyni ze Śląska miejsce wyjątkowe5. Nie mniej ważny wydaje się wkład, jaki wniesiono na tym terenie do rozwoju-na niespotykaną skalę - form dekoracji sgraffitowej o charakterze geometrycznym6 (mających włoski rodowód), a także stworzenie nowej kompozycji, zwanej ramową.

EN

The subject of the article are geometrical graffiti which composed the most popular manner of decorating building elevations in the period of Renaissance and Mannerism in the region of Silesia. The analysis of forms in which the geometrical graffiti were realized, was based on comperative material from over 70 buildings chosen from over 290 objects on which the occurence of graffiti was determined. The geometrical graffiti originating from the region of Silesia have been divided into five groups: 1. Quarter rustic work. 2. Elliptic rustic work. 3. Bony motives. 4. Wattling and 5. Framed compositions. Examples illustrating representations of the particular groups have been given. Attention has been drawn to the influence of patterns of Sebastian Serlia on the shaping of some geometric graffiti forms. Common features of some motives with Czech graffiti have been noticed; features characteristic to geometric graffiti from Italy, Austria and Switzerland have been presented. Forms of geometric graffiti not having - in the light of present investigations - direct analogies, i.e. rustic work, elliptic and the type of graffiti based on the frame structure, have been pointed out. A hypothetical reconstruction of two decorations of this kind has been carried out. Probable, although distant inspirations for them, have been shown. On this basis a thesis has been educed on the original contribution of Silesia into graffiti ornamentation, at the same time suggesting that the richness of geometric forms not found elsewhere, most often created by local trained graffiti artisans, formed a specific compensation for scarse, in this region, figurative motives demanding artists from abroad.

Słowa kluczowe

PL

sgraffita geometryczne; Śląsk; renesans; manieryzm

EN

geometric sgraffiti; Silesia; renaissance; mannerism

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2000
• Tom: Nr 1(7)
• Strony: 47--60
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys.

Twórcy

autor

Jagiełło-Kolaczyk M.

• Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska